Bændablaðið - 29.03.2012, Blaðsíða 30

30 Bændablaðið | fimmtudagur 29. mars 2012
Markaðsbásinn
Aðgangur bænda að dýralyfjum
Á síðasta Búnaðarþingi var dýra-
læknaþjónusta til umfjöllunar.
Þingið samþykkti ályktun þar
sem m.a. er hvatt til þess að dýra-
læknar fái heimild til að að gera
þjónustusamninga við bændur að
norrænni fyrirmynd, sem felur
í sér að bændur megi eiga lyf og
hefja lyfjameðferð í samráði við
sinn dýralækni að undangengnu
námskeiði í meðferð og geymslu
lyfja.
Því hefur ítrekað verið haldið
fram að tillögur þessa efnis gangi
þvert á regluverk um dýralyf sem
Ísland hefur tekið upp vegna aðildar
að EES-samningnum, sjá t.d. grein
eftir Guðbjörgu Þorvarðardóttur
formanns Dýralæknafélags Íslands
í Bændablaðinu þann 1. mars sl.
Hið rétta er þó að það eru íslensk
lög og reglur sem ákvarða hve langt
er gengið í þessum efnum. Einföld
skoðun á sænskum og dönskum
lögum og reglum leiðir þetta strax
í ljós.
Notkun dýralyfja í Svíþjóð
Sænsk lög heimila að bændur með-
höndli sjálfir dýr sín með lyfjum að
ákveðnum skilyrðum uppfylltum,
svokölluð skilyrt lyfjameðhöndlun,
sem má hefjast eftir sjúkdómsgrein-
ingu dýralæknis á staðnum og þegar
dýralæknir telur það henta. Aðeins
fólk sem tekið hefur námskeið í
notkun dýralyfja fyrir viðkomandi
dýrategund má veita meðferðina.
Ennfremur eru það aðeins eftirtaldar
búfjártegundir sem búfjáreigandinn
má sjálfur meðhöndla við sjúkdóms-
einkennum eða beita fyrirbyggjandi
meðferð.
1. Nautgripir sem aðeins eru
haldnir til kjötframleiðslu
2. Grísir
3. Sauðfé, geitur, alifuglar,
hreindýr og loðdýr sem alin
eru til framleiðslu á kjöti,
eggjum, ull, skinnum eða
feldi.
Dýralæknirinn getur aðeins ávísað
lyfjum til vörslumanns búfjár ef
dýralæknir þekkir vel til búfjárrækt-
andans á búinu.Heilbrigðisástand
dýranna og velferð þeirra eru mikil-
vægir þættir sem dýralæknir á að taka
tillit til við mat á því hvort búið er
hentugt fyrir skilyrta notkun lyfja.
Lyfjum má aðeins ávísa til fyrirfram
áætlaðrar notkunar í allt að átta vikur
og aðeins má ávísa þeim lyfjum sem
þörf er á miðað við þáverandi sjúk-
dómsástand á búinu.
Dýralæknirinn á að gefa þeim,
sem fá heimild til skilyrtrar notkunar
dýralyfja, nákvæmar skriflegar
leiðbeiningar um notkun og
meðhöndlun lyfjanna og tilgreina
einkenni, aðgerðir og lyf sem
skilyrt lyfjanotkun vísar til. Ef lyfið
er ætlað til notkunar á svínabúum
skal dýralæknirinn ennfremur gefa
út einskonar yfirlýsingu um velferð
dýranna við hverja heimsókn.
Tilraunaverkefni með skilyrta
lyfjanotkun í Svíþjóð
Sænsk yfirvöld hófu reynsluverkefni
með skilyrta lyfjanotkun í
mjólkurframleiðslu í janúar 2011
á grundvelli reynslunnar í öðrum
búgreinum.
Verkefnið miðar að því að einfalda
og þróa búrekstur og bæta heilsufar
búfjár. Verkefnið á að standa fram í
maí 2012 og þá verður árangur þess
metinn.
Búfjáreigendur fá með þessu
möguleika á að hefja meðhöndlun
við tilteknum einkennum. Skýrar
reglur eru um hvaða einkenni má
meðhöndla og með hvaða lyfjum.
Dýralæknirinn á jafnframt að koma í
reglubundnar heimsóknir og vinna að
forvarnastarfi. Tíðni og fjöldi heim-
sókna ræðst af bústærð og heilsufars-
ástandi á búinu.
Við mat á tilraunaverkefninu
kemur lyfjanotkun til með að vega
þungt, aukin lyfjanotkun verður
ekki liðin af þeim yfirvöldum sem
