Fréttablaðið - 21.12.2012, Blaðsíða 26

21. desember 2012 FÖSTUDAGUR| SKOÐUN | 26
Í vikunni fór fram ríkjaráðstefna
í Brussel þar sem samningar
hófust um sex nýja málaflokka
í aðildarviðræðum Íslands og
ESB. Það er mesti fjöldi samn-
ingskafla sem hefur verið opn-
aður á sama fundi frá því að við-
ræðurnar hófust, en samanlagt
voru opnaðir níu samningskaflar
í formennskutíð Kýpur á síðustu
sex mánuðum. Kaflarnir sem nú
er byrjað að semja um eru flestir
utan EES-samstarfsins, eins og
evran og byggðamálin, og því má
segja að viðræðurnar séu að fær-
ast inn á ný svið. Viðræður eru
nú hafnar um 27 málaflokka af
þeim 33 sem semja þarf um, en
það eru um 4/5 allra mála. Þetta
er umtalsverður árangur á þeim
18 mánuðum sem liðnir eru frá
því að efnislegar
samningavið-
ræður hófust.
Evrumálin eru
mikilvæg
Þegar samn-
ingskaflinn um
evruna var opn-
aður á ríkjaráð-
stefnunni 18.
desember sl .
kom fram í máli
fulltrúa ESB að
Ísland hefði fullnægjandi getu til
að taka þátt í myntsamstarfinu,
og taka upp evruna að uppfylltum
ákveðnum efnahagslegum skilyrð-
um. Þetta greiðir götu fyrir mögu-
legri þátttöku Íslands í myntsam-
starfinu ERM II. Þá gæti íslenska
krónan komist í skjól með því að
tengjast evrunni og efnahags-
ramma hennar, og þannig yrði
lagður grunnur að auknum efna-
hagslegum stöðugleika. Um leið
benti fulltrúi ESB á að tryggja
þyrfti enn betur sjálfstæði Seðla-
banka Íslands. Áður en til aðildar
gæti komið yrði einnig nauðsyn-
legt að afnema gjaldeyrishöftin
á Íslandi. Sameiginlegur vinnu-
hópur Íslands, ESB, Seðlabanka
Evrópu og AGS skoðar það brýna
úrlausnarefni sérstaklega.
Tækifæri í byggðamálum
Um þriðjungur útgjalda ESB
rennur til byggðamála. Mark-
mið byggðastefnu Evrópusam-
bandsins er að jafna stöðu svæða
í Evrópu og það er gert með því
að styðja við verkefni sem stuðla
að atvinnuuppbyggingu og bæta
samkeppnishæfni á þeim svæð-
um sem eiga undir högg að sækja.
Þau svæði sem einkum fá stuðn-
ing eru þau sem glíma meðal ann-
ars við fámenni, strjálbýli, ein-
hæft atvinnulíf, erfitt náttúrufar
og almennt harðbýlar aðstæður.
Þetta hljómar kunnuglega fyrir
okkur hér á Íslandi og það er mat
samninganefndarinnar að Ísland
uppfylli flest ef ekki öll þessi við-
mið. Verkefnið í samningaviðræð-
unum er að búa þannig um hnúta
að íslensk sveitarfélög, stofnanir
og fyrirtæki geti nýtt sér þann
stuðning sem er í boði innan ESB
en í því felast mörg tækifæri. Við
höfum fundið fyrir miklum áhuga
þessara aðila að taka þátt í upp-
byggingarverkefnum ESB á sviði
byggðamála.
Hvað gerist næst?
Eftir er að hefja viðræður um
fimmtung samningskafla. Ísland
hefur þegar afhent samnings-
afstöðu sína í samningsköflum
um matvælaöryggi og dóms- og
innanríkismál, og boltinn er því
hjá Evrópusambandinu í þeim
málum. Samninganefndin heldur
nú áfram að undirbúa samningsaf-
stöðu Íslands í landbúnaði og sjáv-
arútvegi, og tvo EES-kafla sem
fjalla um staðfesturétt, þjónustu-
frelsi og frjálsa fjármagnsflutn-
inga (og tengjast þannig sjávarút-
vegskaflanum). Fram undan er að
ljúka okkar undirbúningsvinnu á
næstu misserum, í nánu samráði
við hagsmunaaðila og Alþingi, hér
eftir sem hingað til, og hefja svo
viðræður um þessa kafla. Þá verða
öll málefnin sem semja þarf um
komin upp á borðið – þá hefst loka-
áfanginn. Hagsmunir Íslands, og
færni samningsaðila beggja vegna
borðsins við að finna lausnir, munu
ráða hraðanum. Þolinmæði og
úthald eru mikilvægir eiginleikar
í samningum.
