Bændablaðið - 29.03.2012, Blaðsíða 2

Bændablaðið | fimmtudagur 29. mars 20122
Fréttir
Naut sem slátrað var hjá
Norðlenska á Akureyri í lið-
inni viku vó hvorki meira né
minna en 505,8 kg. Bolinn,
sem kom frá Guðmundi Gylfa
Halldórssyni bónda á Breiðabóli
á Svalbarðsströnd, var að hálfu
franskur Limousine og hálfur
Íslendingur.
Þetta er með allra þyngstu nautum
sem slátrað hefur verið hér á landi.
Þess má geta að þarna er um fall-
þunga að ræða en lifandi á fæti vó
nautið um það bil eitt tonn.
Fá vel að éta
Guðmundur Gylfi segir skýringuna á
þyngdinni hljóta að vera þá að nautin
fái svo vel að éta, en á Breiðabóli
er ræktað korn og það gefið kálfum
allan uppeldistímann.
„Við gefum þeim sérstaklega
vel að éta síðustu mánuðina fyrir
slátrun,“ segir Guðmundur Gylfi.
Það hafi í för með sér að jöfn og góð
þyngd náist. Á liðnu ári var slátrað
33 nautkálfum frá Breiðabóli, allt
100% íslenskum. Þar af lentu 30 í
UNI a*-flokki með meðalþyngdina
351 kíló, þrír lentu í UNI a-flokki
og var meðalþyngd þeirra 281 kíló.
„Þetta hefur líklega verið besta árið
okkar hvað flokkun varðar,“ segir
Guðmundur Gylfi.
Telur hann ástæðu þess einkum
vera að árið 2010 var mjög gott
kornræktarár, uppskeran bæði mikil
og góð og búa Breiðabólsbændur
enn að henni. Það hefur komið sér
vel, því ekki tókst eins vel til með
kornræktina á liðnu sumri. „Við
áttum mikið eftir af uppskerunni frá
2010 og höfum gefið það korn til
helminga á móti uppskerunni í fyrra.
Það er gott að geta þannig jafnað út
sveiflurnar sem verða í kornrækt-
inni,“ segir Guðmundur Gylfi.
Tvöföld meðalþyngd
Naut sem koma til slátrunar hjá
Norðlenska eru að meðaltali 230-240
kg að þyngd, þannig að þyngd kálfs-
ins sem slátrað var í vikunni var rúm-
lega tvöföld meðalþyngd. Hann var
28 mánaða og tveggja vikna gamall.
Móðirin er íslensk mjólkurkýr, sædd
með sæði úr frönsku Limousin-nauti.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
stór gripur kemur frá Breiðabóli til
slátrunar hjá Norðlenska. Í mars
2009 var þar slátrað grip sem vóg
512,2 kg og um sumarið öðrum
sem var 505,4 kg. Sá fyrri var af
Limousine-kyni og sá síðari Angus,
en mæðurnar íslenskar.
Ekki er loku fyrir það skotið að
þrír stórir gripir til viðbótar komi
frá Breiðabóli innan skamms. Þrír
hálfbræður þess sem slátrað var
á dögunum eru þegar orðnir ansi
myndarlegir og gerir Guðmundur
Gylfi ráð fyrir að þeir verði álíka
þungir og umrætt naut. Þeir koma að
líkindum til slátrunar í ágúst og um
mánaðamótin september-október.
/MÞÞ
Naut frá Breiðabóli á Svalbarðsströnd
með ríflega hálfs tonns fallþunga
- Góður árangur rakinn til eigin ræktunar á korni og að kálfum sé gefið korn allan uppeldistímann
Í lok síðasta árs fóru forsvarsmenn
Bændasamtakanna hringferð um
landið og héldu bændafundi á alls
nítján stöðum. Því miður varð að
fresta fundi á Vopnafirði vegna
veðurs en nú verður bætt þar úr.
Áætlað er að halda bændafund í
Kaupvangi þriðjudaginn 3. apríl nk.
kl. 13:00. Frummælendur eru þau
Haraldur Benediktsson formaður
BÍ og Vigdís M. Sveinbjörnsdóttir
stjórnarmaður í samtökunum.
