Fréttablaðið - 22.11.2012, Blaðsíða 30

22. nóvember 2012 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN | 30
Nú skal kveðið skýrt að:
Af hverju yrði Eldvarpa-
virkjun tilefni til að kalla
allar núlifandi kyn slóðir
Íslands sem komnar eru
til vits og ára „sjálf-
hverfu kynslóðirnar“?
Af hverju yrði hún
heimskulegur, siðlaus og
óskiljanlegur umhverfis-
glæpur?
Það er vegna þess að
með virkjun Eldvarpa á
ekki aðeins að umturna og eyði-
leggja gígaröð, einstætt náttúru-
verðmæti, heldur líka að stytta
endingartíma sameiginlegs jarð-
hitageymis Eldvarpa og Svarts-
engis úr 50 árum niður fyrir 30
ár en fullyrða samt að um sé
að ræða endurnýjanlega orku-
nýtingu sem fyrirmynd fyrir
heimsbyggðina!
Þetta eru ekki upphrópanir út
í loftið, vísindaleg gögn liggja
fyrir þessu.
Og það á líka að ráðast á svipað-
an hátt á næstu gígaröð, Sveiflu-
háls, austan Eldvarpa, sem hefur
á sér form svonefndra móbergs-
hryggja, en þeir eru gígaraðir
sem mynduðust undir jökli. Og þá
er spurt: Hvaða máli skiptir það?
Og svarið er einfalt: Hvergi á
þurrlendi jarðar er að finna gíga-
raðir eins og á Íslandi.
Í þeim speglast sköpun nýs
lands á skilum meginlands-
flekanna, nokkuð sem hvergi
sést nema hér. Flestar gíga raðir
á Íslandi, móbergshryggirnir,
urðu til undir ísaldarjökli, en
aðeins fáar gígaraðir eru til sem
mynduðust í eldgosum eftir ísöld
og eru eins reglulegar og fallegar
og Eldvörp.
Draumurinn um „Eldhringinn“
Allir kannast við „Gullna hring-
inn“. En ég á mér draum um „Eld-
hringinn“ eða „Rauða hringinn“.
Og af því að flestir kannast við
lag Johnny Cash, Ring of Fire,
mætti annaðhvort kalla Eldhring-
inn því nafni á ensku eða „Red
circle“. Ferðalag um Eldhringinn
myndi hefjast við „gjána
á milli heimsálfanna“,
aðeins fáa kílómetra frá
stærsta alþjóðaflugvelli
landsins, og halda áfram
við Eldvörp, sömuleiðis
fáa kílómetra frá flug-
vellinum. Þar sæi fólk
að mestu ósnortið svæð-
ið með þessari fallegu
röð átján gíga, sem varð
til í augsýn fólksins sem
hér bjó fyrir tæpum 800
árum.
Einnig fornminjar, sumar frá
tímum Tyrkjaránsins, og göngu-
leiðir vermanna fyrri alda og fólk
gæti upplifað forna tíma baráttu
fátækrar þjóðar við óblíða nátt-
úru, „survival“, æ eftirsóttari
tegund ferðamennsku í fágætu
umhverfi. Sömuleiðis byrjað að
upplifa þá landsköpun og ham-
farir, sem gígaröðin vitnar um.
Síðan yrði farið austur að Krýsu-
vík og Sveifluhálsi til að sjá
ummerki eftir sams konar eld-
virkni undir jökli.
Á leið til Reykjavíkur mætti
bæta við Sogunum við Trölla-
dyngju, en fara þarf austur í
Landmannalaugar eða upp í Kerl-
ingarfjöll til að sjá viðlíka gil.
Ef útlendur gestur væri tíma-
bundinn, léti hann þetta nægja,
en vissi þó að þetta væri aðeins
upphaf Eldhringsins og því
full ástæða til að koma aftur til
Íslands eða lengja ferðina, því að
næsti áfangastaður Eldhringsins
yrði gossvæði Kröfluelda, Leir-
hnjúkur-Gjástykki.
Þar blasa við enn magnaðri og
skýrari ummerki um „sköpun
jarðarinnar“, sem hvergi er að sjá
annars staðar í víðri veröld, auk
fyrirhugaðs æfingasvæðis fyrir
marsfara framtíðarinnar. Hægt
að sjá kvikmyndir, ljósmyndir
og vitnisburði þeirra sem upp-
lifðu þessar hamfarir og lifa sig
inn í það í leiðinni. Eld hringnum
yrði síðan lokað í Lakagígum í
mögnuðustu gígaröð jarðar og þá
kemur sér vel að hafa komið áður
í Gjástykki.
