Fréttablaðið - 30.06.2012, Blaðsíða 20

30. júní 2012 LAUGARDAGUR20
Herdís Þorgeirsdóttir
Ólafur Ragnar
Grímsson
Þóra Arnórsdóttir
Þessar forsetakosningar eru mikil-vægar. Atkvæði þitt getur ráðið
því hvort við kveðjum Ísland hruns
og forheimskunar; Ísland útrásar-
víkinga og vitleysu; ástand þar sem
sumir urðu vellauðugir í bólu, sem
við flest og börnin okkar verðum að
greiða dýru verði með sköttum, vöxt-
um og verðtryggingu.
Við stöndum á tímamótum og
það er í okkar höndum að ákveða
hvernig samfélag við viljum endur-
reisa á rústum hrunsins. Það þarf
hugrekki til að segja: Hingað og
ekki lengra. Það þarf hugrekki til að
standa gegn þeim virkjum sem pen-
ingaöflin reisa með ítökum sínum
í pólitík og pressu sem síðan hafa
jafnvel áhrif á prófessora og ritfæra
penna. Skyldi því nokkurn undra að
almenningur sé áttavilltur.
Ekki vera hrædd.
Valdið kann að virðast ógnvekjandi.
Valdið byggir á ótta og þöggun.
Valdið treystir því að enginn þori
að andmæla þeim boðskap sem það
lætur út ganga; á vinnustöðum og
í fjölmiðlum. Valdið treystir því
að allir dásami það einum rómi
og í því felst það. Valdið hæðir og
spottar þann sem fer gegn því en
það þorir ekki að horfast í augu við
hann. Valdið er lúmskt og lævíst og
það notar aðrar aðferðir en heiðar-
leika, heilindi og sannleika þótt það
skreyti sig með alls konar merki-
miðum þegar á þarf að halda.
Verið hugrökk.
Hugrekki er kjarni þess að vera
frjáls. Tjáningarfrelsið sem er
verndað í flestum stjórnarskrám
og öllum alþjóðlegum mannrétt-
indasamningum er frelsið til að
hafa skoðun og tjá hana án ótta um
afkomu sína.
Valdinu stendur ekki meiri ógn af
nokkru en skoðanafrelsi sem jafnvel
dregur lögmæti þess í efa. Þá sendir
valdið út varðhunda sína og segir
urrdan bítt‘ann.
Jafnvel kletturinn Pétur brást
lærimeistara sínum á ögurstundu af
því að hann óttaðist hið veraldlega
vald. Hann afneitaði vináttu sinni
við Jesú þrisvar þá sömu nótt og
Jesú var svikinn. Dæmi um þöggun
valdsins.
Hugrekkið felst í því að fylgja
samvisku sinni og treysta á það
réttlæti sem er jafnvel ofar réttlæti
þessa heims – en sá sem fylgir sam-
visku sinni og sannfæringu, hann er
frjáls í hjarta sínu – um hann flæðir
vellíðan líkt og endorfín í líkama
hlaupara – hann verður andlega
sterkur á meðan þýlyndið framkall-
ar þunga og slen þess hvers sál er í
fjötrum ótta og þöggunar.
Viljum við vera frjálsir borgarar
sem tjá skoðanir sínar án ótta eða
erum við þegnar þýlyndis, þrælar
óttans? Því fleiri sem fylla fyrri
hópinn því meiri líkur eru á að
kraftmiklir borgarar nái tökum á
lýðræðinu eins og hlauparar sem
skara fram úr því þunglamalega
hlassi sem valdið byggir tilvist sína á.
Kjósum af sannfæringu. Valdið er
í okkar höndum.
Verið hugrökk!
Herdís segir erfitt að standa gegn valdinu en hvetur kjósendur til að sýna hugrekki.
Forsetakosningar eru í senn lýðræðishátíð og þakkar-gjörð til kynslóðanna sem færðu okkur sjálfstæði.
