Bændablaðið - 27.08.2009, Blaðsíða 22

18 Bændablaðið | fimmtudagur 27. ágúst 2009
Á síðustu mánuðum hafa orðið
miklar breytingar á framboði og
sölu helstu kjöttegunda á innan-
landsmarkaði. Í lok júlí hafði sala
á kjöti dregist saman um 9,6% á
þriggja mánaða tímabili, miðað
við sama tíma árið 2008. Mestur
er samdrátturinn í sölu kinda-
kjöts, 27,1%. Sala á alifuglakjöti
minnkaði um 7,9% og 2,5%
á svínakjöti. Nokkur aukning
hefur orðið í sölu á hrossakjöti og
nautakjöti. Á 12 mánaða tímabili
hefur framleiðsluaukning í svína-
kjöti verið 7,6%. Samkvæmt
yfirliti Bændasamtaka Íslands
yfir framleiðslu og sölu helstu
búvara virðist sú aukning hafa
selst að mestu jafnóðum og hún
hefur komið fram.
Á síðustu árum hefur verið fjár-
fest mikið í byggingum og búnaði
fyrir svínarækt. Á sama tíma hafa
aðstæður á markaði m.a. þróast
þannig að heimilaður hefur verið
innflutningur á óunnu svínakjöti
sem ekki hefur upprunamerkingar
í verslunum. Innlendum framleið-
endum hefur ekki verið heimilað-
ur útflutningur til ESB-ríkja með
sama hætti.
Þegar markaðurinn er lítill og
möguleikar á útflutningi nær úti-
lokaðir, þarf lítið magn kjöts til
að hafa áhrif á verð til bænda og
neytenda. Gildir það reyndar bæði
þegar um er að ræða offrameiðslu
og þegar skortur er á kjöti. Nú
þegar framboð svínakjöts er með
því mesta sem hér hefur þekkst
hefur verð til bænda lækkað um 20
af hundraði á síðustu 12 mánuðum.
Þetta gerist á sama tíma og veru-
legar hækkanir hafa orðið á flestum
rekstrarliðum.
Í umræðunni um áhrif hugsan-
legrar aðildar Íslands að ESB hefur
Hagfræðistofnun Háskóla Íslands
spáð fyrir um verulega lækkun á
verði svínakjöts til bænda miðað
við verð eins og það var á árinu
2007. Það er því fróðlegt að bera
saman verð á svínakjöti til bænda
hér á landi og í nokkrum ESB lönd-
um, eins og það er í dag.
Munurinn á milli Íslands og
þeirra ESB-landa sem hér eru borin
saman sýnir í hnotskurn afleiðing-
ar þess þegar ráðist er í fjárfest-
ingar sem gefa af sér framleiðslu
langt umfram það sem markaður-
inn er reiðubúinn að greiða fyrir
í afurðaverði. Ávinningur neyt-
enda til skamms tíma kann að vera
góður. Framleiðsluaukning eins og
hér hefur verið gerð grein fyrir mun
að óbreyttu verða þess valdandi að
búum mun fækka frá því sem nú
er. Það er því umhugsunarvert hver
þróun verðlags til neytenda verður
ef framleiðslan færist á enn færri
hendur.
Í Noregi eru aðstæður að því leyti
líkar að landið er að mestu lokað
fyrir innflutningi óunninna kjöt-
vara auk þess sem útflutningur til
ESB er óverulegur. Norðmenn hafa
skilgreint með samningum hlutverk
búvöruframleiðslunnar og sett henni
lagalega umgjörð sem unnið er eftir.
Þegar sú umgjörð er borin saman
við þann lagaramma (búvörulög)
sem unnið er eftir hér á landi, koma
fram ýmsar brotalamir sem taka þarf
á. Í grunninn hefur takmörkuð skil-
greining á hlutverki og skyldum
einstakra búgreina við samfélagið
verið sett fram og bundin í lög. Hér
þarf að fara saman stefnumótun
stjórnvalda og vilji fjármálastofn-
ana til að greina á faglegan hátt
þarfir fyrir fjárfestingar. Sé það ekki
gert má áfram búast við afskriftum
vegna illa ígrundaðra fjárfestinga.
Hörður Harðarson
Á markaði
Breytingar á kjötmarkaði
Verð til bænda á svínakjöti í nokkrum Evrópulöndum
Land Vika Verð í DKK Verð í isl. kr
Danmörk 33 9,88 243
Þýskaland 33 10,78 265
Frakkland 32 9,67 238
England 31 12,64 311
Holland 32 10,29 253
Svíðþjóð 32 10,46 257
Spánn 30 12,25 301
Ísland 35 10,05 247
Gengi dkk. 25.8.2009: 24,585
Verð á Íslandi er samkvæmt verðskrá Sláturfélags Suðurlands og er miðað
við hliðstætt uppgjörsform og gildir hjá Danish Crown í Danmörku. Verð í
öðrum löndum er fengið úr Landbrugs Avisen 14. ágúst 2009.
Yfirlit um framleiðslu og sölu ýmissa búvara
Bráðabirgðatölur fyrir júlí 2009
júlí 09 maí 09 ágúst 08 Breyting frá fyrra tímabili, % Hlutdeild %
Framleiðsla 2009 júlí 09 júlí 09 júlí 08 3 mán. 12 mán. m.v. 12 mán.