Óafturkræf spjöll
Nú má sjá í rammaáætlun að gefin
hefur verið út sú aftökuskipun á
Eldvörp að gera þau að virkjunar-
svæði í stíl Hellisheiðarvirkjun-
ar og sóa jarðvarma svæðisins á
innan við 30 árum í stað 50. Einn-
ig á að gera Sveifluháls, Krýsuvík
og Trölladyngju að virkjanasvæði
og fara það langt með virkjan-
ir inn á Leirhnjúks-Gjástykkis-
svæðið að það yrði laskað veru-
lega. Allt óafturkræf spjöll. Þetta
er ekki aðeins botnlaus græðgi
heldur brot gegn þeim ungu
Íslendingum, sem neyða á til að
taka við Eldvarpasvæðinu lemstr-
uðu og ónýtu eftir 30 ár og hinum
svæðunum ónýtum eftir 50 ár og
fá engu um það ráðið. Að ekki sé
talað um þær milljónir Íslendinga
sem ófæddir eru.
Þetta er hróplegt brot á
skuld bindingum okkar í Ríó-
sáttmálanum um sjálfbæra þróun
og heitir rányrkja á góðri íslensku.
Aðeins sjálfhverfar kynslóðir
ástunda þann meðvitaða þjófn-
að og glæp að skila landinu með
græðgi og rányrkju verra til
afkomendanna en þær tóku við því
og brjóta með því gegn jafnrétti
kynslóðanna, sem er stærsta og
mikilvægasta réttlætismál mann-
kynsins á 21. öldinni og forsenda
þess að lifa af. Ég á mér að vísu
draum um Eldhringinn. En stærri
er draumurinn um heiður Íslands,
jafnrétti kynslóðanna og framtíð
Íslendinga og mannkynsins.
Martröð Eldvarpavirkjunar eða
draumurinn um „Eldhringinn“?Ég hef tekið mér tíma til þess – aldrei þessu vant
– að lesa eitthvað af því
bloggi, sem finna má um
greinarnar mínar þrjár í
Fréttablaðinu. Þeim tíma
var nú illa varið. Ekkert
vannst á því annað en það,
sem ég áður vissi. Hluti
bloggaranna er óskrifandi
á íslenskt mál. Miklu fleiri
sem ekki getað tjáð sig
öðruvísi en með ofstopa-
hætti og gífuryrðum gegn
persónu einstaklinga, sem þeim eru
ekki að skapi einhverra hluta vegna
– í þessu tilfelli gegn mér. Þeim
nenni ég ekki að svara. Slíkt væri
líkt og reyna að skvetta vatni á gæs.
Gersamlega tilgangslaust.
Af þeim fáu, sem tjáð hafa sig
með skiljanlegum rökum þykir mér
einkum og sér í lagi rík ástæða til
þess að svara þeim Karli Sigfús-
syni og Guðmundi Andra Thorssyni.
Þeim þakka ég. Ánægjulegt að eiga
við þá orðastað.
Hrunið og aldurshóparnir
Í grein sinni sýnir Karl skilmerki-
lega hvernig hrunið hefur leikið
ýmsa aldurshópa þegar einvörð-
ungu er skoðuð bókfærð eignastaða
þeirra. Þar kemur m.a. fram, að
eignastöðu ungs fólks hefur hrakað
meira en eignastöðu eldra fólks skv.
skattframtölum meðan eignaverð
hefur haldist óbreytt og nettó eignin
því farið minnkandi – og jafnvel
orðið minni en engin. Allt er það
rétt og satt. Ástæðan? Hún er ein-
faldlega sú, að ungt fólk í blóma lífs-
ins skuldaði meira en gamla fólkið
á sínu ævikvöldi. Þegar bókfærðar
skuldir jukust vegna hruns ónýtrar
myntar hækkuðu bókfærðar skuldir
í hrunkrónunni mest hjá þeim sem
mest skulduðu – en minna hjá hinum
sem höfðu að mestu greitt sínar
skuldir á langri ævi. Niðurstaðan
hefur óhjákvæmilega orðið sú, að
eignastaða ungs fólks hefur versn-
að en sýnist hafa batnað hjá gamla
fólkinu – en mæld í miklu verðminni
krónum en var fyrir hrun. Mæld í
nær ónýtri mynt. Þegar prósentu-
reikningur er svo brúkaður virð-
ast eignir eldra fólks vera orðnar
stærri hluti heildarbókfærðra eigna
en áður var. Karl lætur í það skína,
að þarna hafi eignir verið fluttar
frá ungu fólki til þeirra eldri. Slíkt
er fjarstæða. Enginn slíkur eigna-
flutningur hefur átt sér stað milli
kynslóða. „Prósentan er vond fyrir
bændur“, sagði Sveinn gamli þing-
maður í Firði. Góður verkfræðingur
má ekki teygja prósentureikninginn
langt út yfir rifmörk.
