Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1952, Page 33

trúar- og lífsskoðanir helga hins magra
13
hér í meir en hálfa þriðju öld, þá er
það, að Þórður Andrésson biður
Gissur jarl að fyrirgefa sér. „Það
skal ég gera, þegar þú ert dauður,“
svaraði jarl, en lét síðan hálshöggva
Tórð. Hinn kristni jarl var í eðli
sínu jafn heiðinn og víkingur á land-
námsöld.
Lífsskoðanir Helga hins magra
hafa verið lífseigar gegnum aldirnar.
^ví að enn er hinn svokallaði kristni
heimur í framferði sínu eins mikið
heiðinn og kristinn. Og enn má finna
baráttuna hér á landi á milli ása-
trúar-lífsskoðana og kristinna lífs-
skoðana. Og í nútíðarbókmenntum
jafnvel finna formælendur fyrir
lífsskoðunum ásatrúarmanna. í sínu
snjalla kvæði, Sigurður hreppstjóri,
segir skáldið Örn Arnarson:
»Suðrcen hrœsni, austræn auðmýkt
ýmnsar greinar hefir sýkt.
Heill er stofninn, innsta eðlið
Öðni, Þór og Freyju vígt.
Ennþá mundi fáann fýsa
að faðma og kyssa böðul sinn.
Eftir högg á hœgri vanga,
hver vill bjóða vinstri kinn?
Snnþá getur íslendinga,
edífðin sem verður löng,
ha.fi þeir það eitt að iðju
englum með að kyrja söng.
Ásatrú á hugann hdlfan.
Hálfu fremur margur kýs
einherji í Valhöll vera
en vœngjað þý í Paradís.“
Skáldið gerist hér talsmaður ása-
trúarinnar, en samt var hann ekki
siður kristinn en menn eru almennt.
n það má segja, að hann hafi verið
landinn í trúnni ekki síður en Helgi
hinn magri. En 10 aldir eru á milli
þeirra. En þó telur skáldið, að ása-
trú eigi „hugann hálfan“. Og hann
er meiri talsmaður ásatrúarinnar en
Helgi hinn magri. Svo lífseigar eru
rætur ásatrúarinnar í lífsskoðunum
skáldsins og raunar fjölda íslend-
inga. Svo mjög eru þeir blandnir í
trúnni sem forfaðir þeirra Helgi hinn
magri. Trúarkerfi verða ekki, þótt
aldir líði, þess megnug að breyta
innsta eðli manna. Örn Arnarson
lýsir Sigurði hreppstjóra bæði
kristnum og heiðnum í lífsskoðun-
um og að því leyti svipar honum til
Helga hins magra. En margt er ó-
líkt með þeim. Helgi trúði bæði á
Krist og Þór, en Sigurður hrepp-
stjóri
„kallaði eigi á Krist né Þór,
kœmi honum vandi að höndum“
Og hann trúir ekki á annað líf, því
að hann
„gekk til síðsta svefns með ró
og sagðist aldrei mundu vakna.“
En hann sýnir sama þrekið og nor-
rænn víkingur, þegar hann sér dauða
sinn nálgast. Hann hefur kastað frá
sér öllum trúkerfum og trúnni á
annað líf og tekur örlögunum með
karlmennsku. Hann líkist mjög þeim
fornmönnum, er sögurnar segja, að
hafi trúað á mátt sinn og megin. Og
líklega hefur hann heitið sjálfum sér
því, að hann skyldi samt ekki blikna
né blána, þótt svo færi, að hann
þvert á móti trú sinni vaknaði í öðr-
um heimi.
Helgi magri var mikill trúmaður.
Hann mun hafa verið sanntrúaður
á annað líf, og hann mun hafa talið
sér vissa vist í Paradís ásamt brúði
sinni, Þórunni hyrnu. Á sólríkum
dögum og friðsömum tímum hefur