Alifuglakjöt 528.567 1.675.893 6.820.470 -22,5 -15,7 -13,0 25,1%
Hrossakjöt 46.410 129.499 1.061.360 27,3 26,6 9,9 3,9%
Nautakjöt 314.942 947.327 3.660.027 8,5 9,2 -2,8 13,5%
Sauðfé 0 211 8.910.747 0,0 -42,2 2,9 32,8%
Svínakjöt 493.573 1.583.111 6.704.150 -10,2 -0,5 7,6 24,7%
Samtals kjöt 1.383.492 4.336.041 27.156.754 -11,2 -4,7 -1,1
Sala innanlands
Alifuglakjöt 608.678 1.824.890 6.989.057 -8,7 -7,9 -9,6 28,6%
Hrossakjöt 25.543 122.445 696.058 -51,4 7,1 8,5 2,8%
Nautakjöt 311.096 954.002 3.656.099 5,1 6,7 -2,8 15,0%
Sauðfé * 494.370 1.302.345 6.431.085 -24,5 -27,1 -7,8 26,3%
Svínakjöt 493.977 1.551.798 6.676.184 -13,2 -2,5 7,1 27,3%
Samtals kjöt 1.933.664 5.755.480 24.448.483 -13,7 -9,6 -3,5
* Sala á sauðfé p.r. mánuð er sala frá afurðastöðum til kjötvinnsla og verslana.
Framleiðsla og sala á kjöti í júlí
Framleiðsla á kjöti í júlí nam 1.383 tonnum, 11,2% minna en í sama
mánuði í fyrra. Þyngst vegur 22,2% samdráttur í framleiðslu alifugla-
kjöts en einnig var 10,2% samdráttur í framleiðslu svínakjöts.
Síðustu 12 mánuði hefur verið samdráttur í kjötsölu, alls 3,5%.
Sölusamdrátturinn hefur farið vaxandi eftir því sem liðið hefur á árið og í
júlímánuði nam hann 13,5%. Samdráttur var í sölu allra kjöttegunda í júlí,
nema nautgripakjöts. Mestur samdráttur varð á sölu kindkjöts, 24,5% og
voru birgðir kindakjöts í lok júlí 1.682 tonn, 13,3% meiri en á sama tíma
í fyrra. Sala á svínakjöti dróst saman um 13,2% og alifuglakjöt um 8,7%.
Svínakjöt skaust upp í annað sæti kjöttegunda í heildarsölu, í maí sl.
Kindkjöt er því komið í þriðja sæti en alifuglakjöt er söluhæsta kjötteg-
undin.
Svínakjöt
27%
Lambakjöt
26%
Alifuglakjöt
29%
Hrossakjöt
3%
Nautakjöt
15%
Innflutt kjöt
Tímabil janúar - júní Árið 2009 Árið 2008
Alifuglakjöt 146.185 327.584
Nautakjöt 53.237 236.789
Kindakjöt 60 0
Svínakjöt 108.405 203.194
Aðrar kjötvörur af áðurtöldu 17.662 11.208
Samtals 325.549 778.775
Nýtt verðlagsár
hjá mjólkurfram-
leiðendum
Nýtt verðlagsár hefst hjá
mjólkurframleiðendum þann
1. september n.k. Þetta verð-
lagsár verður óvenjulegt þar
sem það nær yfir 16 mánuði
eða til 31. desember 2010.
Heildargreiðslumark verður
155 milljónir lítra og skiptist
það hlutfallslega milli lögbýla
á sama hátt og greiðslumark
til framleiðslu mjólkur á
verðlagsárinu 2008-2009.
Þannig fær bú sem hafði
200.000 lítra greiðslumark
á verðlagsárinu 2008/2009,
260.504 lítra í greiðslumark á
verðlagsárinu sem hefst núna
þann 1. september. Bændur fá
senda skriflega tilkynningu um
greiðslumark sitt eins og verið
hefur undanfarin ár. Greiðslur
í júlí og ágúst falla út, þar sem
þeir mánuðir eru komnir inn
á mitt verðlagsárið. Einnig
lækkar hlutfall c-greiðslna í
janúar og febrúar. Í staðinn
verður hlutfall c-greiðslna í
nóvember og desember 2010
aukið. Markmiðið með þessu er
að jafna framleiðslu eftir mán-
uðum, svo sem best samræmi
sé milli framleiðslu og sölu
mjólkur. Þannig má lágmarka
þörf iðnaðarins fyrir sveiflu-
jöfnum með duftvinnslu.
Þá verður ráðstöfun á ófram-
leiðslutengdum og/eða minna
markaðstruflandi stuðningi sem
hér segir:
a) Til kynbótaverkefna, þ.e.
afurðaskýrsluhalds og
mjólkursýnatöku úr ein-
stökum kúm skal varið 58
milljónum kr.
b) Til jarðræktarverkefna, gras-
og kornræktar, skal varið 82
milljónum.
c) Til rannsókna- og þróun-
arverkefna í nautgriparækt
skal varið 20,8 milljónum
kr./EB
Dreifing C-greiðslna
Ár 2009 2010
Janúar 7,5%
Febrúar 7,5%
Mars 0%
Apríl 0%
Maí 0%
Júní 0%
Júlí 0%
Ágúst 0%
September 10,0% 7,5%
Október 5,0% 12,5%
Nóvember 10,0% 15,0%
Desember 10,0% 15,0%
Krókhálsi 1 110 Rvk s. 678 8888 www.pmt.is
Plast, miðar og tæki
Nýjar loftæmivélar með rúllu + hníf
Þú skerð poka í hæfilega lengd fyrir
það sem þú ert að pakka.