Bændablaðið - 29.03.2012, Blaðsíða 20

20 Bændablaðið | fimmtudagur 29. mars 2012
Sorpmál eru enn til vandræða hér
á landi og virðist engin stefna vera
uppi um hvernig eigi að leysa málin
til frambúðar. Verið er að herða
reglur um sorpeyðingarstöðvar
en engar lausnir lagðar á borðið.
Samt eru til, og hafa verið um lang-
an aldur, lausnir sem gætu leyst að
stærstum hluta sorpeyðingarmál
Íslendinga jafnframt því að skapa
úr sorpinu verðmæti í formi elds-
neytis í stórum stíl. Það er í raun
sama tæknilausn og Þorbjörn A.
Friðriksson efnafræðingur hefur
viðrað í Bændablaðinu, varðandi
eldsneytisframleiðslu úr lífmassa í
sveitum landsins. Þá eru fyrirtæki
víða um heim farin að líta á sorp
sem dýrmætt hráefni til eldsneytis-
vinnslu.
Kröfur en engar lausnir
Díoxínmálið sem upp kom vegna
brennslu á sorpi í Funa á Ísafirði
2010 setti allt stjórnkerfi umhverf-
ismála á Íslandi í uppnám þegar
uppvíst varð um andvaraleysi hjá
stjórnkerfinu og eftirlitsstofnunum
í málinu. Gripið var til þess ráðs að
loka alfarið sorpbrennslu Funa á
Ísafirði og flytja allt sorp af svæðinu
til urðunar á sorphaugum höfuðborg-
arsvæðisins í Álfsnesi. Eftir tveggja
ára vangaveltur um sorpeyðingar-
stöðvarnar tilkynnti umhverfisráðu-
neytið þann 20. mars sl. að afnema
ætti undanþágur sem verið hafa í
gildi fyrir sorpbrennslustöðvarnar á
Klaustri og í Eyjum. Þessar undan-
þágur lúta að mengunarmælingum
og útheimta tækjakaup fyrir þessar
stöðvar. Undanþágurnar falla úr gildi
um næstu áramót og sveitarstjórnir
á þessum stöðum þurfa að tilkynna
yfirvöldum hvort þær ætli að halda
áfram rekstrinum. Lítið er hinsvegar
rætt um lausnir á málinu.
Eygló Kristjánsdóttir, sveitarstjóri
á Klaustri, hefur bent á að fjárhagsleg
staða Skaftárhrepps geri hreppnum
erfitt að takast á við hertar kröfur
um sorpbrennslu og fá önnur úrræði
í sjónmáli.
Elliði Vignisson, bæjarstjóri
í Vestmannaeyjum, gagnrýndi
umhverfisyfirvöld harðlega í frétt
á RÚV og sagði þau vinna leynt og
ljóst að því að útrýma sorpbrennslu
hér á landi: „Það er gríðarlega mikil-
vægt að umhverfismál verði losuð úr
viðjum hreintrúarstefnu. Það þarf að
nálgast þetta með heildarhagsmuni
umhverfisins í huga.“
Sagði Elliði að þar á bæ væru
menn nú í fullri alvöru að skoða að
flytja sorp til Svíþjóðar, þar sem það
yrði notað til að framleiða rafmagn.
Greint var frá því í síðasta
Bændablaði að sorpeyðingarstöð
Sorpsamlags Þingeyinga ehf. á
Húsavík muni hætta að taka við
dýrahræjum til förgunar þann 1.
september nk. Samlagið er í eigu
Norðurþings, Þingeyjarsveitar,
Skútustaðahrepps og Tjörneshrepps.
Stöðin var gangsett haustið 2006 og
að fullu fjármögnuð með lánsfé frá
Lánasjóði sveitarfélaga. Nú þarf að
ráðast í miklar endurbætur á stöðinni
og ljóst að ekki er hægt að útvega
fjármagn til þess við óbreyttar
aðstæður. Miðað við nýjar kröfur
umhverfisráðauneytisins virðist
borðleggjandi að þeirri stöð verði
lokað líkt og í Vestmannaeyjum og
á Kirkjubæjarklaustri. Engar varan-
legar lausnir eru á borðinu og mikið
ráðleysi virðist ríkja varðandi sorp-
förgun í landinu.
