Bændablaðið - 29.03.2012, Blaðsíða 7

Bændablaðið | fimmtudagur 29. mars 2012 7
Á fimmta áratug síðustu aldar
komu amerísku jepparnir í sveitir
landsins, í öndverðu smíðaðir til
þess að þjóna hernaðarlegum til-
gangi. Hvort heldur í hlut áttu
framsæknir bændur, æskuhrifnir
bændasynir eða kaupakonur með
ævintýraþrá var jeppinn brátt
sem Gullvagninn sjálfur í augum
flestra, tækið til þess að rjúfa
einangrun og létta mörg bústörf.
Varð enda til hugtakið landbún-
aðarjeppi.
Jepparnir komu í hundraðavís.
Lengi vel með Willys í broddi fylk-
ingar. Herjepparnir, sem svo voru
nefndir, skreyttu fylkinguna líka og
innan fárra ára kom Land Rover,
sem um sumt boðaði enn nýrri tíð í
sveitum landsins.
Fimmti áratugur síðustu aldar
reyndist tími mikilla breytinga hvað
vélvæðingu sveitanna snerti. Jafnvel
voru áhöld um það hvort mundi hafa
betur, heimilisdráttarvélin eða land-
búnaðarjeppinn sem meginaflgjafi
til almennra búverka – svo sem
heyskapar og flutninga.
Með þessum pistli er leitað eftir
því hvort einhverjir lesenda kunni
að eiga góðar ljósmyndir af jeppum
við bústörf frá miðbiki síðustu aldar,
eða vita um slíkar ljósmyndir? Ég
hef heyskapinn einkum í huga og þá
sérstaklega sláttinn.
Ýmist voru hestasláttuvélar
hengdar aftan í jeppana eða þá hitt
að keyptar voru sérstakar jeppasláttu-
vélar: tengdar undir búk jeppans, á
milli hjóla, þannig að sláttugreiðan
gekk út vinstra megin. Myndir af
jeppa með slíka sláttuvél eða að
slætti með henni væru sérlega vel
þegnar.
Mér þætti afar vænt um að geta
komist í samband við þá sem kynnu
að eiga eða vita af þessu myndefni,
eða öðrum fróðleik hvers konar
um viðfangsefnið sem gagnlegur
væri. Hægt er að ná í mig í síma
Landbúnaðarsafns, 844 7740, eða
með tölvupósti á bjarnig@lbhi.is.
Með góðum þökkum
fyrir aðstoðina.
Bjarni Guðmundsson Hvanneyri.
ú verður seilst í gaml-
ar vísur. Sennilega
ortar um 1969.“ Gísli
Jónsson menntaskólakennari
á Akureyri kom í heimsókn að
orlofsheimilunum að Illugastöðum
í Fnjóskadal, og hitti þar umsjón-
armanninn Rósberg G. Snædal:
Vist er góð í værum rann,
vel þar geymast börn og konur,
þar sem ríkjum ræður hann
Rósberg Snædal Guðnasonur.
Rósberg svarar:
Gísli tæmir glaður horn,
Gísli vísur semur.
Gísli er eins og Gylfi Þ.
Gísli fer og kemur.
Og svo endar ljóðaleikurinn á
þessari vísu Gísla:
Gísli fer og Gylfi svífur
guma víðförlastur,
en Rósberg er og Rósberg blívur
og Rósberg situr fastur.
Næstu tvær vísur eru eftir Bjarna
frá Gröf, en efnistökin ærið ólík:
„Best er að hætta hverjum leik,
er hæst ‘ann stendur“.
Ég held ég vildi heldur deyja
en heyra konu þetta segja.
Það verður ekki þungt á Bleik,
þýtur ‘ann létt úr hlaði,
þegar ég frá lífsins leik
lendi á Breiðavaði.
Næstu fjórar vísur eru eftir Eggert
Jónsson Vestur Skaftfelling.
Eggert var við heyskap á
Bergþórshvoli. Slógu þar 3 menn
á teig, en allt kvenkyns var heima
við bústörf og bakstur:
Á Bergþórshvoli er bruggað deig,
ber það marga keima,
þegar standa þrír á teig
en þrettán eru heima.