um þetta fjalla. Með auknu eftirliti
dýralæknis, betri umhirðu og frískara
búfé er þvert á móti stefnt að minni
notkun lyfja.
Dýralæknaþjónusta í Danmörku
Þann 1. júlí 2010 tóku gildi í
Danmörku nýjar reglugerðir sem
varða heilbrigðisráðgjöf og innra
eftirlit á kúa- og svínabúum. Frá
þeim tíma er öllum stærri búum skylt
að vera með samninga við dýralækna
um heilbrigðiseftirlit og auk þess
skylt að vera með sk. innra eftirlit
með dýravelferð. Á móti kemur að
hafi þeir sem vinna við skepnur á
viðkomandi búum tekið þar til gerð
námskeið hjá sínum dýralæknum, er
þeim heimilt að meðhöndla skepnur
með lyfjum við margskonar kvillum
og m.a. hefja lyfjameðferð í ákveðn-
um tilfellum, svo sem að gefa lyf
í æð o.fl. Í kerfisbreytingunni fólst
sú skýra sýn yfirvalda að það er á
ábyrgð bændanna sjálfra að uppfylla
allar opinberar kröfur um aðbúnað
dýra, dýravelferð og dýraheilbrigði,
auk lyfjanotkunar. Í kjölfarið létti hið
opinbera eftirliti af búum þar sem
ástandið er gott, en skerpti hinsvegar
á eftirlitinu með búum sem eiga við
vandamál að stríða og auk þess eru
möguleikar hins opinbera nú betri til
íhlutunar á búum þar sem hafa komið
upp vandamál tengd dýravelferð.
Íslenskar aðstæður
Reglur um notkun dýralyfja þurfa að
mæta margvíslegum sjónarmiðum.
Neytendavernd og varðstaða um holl-
ustu og hreinleika íslenskra búfjáraf-
urða hlýtur þar að vera efst á blaði.
Þessi sjónarmið hafa yfirvöld enda
haft að leiðarljósi við gerð núgild-
andi regluverks. Hins vegar verður
að tryggja þjónustu við veik dýr.
Landið okkar er strjálbýlt og sums-
staðar eiga dýralæknar langan veg
að sækja til að sinna veikum dýrum.
Ofan á þjáningar búfjárins bætist
síðan kostnaður vegna afurðatjóns.
Eins og sjá má af framangreindu hafa
nágrannalönd okkar fetað inn á nýjar
slóðir. Markmið þeirra er að bæta
heilsufar búfjár með auknu samstarfi
bænda og dýralækna.
Erna Bjarnadóttir
hagfræðingur Bændasamtaka Íslands
eb@bondi.is
Dýralæknaþjónusta
2009 2010 2011
Kjarnfóður 2.999.784 2.925.023 3.595.555 85%
Köfnunarefni 1.500.157 1.516.661 1.700.177 174%
Fosfór 524.732 530.503 594.694 174%
Kalí 259.325 262.177 293.900 174%
Rafmagn 319.374 370.538 366.462 59%
Díselolía 677.014 739.262 998.438 103%
þar af kolefnisgjald 0 19.816 29.724
þar af olíugjald 349.303 360.577 374.995 34%
Vísitala neysluverðs 200,5 205,47 216,26 37%
Skatta- og gjaldahækkanir
Verðlagsgrundvöllur kúabús
er mælikvarði á hækkanir á
aðföngum til landbúnaðar. Segja
má að hann myndi nokkurskonar
vísitölu þar sem keypt er fast magn
aðfanga til framleiðslu á 188.000
lítrum mjólkur, auk kjöts. Taflan
sýnir verðbreytingar á nokkrum
mikilvægum aðföngum frá 1.
desember 2007 til 1. september
2011. Kostnaðartölur fyrir árin
2008, 2009 og 2010 miðast einnig
við 1. september.
S a m k v æ m t
verðlagsgrundvellinum hefur
kjarnfóður hækkað um 85% og
áburður um 174%. Rafmagn hefur
hækkað um 59% en díselolía um
103%. Á sama tíma hefur vísitala
neysluverðs hækkað um 36%.
Verð á nokkrum aðföngum bænda samkvæmt verðlagsgrundvelli kúabús
1. september ár hvert. Kolefnisgjald á gas og díselolíu hækkaði um 1,40 kr.
frá og með ársbyrjun 2012. Það samsvarar 9.566 kr. í auknum útgjöldum á
verðlagsgrundvallarbúið.
Notkun plöntuvarnarefna í
landbúnaði og garðyrkju
Ýmsir sérfræðingar
Hefst 17. apríl hjá LbhÍ í Reykjavík

