Fréttablaðið - 03.05.2012, Side 24

24 3. maí 2012 FIMMTUDAGUR
Ég hef eftir talsverða eftir-gangsmuni og fyrir tilstilli
úrskurðarnefndar um upplýsinga-
mál fengið ársreikning Bænda-
samtaka Íslands fyrir árin 2008 til
2010 afhentan óritskoðaðan. Það
er ekki fögur lesning. Og fleiri
ágengar spurningar vakna í kjöl-
far þeirra sem svör fást við.
Bændasamtök Íslands eiga
einkahlutafélögin Hótel Saga ehf.
og Hótel Ísland ehf. Þessi félög
hafa til umráða umtalsverðar og
verðmætar fasteignir tengdar
hótel- og veitingarekstri sínum.
Árið 2006 virðist staða þessa
áhætturekstrar hafa verið góð,
en það ár hafnaði Búnaðarþing að
selja hluta rekstrarins þó í boði
væru 4,3 milljarðar króna. En
skjótt skipast veður í lofti því sex
árum síðar var eiginfé Hótels Sögu
ehf. neikvætt um 2,5 milljarða
króna skv. ársreikningi! Félagið
virðist ekki hafa getað staðið við
skuldbindingar sínar á árinu 2010.
Eigandinn, Bændasamtökin, tekur
afleiðingu þessarar stöðu og færir
verðmæti hlutafjáreignar sinnar
niður í núll bæði í Hótel Sögu ehf.
og Hótel Íslandi ehf. og afskrifar
950 milljón króna skuld Hótels
Sögu við Bændasamtök Íslands.
Af efnahagsreikningi Bænda-
samtakanna verður einnig ráðið
að Bændasamtökin hafi tals-
verðar vaxtatekjur af svokölluðu
geymslufé. Hér vaknar sú spurn-
ing hvort þar sé um að ræða fé
sem Bændasamtökin sýsla með
í umboði ríkissjóðs. Geymslufé
var um 160 milljónir króna um
áramót 2007/8, um 350 milljónir
króna áramótin 2008/9, 708 millj-
ónir króna 2009/10 og 702 millj-
ónir króna áramótin 2010/11.
Aðeins er sýnd samtala vaxta-
tekna og vaxtagjalda, en líklegt
er að brúttóvaxtatekjur aukist í
takt við aukið geymslufé. Virð-
ist því fara saman aukin fjárþörf
Bændasamtakanna í tengslum við
hallarekstur hótelrekstrarins og
hækkanir upphæða á geymslufjár-
reikningi.
Margar spurningar vakna í kjölfar
þessa lestrar. Hér eru nokkrar:
1. Hvað skýrir hið mikla tap í
hótelrekstri Bændasamtak-
anna síðan 2006?
2. Er tap Bændasamtakanna
sambærilegt við tap annarra
rekstraraðila í sams konar
rekstri hér á landi á sama
tíma?
3. Hafa lánastofnanir verið vilj-
ugri til að lána til hótelrekstr-
ar Bændasamtakanna en til
hótelrekstrar annarra aðila?
Og ef það er tilfellið, þá hvers
vegna?
4. Er rétt að hagsmunasamtök
eins og Bændasamtök Íslands,
sem sýsla með almannafé
fyrir ríkissjóð, standi í
áhættusömum rekstri á borð
við rekstur veitingahúsa og
hótela?
5. Er rétt að félag, sem að stórum
hluta hefur tekjur af opinberu
fé, sé jafnframt að byggja upp
eiginfé sem notað er í áhættu-
rekstri?
6. Hvaða samrekstrarhag-
kvæmni er fólgin í því að
reka saman hagsmunasam-
tök bænda annars vegar og
hótel hins vegar? Eða að reka
saman hagsmunasamtök ann-
ars vegar og bari og lúxusveit-
ingahús hins vegar?
7. Hvernig er hægt að skýra
milljarða halla á rekstri hót-
ela og veitingahúsa þegar
ferðamenn flykkjast til lands-
ins sem aldrei fyrr?
8. Geta Bændasamtök Íslands
stjórnað aðstreymi geymslu-
fjár úr ríkissjóði, og ef svo er
að hve miklu leyti?
