Bændablaðið - 27.08.2009, Blaðsíða 8

8 Bændablaðið | fimmtudagur 27. ágúst 2009
Handverkshátíðin í Hrafnagili er
árviss viðburður og fór að þessu
sinni fram dagana 7.-10. ágúst.
Það var í 17. sinn sem hátíðin er
haldin og að sögn aðstandenda
tókst hún ákaflega vel, aðsókn góð
og um 100 einstaklingar og félög
tóku þátt. Að vanda var fenginn
maður úr öðrum landsfjórðungi
til að setja hátíðina og að þessu
sinni var það Guðni Ágústsson
fyrrum landbúnaðarráðherra
sem hlaut hnossið. Hér á eftir fer
hluti af opnunarræðu Guðna.
Enn á það við sem segir í
Hávamálum að maður er manns
gaman. Nú helgum við þessa hátíð
sérstaklega sauðkindinni og öllu
því sem henni tengist. Þessari
undraskepnu sem var Íslendingum
haldreipi og lífgjöf í gegnum aldirn-
ar. Íslenska sauðkindin er engri ann-
arri sauðkind lík. Lambið fæðist útí
guðsgræna náttúruna á vorin. Það
fylgir móður sinni til fjalla, drekk-
ur móðurmjólkina, teygar tært vatn
úr lækjum og lindum, bítur gras
sem vex undir sól og regni allt upp
að jökulröndinni. Smalinn fer uppí
fjöllin þegar haustar, ríðandi á fan-
greistum gæðingi með hund sinn og
mal að sækja féð. Einstakt ævintýri
sem færir hvert mannsbarn að hjarta
landsins. Íslenskt ævintýri sem
heimsborgarinn vill eiga hlutdeild í
með okkur. Það fylgir haustinu gleði
smalans, söngur hans og þjóðin öll
verður að brosandi sveitamönnum,
réttarstemmningin á ekki sinn líka
hún er íslensk en í senn alþjóðleg af
því hún er sprottin frá hjartanu. Það
er eitthvað svo gott og gefandi við
hana, þessi gleði brýst fram í sak-
leysi sínu, hún er án allrar tilgerðar,
hreykir sér ekki.
Hvað er nú listrænna en íslenska
lopapeysan? Hún prýðir barm fal-
legu stúlkunnar í heimsborginni
eða unga knattspyrnumannsins,
hún fer heimshorna á milli peysan
okkar. Er prýði og heldur utan um
allar kynslóðir, afann og ömmuna,
pabbann og mömmuna, táninginn
og barnið litla. Lopapeysan brúar í
raun kynslóðabilið. Lopapeysan er
afurð íslensku sauðkindarinnar og
íslensku listakonunnar sem lærði
barn að aldri að prjóna við skör-
ina hjá henni ömmu. Nú í skugga
kreppu útrásardólganna sem gömbl-
uðu með fjármuni okkar og fé er
þjóðinni kalt við hjartað. Þá grípur
hún til lopans til að orna sálinni og
gleyma raunum hversdagsins, nú
hefur sala á lopa fjórfaldast.
Sauðkindin var það heillin
Sauðkindin var okkur allt í gegn-
um aldirnar. Landið var fallegt þar
sem beitin var góð fyrir sauðfé.
Afurðir hennar voru verkefni bað-
stofunnar að spinna ull og kemba.
Fólkið kvað rímur og söng. Aðrir
skáru skínandi myndir í askinn
sinn. Sauðasalan opnaði leiðina
til viðskipta og ungt fólk sveit-
anna og landsins komst til mennta.
Allir okkar peningar eru tengd-
ir fé og fjármunum. Af því þessi
hátíð er tengd sauðkindinni ætla
ég að gamni mínu að fara í orða-
leiki til að sýna ykkur hvað bless-
uð sauðkindin auðgar málið okkar
undurfríða. Allt snerist um sauðfé.
Bjartur í Sumarhúsum sem er hinn
sanni Íslendingur lét sauðkindina
ráða og ganga fyrir öllu. Við erum
sauðþrá þjóð bæði sá ærlegi og
hinn hrútleiðinlegi eiga það sam-
eiginlegt með þeim sauðheimska
að vera sauðspakir Íslendingar.
