Unga Ísland - 01.07.1944, Page 47

um vegi. En allir vegir voru mjög slæmir
hér á landi, þegar þetta var.
Þessir vélknúðu vagnar áttu ekkert ís-
lenzíkt nafn, þegar hér er komið sögu. Var
það mjög eðlilegt, því að þeir voru óþekkt-
ir hér, jafnvel erlendis voru þeir fremur
sjaldséðir fram að þessu. Ilöfðu þeir ýmiá
nöfn og eitt það algengasta var mótor-
vagn. Er það orðrétt þýðing á ensku heiti á
bifreiðum. Þó er mótor ekki íslenzkt orð,
en það er notað enn í dag ásamt nýyrðinu
hreyfill, sem er farið að ryðja- sér til rúms.
Stundum voru þeir nefndir sjálfrenningar.
Það var nýyrði, sem aldrei festi verulega
rætur í málinu, en var þýðing á útlenda
heitinu „automobil“ og svo heitir bifreiðin
á dönsku og fleiri skyldum málum. Um
sama leyti var farið að nefna þessa vagna
bifreiðar og það nafn lifir enn. Þó er annað
heiti á þeim algengara, nefnilega bíll. Það
er líka nýyrði, eins og öll þessi heiti, og
þykir gott. Enginn veit, hver fyrstur fann
það upp, en sennilega hefur það orðið til
meðal almennings, sem gerði sér lítið fyrir
og stytti þannig orðið „Automobil“. I
fyrstu þótti ekki gott mál að nefna bif-
reiðina þessu nafni, en nú tekur enginn til
þess framar. Aftur á móti er bæði ljótt og
óþarft að nefna bifreiðar, sem hafa fastar
áætlunarferðir „rútubíla“. Áætlunarbíll eða
langferðabíll er betra.
Sumarið 1913 komu hingað heim tveir
Islendingar, sem dvalið höfðu í Ameríku.
Höfðu þeir meðferðis Fordbíl og óku hon-
um um Iteykjavík og nágrenni um sumarið.
Þar með hófust bifreiðaferðir hér á landi
og hafa aldrei lagzt niður síðan. Bifreiðum
hefur fjölgað jafnt og þétt, og nú, liðlega 30
árum síðar, eru þær komnar yfir 3000.
Á þessum 30 árum hefur orðið geysimikil
breyting á samgöngum hér á landi. Þær
hafa orðið margfalt auðveldari og fljótari
en áður var. Um 1913 voru ökufærir vegir
spölkorn út fyrir suma stærstu kaupstað-
ina og um víðlendustu sveitirnar. Lengstir
voru þeir frá Reykjavík og austur á Suð-
urlandsundirlendið. Margar stórár voru þá
óbrúaðar, en víða á smærri vatnsföllum
ónýtar trébrýr. Vegirnir voru bæði mjóir
og slæmir og eingöngu miðaðir .við hest-
vagna. Sveitabændur fluttu nauðsynjar
sínar á þessum vögnum, þar sem hægt var
llcr lítur út
fyrir, að
ur œtti bet-
ur viS.
UNGA ÍSLAND
133