Áhrifin á lífeyrisréttinn
Einna stærstur hluti eigna eldri
kynslóðarinnar er lífeyrisrétturinn.
Hann er ekki bókfærður hjá ríkis-
skattstjóra. Hversu mikil eigna-
skerðing varð á þeim rétti vegna
hrunsins? Hversu mikilli tekju-
skerðingu hefur sú eignaskerðing
valdið gömlu fólki nú þegar – og
hversu mikil á hún eftir að verða?
Hversu stór hópur eldra – og yngra
– fólks hefur tapað öllum sparnaði
sínum vegna hruns peningamark-
aðssjóðanna og hverjir stjórnuðu
þeim? Hve margt fólk í sjávar-
byggðunum kringum landið situr
nú uppi eignalaust eða eignalítið
vegna brasks nokkurra einstaklinga
með sameiginlegar auðlindir þjóð-
arinnar? Telst það ekki vera „for-
sendubrestur“? Á unga kynslóðin
þá að bæta hinni eldri tjónið – nú
eða höfuðborgar búar eignatap fólks
sjávarbyggðanna? Ef ekki á þá eldri
kynslóðin frekar að bæta tjón þeirra
yngri eða íbúar Raufarhafna þessa
lands íbúum á höfuðborgarsvæðinu
sinn „forsendubrest“?
Allir urðu fyrir tjóni
Við skulum kalla hrunið hrun en
ekki „svokallað hrun“ eða „forsendu-
brest“. Hrunið hefur valdið öllum
íbúum þessa lands gífurlegu tjóni,
bæði ungum og gömlum. Unga fólkið
á sér þó tækifærin fram undan. Það
á lífið fram undan með öllum sínum
möguleikum til sóknar til betri lífs-
kjara og ugglaust mun sú barátta
skila árangri. Hún er nú þegar farin
að gera það. Gamla fólkið á lífið að
baki. Engin ný tækifæri bíða þess –
hvorki hér á landi né annars staðar.
Það verður einfaldlega að taka því
sem á það hrynur eins og hverju
öðru hundsbiti. Getur það virkilega
verið að fólk eins og Karl Sigfússon
og Guðmundur Andri Thorsson ætl-
ist til þess að yngra fólki sé bætt-
ur skaði þess með því að skerða enn
frekar en orðið er lífeyrisréttindi
„afa og ömmu“?
Viðbrögð hinna sjálfhverfu
„Sjálfhverfa kynslóðin“ er ekki
samnefni „hrunkynslóðar“. Sjálf-
hverft er fólkið af því það er stöðugt
talandi um eigin hag og eigin vanda-
mál en lætur sig aðra litlu varða.
Á þessu vildi ég vekja athygli,
um þetta vildi ég tala og hef gert.
Fyrir það dynja nú á mér skamm-
irnar. Frá hverjum? Frá þessu hinu
sama fólki. Ég bjóst við því. Ég er
ekkert hræddur við það. Mér þykir
tjáningar réttur minn vera meira
virði.
En Karl Sigfússon og Guðmundur
Andri. Hafið þið þökk fyrir ykkar
skrif. Þau voru efnisleg og málefna-
leg. Tveir einstaklingar af öllum
þessum fjölda. Svo fáir voru þeir.
Svo fáir voru þeir...
Fjölbrautaskólinn við Ármúla
Umsóknarfrestur um nám á
vorönn 2012 er til og með
23. nóvember
Nánari upplýsingar veitir
skrifstofa skólans
í síma 525 8800
Sjá nánar inn á: www.fa.is og
www.mentagatt.is
Þessi pisti l l er t i l
at v i n nu rekend a og
ráðningar fyrirtækja sem
eru í þeirri stöðu að ráða
fólk til starfa.
Fyrir 10 árum varð ég
fyrir þeirri lífsreynslu
að lenda í umferðarslysi
með þeim afleiðingum
að missa vinstri hand-
legg. Eftir slysið hef ég
orðið var við að fyrir-
tæki eru ekki tilbúin að
ráða til sín fólk sem hefur orðið
fyrir fötlun. Til að styrkja stöðu
mína á vinnumarkaði fór ég í
Verkmennta skólann á Akur-
eyri haustið 2003 og út skrifaðist
þaðan af viðskiptabraut vorið
2008.
Árin 2005-2008, á meðan ég
var í skólanum, vann ég hjá N1
sem vaktstjóri með skólanum á
veturna og svo í afleysingum á
sumrin. Haustið 2008 fékk ég
svo fulla vinnu í afleysingum en
í febrúar 2009 fékk ég svo fast-
ráðningu en var sagt upp störf-
um í lok febrúar 2012.