Hugsið ykkur það í Júdeu forðum
og á Betlehemsvöllum þá voru
það sauðahirðar sem fyrstir fengu
fregnina um jesúsbarnið svo var
það lagt í jötu sauðkindarinnar í
fjárhúsinu, guð hafði velþóknun á
fjárhirðunum.
Icesaverollan er pestarfé
Steingrímur okkar joð fjármála-
ráðherra tengt er ráðherranafnið fé
hann á tvo kosti í icesavemálinu,
hætta að vera svona kindarlegur
og gerast ærlegur og hafna nauða-
samningi Bretanna. Ærlegir menn
semja ekki við þjóð sem hefur lýst
Ísland gjaldþrota og beitt sauð-
svartan almúgann hryðjuverkalög-
um. Við gjöldum slíkum mönnum
rauðan belg í staðinn fyrir gráan.
Berjumst með hrútshornum til sig-
urs. Steingrímur á að líta í fjárbók
þeirra Gunnarsstaðamanna þar
eru orð sem kunna að leiða hann
á rétta braut. Hann má ekki draga
icesaverolluna í okkar dilk, hún
er óreiðufé kolsvört og kollótt í
tveimur reifunum. Icesaverollan
er pestarfé sauðsvartra fjárplógs
eða fjártökumanna. Icesaverollan
er breskur fjárstofn með hala en
ekki dindil. Icesaverollan fer á
uppboð réttastjórans eða hrepp-
stjórans í Evrópusambandinu.
Hér má ég auðvitað ekki flytja
langa rollu né neina lofrollu um
ykkur Eyfirðingana. Faðir minn
Ágúst á Brúnastöðum flutti hins-
vegar stundum langarollu þegar
hann skammaði íhaldið, ég nefni
nú íhaldið af því að á þeim árum
þurfti ekki að eyða púðri á krat-
ana, þeir voru jafn sjaldgæfir til
sveita og fjórlemd ær var í þá daga.
Sauðkindin fór hinsvegar á íslenska
peningaseðilinn 1936, það var fjár-
rekstur við Gaukshöfða í Þjórsárdal
og Jón Sigurðsson forseti hinu-
megin Aftur kom fjárrekstur á pen-
ingaseðil 1961 með Heklu í baksýn
og Tryggva Gunnarsson hinu-
megin. Þeir fóru líka á peninga-
seðla Hannes Hafstein og Einar
Benediktsson. En engum hefur
dottið í hug að setja Ólaf Ragnar
Grímsson forseta á peningaseðil
með sauðfé enda er hann enginn
sauður einsog við vitum.
Forystuærin vitrari en
prófessorarnir
Sveitafólkið klæddist ullarnær-
fötum árið um kring klæddi af sér
hita og kulda. Þegar ungi maðurinn
hélt í verið kom gamla konan með
ullarflóka og sagði. Hafðu hann
um lífið og átti við brjóstið til að
forðast lungnabólguna sem marg-
an lagði af velli. Ullarfötin bjarga
lífi enn bæði í eldvoða og á sjó og
fjöllum. Á sama tíma er þessi afurð
sauðkindarinnar tískuvara um heim
allan. Svo er það forystuærin með
mannsvitið sem leiðir hjörðina í
gegnum hríð og sorta og veit allt
og kann allt. Íslenska sauðkind-
in er í Bandaríkjunum bændurnir
þar sögðu mér að forystuærin væri
vitrari en allir prófessorar landsins
til samans. Hún kæmi nefnilega
heim með alla hjörðina úr skóg-
inum þegar úlfurinn nálgaðist.
Samt eru smalamennskur vandamál
víða á Íslandi. Þegar Íslendingar
smala sauðfé eða lenda í steypu-
vinnu verður allt sjóðandi vitlaust.
Smalamennskunni fylgir það að oft
verður bóndinn og hundurinn vit-
lausir úr bræði og féð fer útum allt.
Á sunnlenskum bæ hótaði bóndinn
að skipta um fjárstofn af þessum
sökum féð varð alltaf snarvitlaust.
Þá greip húsfreyjan í taumana í
næstu smalamennsku sendi hún
bónda sinn af bæ og lokaði smala-
hundinn inni. Einsog við manninn
mælt, allt féð rann til réttar.
Íslenska lambið er svo auðvitað
guðslambið sjálft og dásamlegt er
það, við étum það upp til agna. Svo
getum við spurt hvaðan kom þetta
fólk með þetta fé og þennan hest.
