Neytendablaðið - 01.10.1969, Blaðsíða 27

í gula, skæra pakkanum væri allt of sterkt, — i sumum tilfellum hafði
það raunar eyðilagt fötin. Um þvottaefnið í bláa pakkanum kvörtuðu
húsmæðurnar hins vegar, að það væri allt of veikt og fötin væru eftir
sem áður óhrein. Þriðji pakkinn, sem hafði að áliti sérfræðinga rétt
jafnvægi blárra og gulra lita, fékk mjög hagstæða dóma. Konurnar
notuðu orð eins og „gott“, „dásamlegt", þegar þær lýstu áhrifum þessa
þvottaefnis á fötin.4)
Auglýsingar stuðla að einokun.
Auglýsingar hjálpa framleiðendum, sem hafa mikið fjármagn til
auglýsingarstarfsemi, til að útrýma keppinautum og öðlast með því
einhvers konar einokunaraðstöðu. Skýrast kemur þetta fram í Banda-
ríkjunum. Þar jukust heildarútgjöld til auglýsinga úr u. þ. b. 6 millj-
örðum dollara árið 1950 í 13 milljarðir dollara árið 1962 og er ekki
ólíklegt að 1969 séu heildarútgjöld til auglýsinga í Bandaríkjunum 20
milljarðir dollara, eða um 100 dollarar á hvert mannsbarn þar. Megin-
hluti aukningarinnar í auglýsingaútgjöldum hefur farið til sjónvarps-
auglýsinga.
Eitt stærsta sápuframleiðslufyrirtæki í Bandaríkjunum, „Procter &
Gambler“, eyddi árið 1967 177 milljónum dollara í auglýsingar og þar
af fóru 90% í sjónvarpsauglýsingar. 1963 útbjó fyrirtækið „General
Motors“ sjónvarpsþáttinn „Bonanza“ til að hafa með auglýsingum
sínum, og var kostnaðurinn við gerð hans 6 milljónir dollara. Þetta
var 4 sinnum stærri upphæð en keppinautur „General Motors“,
„American Motors“, gátu árið 1963 sett í allar sjónvarpsauglýsingar
sínar. „Eins og mörg önnur fyrirtæki, sem vantar fjármagn í auglýs-
ingasamkeppnina, eiga „American Motors" nú í miklum fjárhags-
örðugleikum.“B)
Þessi einokun, sem hlýzt af völdum auglýsinga og þá einkum sjón-
varpsauglýsinga, eyðileggur frjálsa samkeppni, þeir stærstu auka hlut-
deild sína á markaðnum á kostnað þeirra minni. Þetta stafar ekki
lengur af því að stærstu fyrirtækin geti vegna stærðarinnar sýnt meiri
hagkvæmni í rekstri, stærð fyrirtækja hafði yfirleitt náð því takmarki,
sem hagkvæmni sagði til um. Ástæðan er einföld: Auglýsingar á vöru-
merkjum.
Á tóbaksmarkaðnum í Bandaríkjunum hafa 4 stærstu fyrirtækin í
þeirri grein aukið hlutdeild sína úr 40 í 60%, á þvottavélamarkaðnum
þau 4 stærstu úr 40 í 80% og á bifreiðamarkaðnum þau 4 stærstu úr
55 í 80% eftir að sjónvarpsauglýsingar urðu mikilvægar.0) „Fyrir utan
hvatningu til eyðslu og tilrauna til að eyðileggja dómgreind neytenda,
NEYTENDABLADIÐ
27