Þjóðfundir á Þingvöllum, málþing í byggðum lands-
ins, samstaðan sem mótaði helstu áfanga barátt-
unnar, allt frá útgáfu Fjölnis og Nýrra félagsrita til
stofnunar lýðveldis, báru í sér þá sýn að grundvöllur
íslenskrar stjórnskipunar ætti að vera vilji fólksins.
Þjóðin færi með hið æðsta vald; hvorki stofnanir né
ráðamenn.
Samræðan að undanförnu – á vinnustöðum, heim-
ilum og förnum vegi – hefur gert þessa arfleifð að
virku afli, leiðarljósi nýrra tíma. Lýðræðið sem lýð-
veldið hvílir á býr í vitund og verkum okkar allra.
Íslendingar eru nú á vegamótum. Að baki eru erfið
ár. Í vændum ákvarðanir um stjórnarskrá og tengsl
okkar við önnur ríki í Evrópu. Enn er ólga í efnahags-
málum álfunnar og á mörgum sviðum. Því þarf rödd
Íslands að hljóma skýrt.
Forsetinn er á alþjóðavettvangi málsvari þjóðarinn-
ar í sókn og vörn. Hann á einnig að leggja lið í glímu
hennar við hin stærstu mál; þau sem í áratugi munu
ráða örlögum Íslendinga.
Það hefur líka verið okkur hjónum gleðiefni að geta
á undanförnum árum tekið þátt í að efla hagsæld
og velferð, rétta ungu fólki hjálparhönd og hvetja
til nýsköpunar og góðra verka í atvinnulífi, listum,
menningu og fræðastarfi.
Í aðdraganda kosninganna höfum við notið þess að
eiga samræður við þúsundir landsmanna og fá í vega-
nesti á hverjum stað góð ráð og heillaóskir.
Við þökkum ykkur öllum og hvetjum landsmenn til
að halda á kjörstað, bjartsýn og sókndjörf.
Bjartsýn og sókndjörf
Ólafur segir forsetann málsvara þjóðarinnar á alþjóðavettvangi og segir þjóðina horfa fram á bjartari tíma.
Við stöndum á
tímamótum og það
er í okkar höndum
að ákveða hvernig
samfélag við viljum
endurreisa á rústum
hrunsins.
Enn er ólga í
efnahagsmálum
álfunnar og á
mörgum sviðum.
Því þarf rödd Ís-
lands að hljóma
skýrt.
Í dag eiga Íslendingar þess kost að brjóta blað í sögu þjóðarinnar. Taka saman gömlu spilin
og gefa á nýjan leik. Veita ný tækifæri. Hleypa
inn ferskum anda. Með reynslu liðinna ára sem
dýrkeyptan lærdóm getum við risið upp, rétt úr
bakinu og sagt: Látum þennan dag verða upphaf
nýrra tíma.
Bein völd forseta eru takmörkuð, en áhrifa-
máttur hans er mikill. Sem forseti mun ég, nái
ég kjöri, leitast við að leiða saman mismun-
andi sjónarmið í okkar samfélagi og stuðla að
því að menn tali saman, hlusti hver á annan og
virði ólíkar skoðanir. Við eigum að geta tekist
á og rökrætt án þess að grípa til ókvæðisorða,
hvort sem er á þingi eða í bloggheimum. Setjum
sjálfsvirðinguna í fyrirrúm. Tölum við aðra
eins og við viljum að þeir tali við okkur.
Forsetinn byggir brýr. Forsetinn opnar dyr.
Embættið er lykill að tækifærum og getur
þjónað bæði menningu, íþróttum og atvinnulífi
með því að beita sér í þeirra þágu. Það þarf að
gera af yfirvegaðri skynsemi og gæta þess að
fara ekki út fyrir þann ramma sem embættinu
hæfir. Í Rannsóknarskýrslu Alþingis var þeim
tilmælum beint til embættis forseta Íslands
að það setti sér siðareglur. Ekki hefur orðið af
því, en ég tel sjálfsagt að það sé gert og mun
sem forseti láta það verða eitt af mínum fyrstu
verkum.