Bændur á svæðinu eru hvattir til
að mæta, m.a. til að ræða fyrirhug-
aðar breytingar á ráðgjafarþjónustu
í landbúnaði og um stöðu atvinnu-
greinarinnar
Bændafundur
á Vopnafirði
Naut sem slátrað var hjá Norðlenska
á Akureyri í liðinni viku vó hvorki
meira né minna en 505,8 kg. Bolinn,
sem kom frá Guðmundi Gylfa Hall-
dórssyni bónda á Breiðabóli á Sval-
barðsströnd, var að hálfu franskur
Limousin og hálfur Íslendingur.
Ríkisendurskoðun gerir alvar-
legar athugasemdir við rekstur
Landbúnaðarháskóla Íslands
(LbhÍ) í nýrri skýrslu um fjár-
málastjórn skólans. Frá stofnun
skólans 2005, með samein-
ingu Landbúnaðarháskólans á
Hvanneyri, Rannsóknarstofnunar
landbúnaðarins og Garðyrkjuskóla
ríkisins, hafa heildarskuldir skólans
fimmfaldast og eru nú 739 milljónir.
Bent er á að forstöðumaður fari
með ábyrgð á rekstri skólans og
mennta- og menningarmálaráðu-
neytisins sé að tryggja raunhæfar
rekstrarforsendur og aga í fjármálum.
Þá þurfi ráðuneytið að ákveða hvernig
farið verði með uppsafnaðan halla, í
samstarfi við stjórnendur skólans og
fjármálaráðuneytið.
Uppsafnaður halli 307 milljónir
Í skýrslunni kemur fram að uppsafn-
aður halli skólans nemi, samkvæmt
bráðabirgðauppgjöri fyrir árið 2011,
307 milljónum króna. Heildarskuldir
nema eins og áður segir 739 millj-
ónum króna og eru að langmestu
leyti skuld við ríkissjóð.
Þá eru gerðar athugasemdir við
ráðstöfun eigna skólans á árinu 2009.
Meðal annars eru gerðar athugasemdir
við sölu skólans á hlut sínum í Orf
líftækni fyrir 134 milljónir en kaup-
verðið hefur ekki fengist greitt og
segir í skýrslunni að óvissu gæti um
að svo verði vegna erfiðrar fjárhags-
stöðu kaupenda. Skólinn hafi einnig
selt búrekstur á Möðruvöllum fyrir 19
milljónir króna en aðeins hluti þess
hafi nú skilað sér. Stofnun einkahluta-
félagsins Grímshaga um búrekstur
skólans er þá gagnrýnd og ráðuneytið
hvatt til að kanna lögmæti þess
115 milljóna halli í vöggugjöf
Forsvarsmenn LbhÍ fengu tækifæri
til að birta viðbrögð sín og svör í
skýrslunni og hafa jafnframt birt þau
viðbrögð á heimasíðu skólans. Þar
er bent á að skólinn hafi við stofn-
un fengið í
vöggugjöf 115
milljóna króna
halla frá þeim
s t o f n u n u m
sem þá runnu
saman. Þá hafi
verið gríðarleg
þörf á viðhaldi
eigna skólans
og gerður hafi
verið samn-
ingur, fyrir hvatningu ríkisvaldsins,
við Fasteignir ríkissjóðs. Með því
hafi tekist að snúa við þeirri þróun
sem blasti við en ljóst sé að vaxandi
hluti af heildarfjárveitingum skólans
renni til þessara verkefna.
Framlög ekki fylgt hækkunum
Þá er bent á að ef framlög til skól-
ans hefðu fylgt meðaltalshækkun til
íslenskra háskóla á árabilinu 2005
til 2011 myndi LbhÍ ekki glíma við
neinn rekstrarvanda. Ekki hafi tekist
að fá viðurkenningu á innri halla
skólans fyrr en árið 2009 en þá var
aukið við fjárheimildir til skólans
um 70 milljónir. Hins vegar hafi sú
hækkun öll gengið til baka og gott
betur, því skorið hafi verið niður í
rekstri skólans um 130 milljónir á
árunum 2010 og 2011. Nauðsynlegt
sé að setja skýrt fram hvernig eigi að
losna við uppsafnaðan halla. Verði
ekki hægt að losna við hann að fullu
með aukafjárveitingu, líkt og gert
hafi verið við aðra háskóla árið 2009,
að því er segir í svörum skólans, er
varpað fram þeirri hugmynd að hægt
sé að greiða hallann niður að hluta,
t.a.m. um 100 milljónir á 5 árum.