Eggert gerir að því sköll
úti hér með sveinum.
Betur færi, að brauðin öll
brynnu á eldi hreinum.
Svo er Eggert á heimleið frá
einskonar þjóðhátíð úr Vestur-
Landeyjum:
Þreyttan mann og móðan hest
myrkrið skal þá hugga.
Hér á bæjum hvergi sést
happaljós í glugga.
Líst mér besta ljóðaform
að laga um hestinn brúna.
Ég er sestur upp á Gorm
allvel hresstur núna.
Næsta vísa er eignuð Benedikt
Sveinssyni yngri, er hann við fleiri
fer ríðandi hjá Lurkasteini, en þar
segir sagan, að Sörli sterki hafi
fallið fyrir Þórði hreðu:
Lurkasteini ef liggur hjá
leið vor einu sinni,
drekkum, sveinar, saman þá
Sörla beina minni.
Nú eru skattframtölin í algleym-
ingi. Þessi gamla, og því miður
ófeðraða vísa , stendur fyrir eigna-
hlið framtalsins :
Kötturinn grár og kýrnar þrjár,
krakkana tel ég fjóra.
Gráan klár í átján ár
ég hef látið tóra.
Umsjón: Árni Jónsson
kotabyggd1@gmail.com
Í umræðunni
MÆLT AF
MUNNI FRAM
N
Deildarfundum Auðhumlu með
kúabændum lauk í febrúar en
á fundinum, sem meðfylgjandi
myndir eru frá, var meðal annars
farið yfir gæðamál mjólkurfram-
leiðenda.
Veitt eru verðlaun þeim framleið-
endum sem hafa framleitt mjólk í 1.
flokk A allt árið 2011. Meðfylgjandi
myndir voru teknar af verðlaunahöf-
unum á fundinum.
Auðhumla er samvinnufélag í
eigu um 700 mjólkurframleiðenda
um land allt. Auðhumla hefur það
hlutverk að taka við mjólk frá félags-
mönnum sínum og umbreyta í mjólk-
urafurðir sem eru seldar á markaði
á Íslandi og erlendis. Auðhumla er
móðurfélag Mjólkursamsölunnar
ehf. /MHH
Sunnlenskir kúabændur verðlaunaðir
á deildarfundum Auðhumlu
Áttu ljósmynd af jeppa að slætti eða...?
Verðlaunahafar í Flóa og Ölfusdeild. fv. Ketill Ágústsson Brúnastöðum, Brynjólfur Jóhannsson Kosholtshelli, Geir Ágústsson og Stefán Geirsson Gerðum,
Kolbrún Jóhanna Júlíusdóttir og Aðalsteinn Sveinson Kolsholti, Kristín Stefánsdóttir og Ólafur Einarsson Hurðarbaki, Guðbjörn Már Ólafsson Eyði-Sand-
vík, Guðmundur Geir Gunnarsson mjólkurbússtjóri. Myndir / MHH.
Verðlaunahafar í Uppsveitadeild.
fv. Jón Vigfússon Efri Brúna-
völlum, Gunnar Kr. Eiríksson og
Magga Brynjólfsdóttir Túnsbergi,
Þórunn Andrésdóttir og Samúel
U. Eyjólfsson Bryðjuholti, Sig-
ríður Jónsdóttir Fossi, Guðfinnur
Jakobsson Skaftholti, Guðmundur
Geir Gunnarsson mjólkurbússtjóri.
Verðlaunahafar Landeyjadeild, Holta-, Landm.-, Ása- og Djúpárdeild. Axel Sveinbjörnsson
Hólmum, Höskuldur H. Kjartansson og Guðrún Kjartansdóttir Stúfholti, Kristinn Guðnason
Þverlæk, Guðmundur Geir Gunnarsson mjólkurbússtjóri.
Ólafur Helgason Hraunkoti Skaftárdeild var með hæstu
meðalnyt árskúa 8.340 kg sem er glæsilegt Íslandsmet.
Einnig var afurðahæsta kýrin í Hraunkoti, Týra en hún
mjólkaði 12.144 á árinu 2011. Hér er Ólafur með Guðmundi
Geir, mjólkurbússtjóra.