Framhald af dkBúbót
Í samstarfi við Búnaðarsamband
Austurlands
Guðrún Sigurjónsdóttir bóndi
Haldið 18. apríl á Egilsstöðum

Ísgerð
Í samstarfi við Farskólann
Jón Brynjar Birgisson mjólkurfræðingur
og ísáhugamaður
Haldið 23. apríl á Sauðárkróki og

Ræktun og umhirða ávaxtatrjáa 1
- fyrir fagfólk
Í samstarfi við FIT Félag iðn- og tæknigr.
Henrik Jensen Jordbrugstekniker og
Jón Þórir Guðmundsson garðyrkju-
fræðingur
Haldið 23. apríl hjá LbhÍ í Hveragerði

Ræktun og umhirða ávaxtatrjáa 2
- fyrir fagfólk
Í samstarfi við FIT Félag iðn- og tæknigr.
Henrik Jensen, Jordbrugstekniker
Hefst 26. apríl hjá LbhÍ í Hveragerði

Ræktun og umhirða ávaxtatrjáa
- fyrir almenning
Í samstarfi við Garðyrkjufélag Íslands
Henrik Jensen, Jordbrugstekniker og
Guðrún Helga Guðbjörnsdóttir garð-
yrkjufræðingur hjá LbhÍ
Haldið 24. apríl hjá LbhÍ í Hveragerði

Baráttan við illgresið
- í tún-, garð- og kornrækt
Jón Guðmundsson plöntulíffræðingur
Haldið 25. apríl á Stóra Ármóti og

Pottaplöntuskreytingar
Guðrún Brynja Bárðardóttir brautar-
stjóri Blómaskreytingabrautar LbhÍ
Haldið 27. apríl hjá LbhÍ í Hveragerði

Grjóthleðslur
Unnsteinn Elíasson torf og grjót-
hleðslumaður og Kári Aðalsteinsson
umhverfisstjóri LbhÍ
Hefst 25. maí hjá LbhÍ á Hvanneyri
Endurmenntun LbhÍ
Húsgagnagerð úr skógarefni
Ólafur Oddsson Skógræktar ríkisins
Hefst 30. mars á Hallormsstað

Virðing og traust hests og knapa
Gunnar Reynisson hestafr. hjá LbhÍ
Hefst 30. mars hjá LbhÍ, Mið Fossum

Páskaskreytingar
Guðrún Brynja Bárðardóttir brautar-
stjóri Blómaskreytingabrautar LbhÍ
Haldið 31. mars í Hveragerði

Ræktun áhugaverðra krydd-,
lauk- og matjurta í eigin garði
Í samstarfi við Fræðslumiðstöð Vestfjarða
Auður Jónsdóttir garðyrkjufræðingur
Haldið 31. mars í Tjarnalundi í Dölum

Sauðburður og burðarhjálp
Eyjólfur Kristinn Örnólfsson
sérfræðingur hjá LbhÍ
Haldið 3. apríl á Skeiðum og

Fræðslufyrirlestur um
kynbótamat íslenskra hrossa
Í samstarfi við Hestamannafélagið Dreyra
Dr. Elsa Albertsdóttir LbhÍ
Haldið 12. apríl á Akranesi

Tálgunarnámskeið
- ferskar viðarnytjar
Ólafur Oddsson Skógrækt ríkisins
Hefst 13. apríl hjá LbhÍ í Hveragerði

Að breyta sandi í skóg
- endurheimt skóglendis
Í samstarfi við Hekluskóga og Héraðs- og
Austurlandsskóga
Ása L. Aradóttir prófessor við LbhÍ,
Hreinn Óskarsson Hekluskógum,
Úlfur Óskarsson lektor við LbhÍ og
Þröstur Eysteinsson Skógrækt ríkisins
Hefst 13. apríl hjá LbhÍ í Hveragerði
og 20. apríl á Egilsstöðum

Ræktum okkar eigin ber
Í samstarfi við Garðyrkjufélag Íslands og
Félag skógarbænda á Austurlandi
Jón Kr. Arnarson garðyrkjufr. LbhÍ
Haldið 14. apríl á Egilsstöðum

Tögl - frá sterti til handverks
Lene Zachariassen hagleikskona
Hefst 11. maí hjá LbhÍ á Hvanneyri

Allar nánari upplýsingar má finna á
www.lbhi.is/namskeid
Skráning fer fram á endurmenntun@lbhi.is
eða í síma 433 5000
Við erum líka á Facebook - facebook.com/namskeid
Helst ekki yngri en 18 ára.
Vinsamlega fyllið út atvinnuumsókn á
heimasíðu Kjarnafæðis, www.kjarnafaedi.is,
og merkið „nemi í kjötiðn“.
Skilafrestur er til 15. febrúar.
Kjarnafæði óskar eftir
nemum á námssamning í kjötiðn
Síur í
dráttarvélar

WWW.VELAVAL.IS
Vélaval-Varmahlíð hf.
sími: 453-8888