9. Geta Bændasamtök Íslands
stjórnað frástreymi geymslu-
fjár til umbjóðenda sinna,
bænda, og þá í hvað ríkum
mæli?
10. Hvaða sjónarmið leggja
Bændasamtökin til grundvall-
ar þegar þau safna geymslufé
á vaxtaberandi reikninga?
Af hverju aukast fjárhæðir á
þessum reikningum áramót
eftir áramót á tímabilinu 2007
til 2010?
11. Hefur það verklag sem við-
haft er hvað varðar fjárreiður
Bændasamtakanna verið borið
undir sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðuneytið?
12. Hver hafa viðbrögð ráðuneyt-
isins verið?
13. Hefur ráðuneytið fylgst af
eigin frumkvæði með því
hvernig Bændasamtökin
greiða út styrki og annað rík-
issjóðsfé til bænda?
14. Hafa Bændasamtökin bein-
an eða óbeinan ávinning af
umsýslu geymslufjár?
15. Með hvaða hætti hafa kjörn-
ir og ráðnir forsvarsmenn
Bændasamtakanna gert aðild-
arfélögum sínum grein fyrir
tapi af hótelrekstrinum?
16. Hafa komið upp hugmyndir
um að fá óháða aðila til að gera
úttekt á hallarekstri félaga í
eigu Bændasamtaka Íslands?
17. Hefur verið fjallað um halla-
rekstur félaga í eigu Bænda-
samtaka Íslands í Bænda-
blaðinu?
18. Hvers vegna eru Bændasam-
tökin mótfallin því að umsýsla
styrkja til bænda fari um sér-
staka greiðslustofu að evr-
ópskri fyrirmynd?
Allar þessar spurningar snerta
neytendur og skattgreiðendur
beint, því staðreyndin er sú að með
núverandi fyrirkomulagi á sölu-
málum landbúnaðarins lendir allur
kostnaður, nauðsynlegur jafnt sem
ónauðsynlegur, að lokum annað
hvort á neytendum í formi hærra
vöruverðs eða hjá skattgreiðendum
í formi hærri beingreiðslna.
Áhætturekstur
Bændasamtaka Íslands
Bændasamtökin
Þórólfur
Matthíasson
hagfræðiprófessor
UMDEILDIR
PISTLAR
FRÉTTIR VIÐSKIPTI SPORT UMRÆÐAN ÚTVARP LÍFIÐ SJÓNVARP
- oft á dag
Föstudaginn 4. maí kl. 12:00-13:30
í Lögbergi, L-101
Fyrirlestur á vegum Hagfræðideildar og Félags
viðskiptafræðinga og hagfræðinga.
Afstaða póst-Keynesískra hagfræðinga til margra af
helstu álitamálum hagfræðinnar er í mikilvægum atriðum
frábrugðin því nýklassíska sjónarhorni sem hefur verið ríkjandi
í hagstjórnar ráðgjöf og kennslu síðustu áratugi. Má þar
nefna verðmyndun, tekjudreifingu, hagvöxt, atvinnumál og
hagstjórn. Í fyrirlestrinum fjallar Marc Lavoie um samspil
raunhagkerfis og peningakerfis, sem er eitt af helstu
ágreiningsefnum póst-Keynesískrar og nýklassískrar hagfræði.
Fjármálakreppan sem nú herjar á hagkerfi heimsins setur þetta
efni í brennipunkt og gerir óhjákvæmilegt að taka afstöðu
til kenninga póst-Keynesista um innbyggðan óstöðugleika
fjármálakerfa og afleiðingar óheftrar útlánaþenslu.
Marc Lavoie er prófessor í hagfræði við Ottawa háskóla og
höfundur fjölda bóka, bókarkafla og fræðigreina.
Aðgangur ókeypis og allir velkomnir
Samspil raunhagkerfis og
peningakerfis frá póst-
Keynesískum sjónarhóli
Hagfræðideild
FÉLAGSVÍSINDASVIÐ
Náttúrulegur orkugjafi!
- eflir einbeitingu, úthald og þrek
- vinnur gegn streitu og álagi
- talin hjálpa gegn depurð og prófkvíða
Tjáningarfrelsið er á meðal okkar dýrmætustu réttinda.
