Neytendablaðið - 01.10.1969, Blaðsíða 51

rætt niTi þær í neinu dagblaði þannig að cftir væri tekið. En nokkrum
tíma eftir að þær voru liorfnar af markaðnum birtust í Morgunblað-
inu viðtöl við ýmsa neytendur, þar sem þeir lýstu yfir megnustu andúð
sinni á kartöflunum. Var þetta 25. júlí síðastliðinn. Tveim dögum síðar
birtist í Morgunblaðinu löng og ítarleg grein um Grænmetisverzlun
landbúnaðarins. Ekki eru tök á að rekja efni þeirrar greinar í heild,
en niðurstaðan var á þessa leið:
„Grænmetisverzlunin er hluti af því heildarkerfi, sem sala land-
búnaðarafurða byggist á. Ræktun og dreifing kartaflna og grænmetis
í stórum stíl er vandamál, sem seint eða aldrei verður yfir gagnrýni
hafið. Alvarlegur misbrestur virðist einkum hafa orðið á þeim þáttum,
sem að geymslu vörunnar snúa, þrátt fyrir þá staðreynd að tugum
milljóna hefur verið varið til fjárfestingar á stórhýsi í Reykjavík.
Ekkert fé virðist hafa verið eftir til að gera geymslu fyrirtækisins
viðunandi úr garði. Sagt er, að það standi nú til bóta."
Greinarhöfundur tók enga afstöðu til þess hvort rétt væri eða heppi-
legt, að Grænmetisverzlun landbúnaðarins hefði einkaleyfi til sölu á
kartöflum og grænmeti en lagði rílca áherzlu á „að alvarlegur misbrest-
ur við geymslu vörunnar' hefði átt sér stað. -—-1 þeim umræðum, sem
á eftir fóru, var einkasalan hins vegar aðalumræðuefnið, og Morgun-
blaðið hamraði á því dag eftir dag að vandinn við dreifingu kartaflna
fælist fyrst og fremst í „einokun Grænmetisverzlunarinnar", og lausnin
væri að gera innflutning kataflna frjálsan.
Ollum ætti að vera ljóst, að einkasala á vöru getur auðveldlega or-
sakað misbeitingu, — einkasalan getur talið sig eiga allra kosta völ.
Málefnaleg gagnrýni í dagblöðum á starfshætti einkasölu er því nauð-
synleg, hún veitir einkasölunni aðhald. En gagnrýni á einkasölufyrir-
komulag almennt er allt annað en gagnrýni á starfshætti einstakrar
einkasölu og neytendum er enginn greiði gerður með að rugla þessu
tvennu saman.
Þegar haft er í huga, að „Grænmetisverzlunin er hluti af því heild-
arkerfi sem sala landbúnaðarafurða byggist á“, eins og réttilega er bent
á í áðurnefndri grein Morgunblaðsins, liggur ljóst fyrir að einkasölu-
fyrirkomulagi Grænmetisverzlunarinnar er ekki hægt að breyta nema
allt hcildarkerfi sölu landbúnaðarafurða verði breytt. Það mundi t. d.
þýða afnám núgildandi laga „um framleiðsluráð landbúnaðarins vcrð-
skráningu, verðmiðlun og sölu á landbúnaðarafurðum o. fl.“ frá 1960.
Það er algerlega óraunhæft að krefjast þess að innflutningur kartaflna,
sem nú er i höndum landhúnaðarráðuneytisins fyrst og fremst, verði
NrYTENDABLAÐID
51