Innganga Íslands í Evrópusambandið hefur
verið mörgum hugleikin í kosningabaráttunni.
Ég hef alltaf verið þeirrar skoðunar að aðildar-
samningur að ESB eigi að fara í bindandi þjóð-
aratkvæði – ekki ráðgefandi heldur bindandi.
Þetta er mál svo mikils háttar að það kemur
ekki til greina annað en að þjóðin eigi um það
síðasta orðið. Sem forseti get ég tryggt að svo
verði. Ef Alþingi og ríkisstjórn skyldu bregðast
þeirri skyldu að láta þjóðina skera úr um aðild
að ESB, tel ég einboðið að forseti beiti 26. grein
stjórnarskrárinnar og framkalli með því þjóð-
aratkvæðagreiðslu.
Hins vegar tel ég brýnt að gefa í stjórnarskrá
þjóðinni sjálfri möguleika á að kalla fram þjóð-
aratkvæði. Núverandi skipan með 26. greininni
er alls ekki fullnægjandi. Hún fjallar aðeins
um synjun laga og er undir vilja og mati einnar
manneskju komin. Þessu þarf að breyta.
Við höfum fulla ástæðu til að líta björtum
augum til framtíðar. Um aldamótin 1900 voru
Íslendingar ein fátækasta þjóð Evrópu. Á einni
öld hafa orðið ótrúlegar framfarir fyrir til-
stuðlan kynslóða tuttugustu aldarinnar. Það
var fólk sem átti sér hugsjón og vann að henni
hörðum höndum. Ósérhlífið, heiðarlegt og rétt-
sýnt. Engan hefði grunað í upphafi 20. aldar að
Ísland yrði ein ríkasta þjóð heims við næstu
aldamót.
Við eigum einstakt land og gnægð auðlinda,
ekki aðeins sjávarnytja og orku, heldur líka
drykkjarvatns, hreins umhverfis, víðáttu og
náttúrufegurðar. Stærsta auðlindin er þó fólgin
í þjóðinni sjálfri, menntun hennar og menn-
ingu.
Það eru forréttindi að vera Íslendingur. Ég
vil vinna að því að börnin okkar vilji búa á
Íslandi. Vilji eiga Ísland að sínum heimavelli,
þótt þau eigi tækifæri um allan heim.
Í dag höfum við tækifæri til að breyta.
Breyta stefnunni, breyta orðræðunni, breyta
andanum sem ríkir. Ef við stöndum saman og
virðum hvert annað, þá eru lítilli þjóð allir
vegir færir. Hefjum tímabil endurreisnar og
uppbyggingar með bros á vör. Leyfum okkur að
vera glöð. Ef við kjósum sátt er framtíðin björt.
Kjósum sátt
Þóra segir tækifæri til að breyta stefnunni, hún vill nýja tíma endurreisnar og uppbyggingar.
Ef við stöndum
saman og virðum
hvort annað, þá
eru lítilli þjóð allir vegir færir.
Í dag ganga Íslendingar til forsetakosninga um allt land. Mismunandi er hversu lengi kjörfundur stendur
yfir á hverjum stað. Upplýsingar um kjörstaði má finna á Kosning.is eða á heimasíðum sveitarfélaga.
Vefurinn Kosning.is geymir upplýsingar um hvar hver og einn kjósandi á að greiða atkvæði. Á kjörskrá eru
íslenskir ríkisborgarar sem skráðir voru með lögheimili í ákveðnu sveitarfélagi samkvæmt íbúaskrá Þjóð-
skrár 9. júní 2012 og fæddir eru 30. júní 1994 og fyrr.
Kosningavaka hefst í sjónvarpi og útvarpi klukkan 22.00 í kvöld.