Langtíma atvinnuleysi
Frá þeim tíma hef ég verið
atvinnulaus, þrátt fyrir að hafa
sótt um öll þau störf sem aug-
lýst hafa verið í dagskránni hér
á Akureyri. Í sumum starfs-
viðtölum hef ég fengið mjög
jákvæð viðbrögð og mér verið
sagt að allt í ferilskránni minni
passi fyrir starfið en fæ síðan
neitun eða ekkert svar.
Ótrúlegt er hve margir sýna
þá óvirðingu og vanþakklæti að
svara ekki starfsumsóknum eftir
að ákvörðun hefur verið tekin
um ráðningu. Það á jafnt
við um fyrir tækin sem
auglýsa beint eftir fólki
og ráðningar stofurnar
þegar sótt er um störf-
in í gegnum þær. Til
dæmis sótti ég um starf
hjá fyrir tæki hér í bæ í
maí síðast liðnum og fékk
ekkert svar frá því og
svo í september þá aug-
lýsir það nákvæmlega
sama starfið aftur. Hvað
er í gangi hjá atvinnu rekendum
í dag? Vilja þeir ekki ráða fólk
til sín í vinnu sem komið er yfir
miðjan aldur og fá þá kannski þá
reynslu af atvinnulífinu frá þeim
starfsmönnum sem eru að sækja
um? Árið 2004 fór ég á milli
fyrir tækja og var að leita að
vinnu og í einu slíku tilfelli var
ég varla kominn út úr einu fyrir-
tækinu þegar ég heyrði að þeir
hefðu ekkert með svona mann að
gera því hann gæti ekki gert alla
hluti sem þyrfti að gera. Hvern-
ig geta menn sagt svona þegar
þeir vita ekkert hvað viðkomandi
getur gert eins og í mínu tilfelli
bara með aðra höndina?
Fólk þarf að fá tækifæri
Stundum þegar fyrirtæki aug-
lýsa eftir fólki þá er krafist
reynslu í þessu eða hinu og
það fólk sem hefur ekki þessa
reynslu hefur enga möguleika á
að fá viðkomandi vinnu, eins og
þeir sem fatlaðir eru geti ekki
lært nýja hluti eða vinnubrögð.
Ég bara spyr, hvernig á fólk að fá
reynsluna við viðkomandi störf
ef það fær ekki að prófa hvort
það geti leyst verkin af hendi?
Sem dæmi, þá hef ég þessi 10
ár síðan ég slasaðist þurft að
hugsa upp á nýtt, þróa og finna
út hvernig á að gera hlutina með
annarri hendi til dæmis hin
ýmsu verkefni eins og að reka
nagla í steinvegg, skipta um dekk
á bíl og gera við, smíða, mála,
raða í hillur, bera þunga hluti og
fleira þess háttar og einnig má
nefna að bara það sem allir gera
án þess að hugsa um eins og að
klippa neglurnar, binda bindis-
hnút, reima skóna sína, allt þetta
þarf að læra upp á nýtt. Satt best
að segja er ótrúlegt hvað hægt
er að gera með einni hendi með
góðum vilja og jákvæðni.
Lokaorð mín til atvinnu-
rekanda eru þau að margt fatl-
að fólk er ekki verra til vinnu en
hver annar.
Fordómar gegn fötluðum
SAMFÉLAGSMÁL
Sighvatur
Björgvinsson
fyrrverandi ráðherra
➜ Niðurstaðan hefur
óhjákvæmilega orðið
sú, að eignastaða ungs
fólks hefur versnað
en sýnist hafa batnað
hjá gamla fólkinu
– en mæld í miklu
verðminni krónum en
var fyrir hrun. Mæld í
nær ónýtri mynt.
UMHVERFISMÁL
Ómar Ragnarsson
Formaður Íslands-
hreyfi ngarinnar
ATVINNUMÁL
Ari Erlingur
Arason
atvinnuleitandi
➜ Ef útlendur gestur væri
tímabundinn, léti hann
þetta nægja, en vissi þó að
þetta væri aðeins upphaf
Eldhringsins og því full
ástæða til að koma aftur til
Íslands eða lengja ferðina,
því að næsti áfangastaður
Eldhringsins yrði gossvæði
Kröfl uelda, Leirhnjúkur-
Gjástykki.
➜ Frá þeim tíma hef ég
verið atvinnulaus, þrátt fyrir
að hafa sótt um öll þau störf
sem auglýst hafa verið í
dagskránni hér á Akureyri.
Í sumum starfsviðtölum
hef ég fengið mjög jákvæð
viðbrögð og sagt að allt í
ferilskránni minni passi fyrir
starfi ð en fæ síðan neitun
eða ekkert svar. Ótrúlegt hve
margir sína þá óvirðingu og
vanþakklæti að svara ekki
starfsumsóknum eftir að
ákvörðun hefur verið tekin
um ráðningu.