Margt bendir til að við séum minna
skyldir Norðmönnum en talið var.
Komum við að austan, vorum við
víkingastofn sem vel ríðandi og vel
búandi, vel skrifandi og vel mein-
andi í lögum og réttlæti fór Evrópu
þvera og endilanga?
Ég vil svo óska Eyfirðingum til
hamingju með hina árlegu hand-
verksýningu. Skáldið Halldór Lax-
ness var heimsborgari en Íslend ing-
ur söguþjóðarinnar sem alltaf var
höfðingjadjarfur og lagði þetta til
málanna:
Ég ætla að tala við kónginn í Kína
og kannski við páfann í róm
og hvort sem það verður til falls
eða frægðar
þá fer ég á íslenskum skóm.
Já við förum það á íslenskum
skóm, þannig höfum við séð og
sigrað.
Handverksýningin 2009 er sett.
Gleðilega hátíð!
Að ofan má sjá verðlaunagripi úr
opnum flokki samkeppninnar Þráð-
ur til fortíðar sem Sigurlína Jóns-
dóttir hlaut. Til hægri er svo Hand-
verks maður ársins 2009: Guðrún
Ásgerður Steingrímsdóttir.
Lopapeysan er Íslendingsins tákn
)




(
Z 
["


 
& 
 

\]]^
Bann við inn-
flutningi á hráu,
ófrosnu kjöti í nýju
matvælafrumvarpi
Hið svonefnda matvælafrum-
varp var lagt fyrir Alþingi í
þriðja sinn 8. júlí síðastliðinn.
Eins og kunnugt er mætti það
mikilli andstöðu bænda þegar
það var lagt fram í upphafi.
Einkum og sér í lagi voru bænd-
ur andsnúnir því að leyft yrði að
flytja inn til landsins hrátt eða
lítt saltað ófrosið kjöt. Bentu
bændur á að slíkur innflutningur
myndi stofna íslenskum búfjár-
stofnum í stórhættu ef hingað til
lands bærist sýkt kjöt.
Í frumvarpinu nú er tekið fyrir
slíkan innflutning. Í frumvarpinu
segir að 10. grein laganna skuli
orðast svo: Til að hindra að dýra-
sjúkdómar berist til landsins er
óheimilt að flytja til landsins eft-
irtaldar vörutegundir: hráar og lítt
saltaðar sláturafurðir, bæði unnar
og óunnar, alidýraáburð og rot-
massa blandaðan alidýraáburði.
Með þessari grein má telja að
tekið sé fullt tillit til athugasemda
Bændasamtaka Íslands þar sem
lagst var gegn því að innflutningur
á hráu, ófrosnu kjöti yrði leyfður.
Í umsögn með frumvarpinu segir
að innflutningsbanni sé viðhaldið
með það að markmiði að tryggja
núverandi stöðu sjúkdómavarna
vegna dýra og manna, og er þá
ekki síst höfð í huga langvarandi
einangrun búfjárstofna okkar sem
reynslan hefur sýnt að geta verið
sérlega næmir fyrir sjúkdómum
sem litlum skaða valda í öðrum
löndum.
Þá er einnig tiltekið í umsögn
með frumvarpinu að beita eigi 13.
grein EES-samningsins þar sem
fram kemur að leggja megi á inn-
flutning, útflutning eða umflutning
vara bönn eða höft sem réttlætast
af vernd lífs og heilsu manna eða
dýra eða gróðurvernd þrátt fyrir
að magntakmarkanir eða samsvar-
andi ráðstafanir á innflutningi séu
almennt bannaðar skv. 11. gr. EES-
samningsins. Bændasamtökin köll-
uðu eftir að fjallað yrði um vilja
stjórnvalda til að beita þessum
ákvæðum og er það nú gert í frum-
varpinu. Má því segja að í mjög
viðamiklum atriðum sé komið til
móts við kröfur bænda um lagfær-
ingar á frumvarpinu frá síðustu
gerð þess.