Fagleg framvinda
Samninganefndin hefur leitast við
að starfa af fagmennsku. Sérhvert
skref í viðræðunum hefur verið
vandlega undirbúið að höfðu sam-
ráði við fjölmarga aðila og þannig
hefur mikilvægum áföngum verið
náð. Samvinna við Alþingi hefur
verið góð, þótt vissulega séu þar
skiptar skoðanir um Evrópumál-
in eins og eðlilegt er í lýðræðis-
ríki. Öll meiriháttar mál, þ.m.t.
samningsafstaða Íslands í öllum
köflum, hafa verið rædd í utan-
ríkismálanefnd og eftir atvikum
fagnefndum þingsins. Öll gögn
málsins hafa verið birt jafnt og
þétt og samninganefndin hefur
lagt sig fram um að upplýsa skil-
merkilega um stöðu og framvindu
viðræðnanna. Þannig á það líka
að vera því viðræðurnar um aðild
Íslands eru grundvallarhagsmuna-
mál sem varðar alla þjóðina. Það
er okkar mat að framlag þeirra
fjölmörgu hagsmunaaðila, félaga-
samtaka, stofnana og sérfræð-
inga sem lagt hafa hönd á plóginn
í samningavinnunni hingað til hafi
verið ómetanlegt og gert málflutn-
ing Íslands áhrifameiri. Verkefni
okkar í samninganefnd Íslands
er skýrt: Að tryggja hagsmuni
Íslands og koma heim með aðild-
arsamning sem Íslendingar geta
tekið afstöðu til í þjóðaratkvæða-
greiðslu.
➜ Hagsmunir Íslands,
og færni samningsaðila
beggja vegna borðsins við
að fi nna lausnir, munu ráða
hraðanum.
Nýr áfangi í aðildarviðræðum
Stefán Haukur
Jóhannesson
ESB-AÐILD
Þorsteinn
Gunnarsson
Björg
Thorarensen
formaður og varaformenn samninganefndar Íslands í
aðildarviðræðunum við Evrópusambandið
EVRÓPU-
VEFURINN
Er aðildarríkjum
takmörk sett við
úthlutun kvóta?
Þorvarður Kjerulf
Sigurjónsson
verkefnastjóri á
Evrópuvefnum
www.volkswagen.is
Volkswagen Caddy
Caddy er áreiðanlegur, sparneytinn og þægilegur
í allri umgengni. Lipur vinnuþjarkur með frábæra
aksturseiginleika og ríkulegan staðalbúnað.
Hann er fáanlegur með bensín-, dísil- og metan-
vélum frá framleiðanda.
Caddy* kostar aðeins frá
2.990.000 kr.
(kr. 2.382.470 án vsk)
*Miðað v ið Caddy TSI bensín, 86 hestöfl, beinskiptur.
Aukahlutir á mynd, álfelgur og þokuljós.
Góður
vinnufélagi
Atvinnubílar
Til afgreiðslu strax
Fæst einnig fjórhjóladrifinn
Við inngöngu í Evrópu-
sambandið, án undanþága
eða sérlausna vegna sér-
stakra aðstæðna hérlend-
is, mundu íslensk stjórn-
völd undantekningalaust
þurfa að hlíta reglum ESB
um fiskveiðar en aðildar-
ríkin hafa framselt sam-
bandinu mikil völd á því
sviði.
Að meginreglu hafa
aðildarríkin hvert um
sig jafnan aðgang að haf-
svæðum og auðlindum
annars að því gefnu að þau
hafi yfir að ráða tilskild-
um aflakvóta. Samkvæmt
annarri meginreglu, um hlutfalls-
lega stöðugar veiðar, byggist hlut-
deild hvers ríkis í heildarafla ESB
á sögulegri veiðireynslu en einn-
ig er tekið tillit til svæða sem eru
sérstaklega háð fiskveiðum.