Framleiðum olíu úr sorpinu
Þorbjörn A. Friðriksson sagði í sam-
tali við Bændablaðið að kjörið væri
að beita sömu aðferð við förgun á
sorpi hérlendis og þekkt er víða um
heim. Það myndi styðja vel við bakið
á framleiðslu á olíu úr lífmassa sem
fá mætti með ræktun á landi sem
ekki er nýtt til annars. Við það ynn-
ist tvennt. Annarsvegar væri hægt að
umbreyta langstærstum hluta þess
sorps sem til fellur í kolefni með því
að kola hráefnið við mikinn hita. Í
öðru lagi yrði afgasið fangað og
breytt með efnahvörfum í lokuðu
kerfi í gas, dísilolíu, bensín og önnur
verðmæt efni. Þannig yrðu búin til
mikil verðmæti úr ruslinu sem nú er
ýmist urðað eða blásið sem mengandi
lofttegundum út í andrúmsloftið með
brennslu í sorpeyðingarstöðvum.
Gríðarlegur ávinningur
Að sögn Þorbjörns er öll tækni til
slíkrar vinnslu á sorpi vel þekkt og
notuð víða um heim. Segir hann
Hugmyndir efnafræðings og bænda um olíuvinnslu úr lífmassa gætu nýst til að leysa sorpeyðingarmál landsmanna:
Gullöld sorpsins að renna upp
– Öll tækni þekkt til að umbreyta sorpi í olíu og víða um heim eru menn nú farnir að líta á sorp sem dýrmætt hráefni
Fréttaskýring
Sérákvæði um starfandi sorp-
brennslustöðvar hafa nú verið
felld úr gildi með breytingu á
reglugerð um brennslu úrgangs.
Reglugerðin, sem nýlega var
undirrituð, hefur í för með sér
að allar íslenskar sorpbrennslu-
stöðvar eiga nú að uppfylla sömu
kröfur og gerðar eru til sambæri-
legrar starfsemi á Evrópska
efnahagssvæðinu.
Með breytingunni er sorp-
brennslustöðvum gert að uppfylla
öll ákvæði reglugerðarinnar eigi
síðar en 1. janúar 2013. Skulu
rekstraraðilar þeirra tilkynna
Umhverfisstofnun eigi síðar en 1.
maí næstkomandi um hvort áfram-
haldandi rekstur stöðvanna sé fyrir-
hugaður. Áformi rekstraraðili að
halda áfram rekstri skal hann jafn-
framt senda Umhverfisstofnun
áætlun um hvernig stöðvar muni
uppfylla ákvæði reglugerðarinnar.
Í því tilviki skal umsókn um nýtt
starfsleyfi berast Umhverfisstofnun
fyrir 1. maí næstkomandi.
Með breytingunni er gerð krafa
um reglulegar mælingar á díoxíni
tvisvar á ári hjá þeim brennslu-
stöðvum sem halda áfram rekstri
eftir 1. janúar 2013. Þá er gerð
krafa um samfelldar mælingar á
tilgreindum efnum, s.s. kolsýru
og ryki. Þurfa sorpbrennslustöðv-
arnar því að hafa búnað til að sinna
þessum mælingum.
Breytingarnar eru liður í við-
brögðum stjórnvalda í ljósi
þess að mælingar á díoxíni
frá sorpbrennslustöðvum á
Ísafirði, Vestmannaeyjum og á
Kirkjubæjarklaustri gáfu tilefni
til að endurskoða reglugerð um
brennslu úrgangs. Mikil umræða
var um díoxínmengun frá þessum
stöðvum sem og sorpbrennslustöð-
inni í Svínafelli. Þegar hefur sorp-
brennslustöðvunum í Svínafelli og
á Ísafirði verið lokað að frumkvæði
sveitarfélaganna, og snertir reglu-
gerðarbreytingin nú því eingöngu
stöðvarnar í Vestmannaeyjum og
á Kirkjubæjarklaustri.
Mikill árangur hefur náðst á sl.
20 árum hér á landi við að draga
úr losun díoxíns með margs háttar
aðgerðum stjórnvalda og mun þessi
breyting á umræddri reglugerð
bæta þann árangur enn frekar.
Sérákvæði fyrir eldri sorpbrennslu-
stöðvar felld úr gildi - engar lausnir
Díoxínmengun frá sorpbrennslu
Mynd / HKr.
-
Mynd / HKr.
-