Það liggur til grundvallar öllu
öðru frelsi og er ein helsta stoð
mannlegrar reisnar. Frjálsir,
margradda og óháðir fjölmiðlar
eru ómissandi til þess að tján-
ingarfrelsið fái notið sín. Þetta
er inntak Alþjóðlegs dags fjöl-
miðlafrelsis. Frelsi fjölmiðla
felur í sér frelsi til að hafa skoð-
anir og leita, sækja og miðla
upplýsingum og hugmyndum á
hvaða hátt sem er og án tillits
til landamæra; eins og kveðið er
á um í 19. grein Mannréttinda-
yfirlýsingarinnar. Slíkt frelsi er
frumskilyrði heilbrigðs og kraft-
mikils samfélags.
Umbreytingarnar í Araba-
heiminum hafa sýnt hversu
sterkt afl felst í þránni eftir rétt-
indum þegar nýir og gamlir fjöl-
miðlar eru virkjaðir. Nýfengið
fjölmiðlafrelsi gefur fyrirheit
um umbreytingu samfélaga í
krafti gagnsæis og reiknings-
skila. Það opnar nýjar leiðir til
samskipta og til að deila upp-
lýsingum og þekkingu. Öflug-
ar nýjar raddir sem áður fengu
ekki að heyrast, hasla sér völl,
ekki síst á meðal hinna yngri.
Af þessum sökum er Alþjóða-
dagur fjölmiðlafrelsis í ár helg-
aður þemanu Nýjar raddir:
Fjölmiðlafrelsi í þágu þjóð-
félagsbreytinga.
Fjölmiðlafrelsi er líka ógnað
víða um heim. Á síðasta ári for-
dæmdi UNESCO morð sextíu og
tveggja blaðamanna sem týndu
lífi vegna starfa sinna. Þessir
blaðamenn ættu ekki að gleym-
ast og draga ber fremjendur
ódæðisverkanna til ábyrgðar.
Fjölmiðlun færist í æ ríkari
mæli inn á netið og á sama tíma
sæta vefblaðamenn, þar á meðal
bloggarar, ofríki og árásum og
eru jafnvel drepnir starfa sinna
vegna. Þá verður að vernda rétt
eins og starfsmenn hefðbund-
inna fjölmiðla.
Stofnanir Sameinuðu þjóð-
anna þinguðu í fyrsta skipti um
öryggi blaðamanna og refsileysi
ofsækjenda þeirra 13. og 14.
september 2011. Þar var tekin
saman áætlun um hvernig Sam-
einuðu þjóðirnar gætu skapað
frjálsara og öruggara umhverfi
fyrir blaðamenn og fjölmiðla-
starfsmenn hvarvetna í heim-
inum.
Á sama tíma munum við halda
áfram að styrkja lagalegar stoð-
ir frjálsra, margradda og óháðra
fjölmiðla, sérstaklega í ríkjum
sem ganga í gegnum umbreyt-
ingar eða endurreisn eftir átök.
Við verðum sérstaklega að
leggja ungu fólki lið til þess að
þróa með sér gagnrýnt viðhorf
og fjölmiðlalæsi, nú á tímum
upplýsingaofgnóttar.
Alþjóðadagurinn er okkar
tækifæri til að draga fánann að
húni í baráttunni við að efla fjöl-
miðlafrelsi.
Við hvetjum ríki, atvinnufjöl-
miðla og óháð félagasamtök til
að taka höndum saman við Sam-
einuðu þjóðirnar í þeirri við-
leitni að efla tjáningarfrelsi
jafnt á netinu sem utan þess í
samræmi við alþjóðlega viður-
kennd grundvallarsjónarmið.
Þetta er hryggjarstykki ein-
staklingsréttinda, grunnur heil-
brigðra samfélaga og afl í þágu
félagslegra breytinga.
Ávarp á alþjóðadegi
fjölmiðlafrelsis
Fjölmiðlafrelsi
Irina
Bokova
framkvæmdastjóri
UNESCO
Ban Ki-Moon
framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna
Fjölmiðlun
færist í æ ríkari
mæli inn á netið og á
sama tíma sæta vef-
blaðamenn, þar á meðal
bloggarar, ofríki og
árásum ...