Takist það ekki verði að leggja niður
starfsstöðvar, hætta að taka inn nem-
endur og segja upp fólki.
Í svörum skólans er bent á að dreg-
in sé upp dekkri mynd en efni standi
til, því ofmat á eignum skólans kunni
að vera allt að 200 milljónir. Gert er
ráð fyrir að þar sé átt við efasemdir um
innheimtu skuldabréfa vegna sölu Orf
líftækni, en skólinn sjái ekki annað en
að þau séu fullgild og verði greidd á
yfirstandandi ári.
Vonast til að hægt verði að fella
niður skuldir
Mennta- og menningarmálaráðu-
neytið telur í svörum sínum að fjár-
hagsvanda skólans megi fyrst og
fremst rekja til þess að fjárframlög
hafi ekki fylgt þróun nemendafjölda
og auknu námsframboði. Þá hafi fjár-
hagsstaða skólans verið umtalsvert
verri árið 2008, þegar skólinn var
færður undir ráðuneytið, en gögn
bentu til. Árin 2009 og 2010 hafi
náðst jafnvægi í rekstri en 2011 orðið
hallarekstur á ný. Ráðuneytið hafi
ítrekað sótt um heimild til að hækka
framlög til skólans en aðeins tekist
það árið 2010 með 70 milljóna króna
aukafjárframlagi.
Ráðuneytið telur óraunhæft að gera
kröfu um endurgreiðslu skuldar við
ríkissjóð meðan á hagræðingarað-
gerðum innan hans stendur. Vonast
ráðuneytið eftir heimildum til að fella
niður eldri skuldir. /fr
Alvarlegar athugasemdir við fjármálastjórn Landbúnaðarháskólans:
Framlög ekki fylgt meðaltalshækkun íslenskra háskóla
Þau eru engin smásmíði, nautin á Breiðabóli á Svalbarðsströnd. Þessir bolar
koma til slátrunar þegar líður á sumarið og fram á haustið og ekki ólíklegt
að þeir verði álíka þungir og nautkálfurinn sem slátrað var hjá Norðlenska
á dögunum.
Starfsstöðvum Landbúnaðar-
háskólans (LbhÍ) á Reykjum í
Ölfusi og í Keldnaholti í Reykjavík
verður mögulega lokað vegna erf-
iðrar fjárhagsstöðu skólans. Fáist
ekki viðunandi lausn í samvinnu
við ríkisvaldið hvað varðar fjár-
framlög til skólans og uppgjör
á uppsöfnuðum innri halla hans
blasir ekkert annað við en að loka
starfsstöðvum, draga þar með úr
innritun nemenda og segja upp
enn fleira starfsfólki, segir Ágúst
Sigurðsson, rektor skólans.
Ágúst segir að mikilvægt sé
að gera betri grein fyrir ýmsum
atriðum sem koma fram í skýrslu
Ríkisendurskoðunar um fjárhags-
mál skólans. „Þessi uppsafnaði halli
er fyrst og fremst frá fyrstu árum
skólans. Okkur var alltaf gefið til
kynna að það ætti laga þessi mál
eins og gert var hjá öðrum skólum.
Þessi skuld sem talað er um gagn-
vart ríkissjóði er að stórum hluta
eignir. Ríkisreikningur er gerður
þannig upp að séu eignir bókfærðar
hjá okkur koma þær út eins og skuld
við ríkissjóð, sökum þess að við
erum ríkisstofnun. Það er alveg rétt
að uppsafnaður halli er í kringum
300 milljónir króna og það er auðvi-
tað skuld við ríkissjóð. Annað sem
er tiltekið sem skuldir, þegar talað
er um þessar 739 milljónir, eru til
dæmis útistandandi kröfur skólans.