Litlar líkur til að frumvarpið verði
afgreitt á yfirstandandi þingi
Jón Bjarnason sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra mælti fyrir
frumvarpinu 23. júlí síðastlið-
inn. Frumvarpið er nú til með-
ferðar hjá sjávarútvegs- og land-
búnaðarnefnd Alþingis. Nefndin
hefur kallað eftir umsögnum hags-
munaaðila og Bændasamtakanna
þar á meðal og er frestur til að
skila umsögninni til 17. septem-
ber næstkomandi. Að sögn Eiríks
Blöndals framkvæmdastjóra
Bændasamtakanna verður farið
ítarlega yfir frumvarpið á nýjan
leik. Ljóst sé að komið hafi verið
verulega til móts við athugasemdir
Bændasamtakanna en enn eigi eftir
að sníða af einhverja agnúa. Meðal
þeirra séu breytingar á embættum
héraðsdýra lækna en tryggja þurfi
að dýr um og þeim sem halda búfé
sé tryggð örugg dýralæknaþjónusta
óháð búsetu.
Samkvæmt heimildum Bænda-
blaðsins eru litlar sem engar líkur á
að frumvarpið verði afgreitt á yfir-
standandi þingi. Væntanlega mun
ráðherra því þurfa að mæla fyrir
því á nýjan leik á haustþingi og fer
frumvarpið þá aftur í nefnd. Hins
vegar má ætla að ekki verði talið
nauðsynlegt að kalla eftir umsögn-
um hagsmunaaðila að nýju.
fr
Margt gott kemur með krepp-
unni. Bráðum gengur Ísland í
Evrópusambandið og þá geta loks-
ins hinir og þessir athafnamenn
látið gamla drauma rætast. Þá verð-
ur loksins hægt að flytja inn t.d.
póló-hesta eða arabíska „gæðinga“!
Heilaga kýrin í ESB-stefnu og
lögum er nefnilega hið óhindraða,
frjálsa flæði á vörum og þjónustu.
Fullyrt er að nánast EKKERT
geti stöðvað eða breytt ákvæð-
um um þetta flæði og það verði
bara hlegið að íslensku sendi-
nefndinni ef hún færi að nefna að
Íslendingar vilji banna innflutning
á hrossum.
Í þýska vikuritinu „Die Zeit“
birtist fyrir nokkru átta blaðsíðna
grein undir yfirskriftinni „Dans á
eldfjallinu“. Þar var m.a. varpað
fram spurningunni: Íslensku hest-
arnir – tilheyra þeir bara fortíðinni
– eða líka framtíð landsins?
Framtíð ÍSLENSKA Íslands-
hestsins er einungis tryggð ef ís-
lenska samninganefndin gerir sér
grein fyrir gífurlegu verðmæti
hrossa stofnsins. Nefndin verður í
tæka tíð að undirstrika mikilvægi
þess að ekki megi stefna fram-
tíð þessa hrossastofns í hættu,
að það beri að vernda hann sem
þjóðar- og menningarverðmæti og
að innflutningur annarra hrossa-
kynja eða heimflutningur útfluttra
hrossa komi ekki til greina. Álit
sérfræðinga í smitsjúkdómum
hrossa (þeir eru til og örugg-
lega til taks hjá FEIF) þurfa að
liggja fyrir strax á fyrstu stigum
samninganna. Menn sem þekkja
til siða og samningaferla hjá
Evrópusambandinu vara eindreg-
ið við því að bíða og huga að slík-
um „smámálum“ á seinni stigum.
Víti til varnaðar er staðan sem
þýskir hrossaræktendur og hesta-
höndlarar komu sér í – óvart –
vegna þess að hjá Þýska landssam-
bandinu FN, sem er stórt og mikið
bákn, var ekki nægilega fylgst
með samningum um landbúnaðar-
mál og m.a. hrossaverslun. Þjóð-
verjar sitja uppi með hreint og
klárt geggjuð lög þess efnis að sá
sem kaupir hest getur látið kaupin
ganga til baka allt að TVEIMUR
ÁRUM eftir að kaupin hafa farið
fram. Er nokkur furða þótt allt sé
logandi í málaferlum?
Ekki er ráð nema í tíma sé
tekið og vonandi bera Íslendingar
gæfu til að velja menn til Brüssel-
farar sem skilja að sumt er og
verður aldrei til sölu og að samn-
ingamenn hafi fullan stuðning
ráða manna.
Karola Schmeil
(Höfundur er þýskur lögfræðingur
og hestamaður)
Þýðing: Petar Behrens
Póló á Íslandi!?
Guðni Ágústsson setur hátíðina.