Reglan um hlutfallslega stöð-
ugar veiðar ætti að tryggja að
íslenskar útgerðir héldu
hefðbundnum fiskveiði-
réttindum sínum innan
íslenskrar efnahagslög-
sögu ef Ísland gerðist aðili
að ESB. Þetta leiðir af því
að einungis Íslendingar
hafa reynslu af veiðum í
íslenskri efnahagslögsögu
undanfarna áratugi. Einn-
ig er hátt hlutfall svæða
hérlendis sem eru sér-
staklega háð fiskveiðum.
Ísland ætti því að halda
óbreyttum veiðiheimild-
um á staðbundnum fiski-
stofnum sem og flökk-
ustofnum innan íslenskrar
efnahagslögsögu.
Reglan um hlutfallslegan stöð-
ugleika hefur verið í gildi frá
því árið 1983. Hún er ekki hluti
af sáttmálum Evrópusambands-
ins heldur sækir hún stoð sína í
afleiddan rétt ESB. Með meiri-
hlutaákvörðun í ráðinu væri því
hægt að víkja frá reglunni eða
afnema hana. Framkvæmda-
stjórn ESB kannaði afstöðu
aðildarríkjanna til reglunnar í
aðdraganda yfirstandandi end-
urskoðunar sameiginlegu sjáv-
arútvegstefnunnar og voru 26 af
27 aðildarríkjum andsnúin breyt-
ingum á reglunni. Hverju sem því
líður er óvíst hver afstaða aðild-
arríkjanna verður í framtíðinni.
Litlar sem engar hömlur
Veiðiheimildir hvers aðildarrík-
is eru bundnar við fiskiskip sem
sigla undir fána viðkomandi ríkis
eða eru skráð í því landi. Sjávar-
útvegsfyrirtæki í ESB lúta á hinn
bóginn þeim reglum sem gilda á
innri markaði ESB, þar með talið
reglunum um frjálsar fjármagns-
hreyfingar og staðfesturétt.
Sökum þessa eru litlar sem engar
hömlur á fjárfestingum í sjávar-
útvegi í aðildarríkjum ESB. Enn
fremur eru engar takmarkanir á
rétti ríkisborgara ESB-ríkja til að
stofnsetja sjávarútvegsfyrirtæki
í öðru aðildarríki og launþegum
aðildarríkjanna er frjálst að ráða
sig til starfa hjá útgerðarfyrir-
tækjum hvar sem er innan ESB.
Þetta hefur leitt til þess sem
kallað er kvótahopp. Í því felst að
útgerðarfyrirtæki frá aðildarríki
A fær hlutdeild í landskvóta aðild-
arríkis B með því annaðhvort að
setja á fót útgerð í ríki B, kaupa
ráðandi eignarhlut í starfandi
útgerð í ríki B eða skrá skip sín
í aðildarríki B og landa síðan afl-
anum í ríki A. Arðurinn af fisk-
veiðunum skilar sér þar með ekki
til þess ríkis sem fékk veiðiheim-
ildunum úthlutað upphaflega.
Mörg ríki hafa sett reglur til
þess að takmarka möguleikann á
að stunda kvótahopp en slíkt þarf
að gera í samráði við ESB.
Þótt ekki semdist um undan-
þágur eða sérlausnir varðandi
sameiginlegu sjávarútvegsstefn-
una, í aðildarviðræðunum við
ESB, má ætla að reglan um hlut-
fallslega stöðugar veiðar, svo
framarlega sem hún heldur gildi
sínu, mundi tryggja íslenskum
útgerðum áframhaldandi fisk-
veiðiréttindi sín í íslenskri lög-
sögu og koma í veg fyrir veiðar
togara annarra aðildarríkja á
íslenskum miðum þar sem þau
skortir veiðireynslu. Möguleik-
inn á kvótahoppi gæti hins vegar
valdið Íslandi efnahagslegum
skaða ef ekki yrði mótað sérstakt
regluverk til að sporna við því.
Regluverk þarf gegn kvótahoppi
➜ Einnig er hátt hlutfall
svæða hérlendis sem eru
sérstaklega háð fi skveiðum.
Ísland ætti því að halda
óbreyttum veiðiheimildum á
staðbundnum fi skistofnum
sem og fl ökkustofnum innan
íslenskrar efnahagslögsögu.