Því er reginmunur á þessu, annars
vegar uppsöfnuðum halla og hins
vegar skuld við ríkissjóð.“
Gripið til róttækra aðgerða
Ágúst segir skólann hafa gripið
til gríðarlegra sparnaðaraðgerða
árið 2009. „Við sögðum upp fólki,
gjörbreyttum rekstri tilrauna- og
kennslubús og settum í sérstakt
félag. Við gengum því eins langt
á þessum tímapunkti og okkur
fannst unnt án þess að hreinlega
leggja niður eina eða fleiri af starfs-
stöðvum okkar. Við störfum eftir
lögum um búnaðarfræðslu og þar
er kveðið á um hvaða skyldur við
þurfum að uppfylla. Ef við ætlum
að leggja niður og hætta starfsemi
á einhverri þessara starfsstöðva þá
þurfum við að gera það í samráði
við stjórnvöld. Við teljum ekki
hægt lengur að skera flatt niður. Nú
stöndum við frammi fyrir því að
hreinlega hætta starfsemi og velja á
milli þess sem við ætlum að gera.“

/fr
Rætt um lokun á Reykjum og í Keldnaholti
Garðyrkjubændur og sveitar-
stjórnarmenn á Suðurlandi
funduðu með þingmönnum
Suðurkjördæmis í garð-
yrkjustöðinni Friðheimum í
Bláskógabyggð á dögunum. Á
fundinum voru þingmönnunum
kynntar áætlanir um að reist verði
dreifiveita rafmagns fyrir garð-
yrkjubændur í Bláskógabyggð og
Hrunamannahreppi.
Var fundurinn haldinn í fram-
haldi af undirritun viljayfirlýsingar
sveitarstjórna sveitarfélaganna,
Sambands garðyrkjubænda og
Sölufélags garðyrkjumanna um
könnun á slíkum möguleika.
Tæp 80 prósent allrar ylræktar-
framleiðslu grænmetis fara fram
innan marka sveitarfélaganna.
Áætlun um eigin dreifiveitu raf-
magns til garðyrkjunnar gerir ráð
fyrir fjárfestingu fyrir um 460 millj-
ónir króna, sem mun borga sig upp
á aðeins fimm árum og er því afar
hagkvæm. Hún yrði reist nálægt
Flúðum og gæti dreift rafmagni
til Laugaráss, Reykholts og Flúða.
Garðyrkjan í heild sinni notar um
70 GWst á ári og er því um að ræða
orkusækna græna starfsemi.
Garðyrkjubændur:
Kynna áætlanir
um dreifiveitu
Katrín Jakobsdóttir menningar- og
menntamálaráðherra segir að það sé
sinn vilji að koma til móts við LBHÍ
og verja námið. Þó sé ljóst að það
verði að endurskoða rekstur skólans.
Katrín segir að hún hafi lagt á það
áherslu að það sé sameiginlegt verkefni
framkvæmdavalds, löggjafarvalds og
skólans að fara yfir hallareksturinn.
„Það er mjög erfitt að ætlast til þess að
svona lítil eining, sem líka er að mæta
um 20 prósenta niðurskurði, vinni á
sama tíma á þessum halla. Hins vegar
er áhyggjuefni að þrátt fyrir að rekstur
skólans hafi verið kominn innan heim-
ilda árin 2009 og 2010 þá eru blikur
á lofti með rekstur síðasta árs. Það er
því alveg ljóst að það þarf að skoða
rekstrarþáttinn hjá skólanum gaum-
gæfilega.“
Katrín segir jafnframt að í landinu
gildi lög sem gera ráð fyrir að opinberar
stofnanir greiði upp sinn hallarekstur.
„Ef við ætluðumst til þess af skólanum
á stuttum tíma þýddi það mjög róttækar
aðgerðir. Þess vegna hef ég lagt áherslu
á að þetta mál verði tekið til umræðu
á vettvangi Alþingis og fundin lausn
þannig að skólinn geti haldið áfram
að veita nám í hefðbundnu landbún-
aðargreinunum og í garðyrkjunni. Það
er bara ekki í boði að loka. Fyrir utan
þetta er rannsóknarstarfsemin sem aflar
skólanum sértekna, sem eru næstum
því helmingurinn af tekjum hans. Það
verður að gá að því að aðgerðir, hverjar
sem þær yrðu, dragi ekki úr tekjum
skólans.“ /fr.
Menntamálaráðherra vill
koma til móts við LbhÍ
Ágúst Sigurðsson.