Fréttatíminn - 14.01.2011, Síða 31

Fæðuöryggið hvílir á elds-
neytisflutningi til landsins
Í skýrslu stýrihópsins
um orkustefnu er að
finna athyglisverðan
kafla um takmarkað
birgðahald á eldsneyti
í landinu. Þar kemur
fram að ef ekki er hægt
að flytja olíu og bensín
til landsins hefur það
þau áhrif að landbún-
aður, fiskveiðar og vöru-
dreifing stöðvast.
Fæðuöryggi Íslend-
inga er sem sagt ekki
betra en svo að ef flutn-
ingsleiðir til landsins
lokast er ekki hægt að
framleiða landbúnaðar-
afurðir, fara til veiða eða
dreifa mat fyrir þjóðina
ef bensín og olíu vantar.
Bent er á að lönd hafi
almennt komið sér upp
svokölluðum viðbúnað-
arbirgðum af olíu til að
tryggja orkuöryggi og
hagrænan stöðugleika
ef til orkukreppu kemur.
Á Íslandi eru olíu- og
bensínbirgðir sem sam-
svara um 30 til 45 daga
notkun. Til saman-
burðar eru aðildarlönd
Evrópusambandsins
skuldbundin til að hafa
viðbúnaðarbirgðir sem
nema að minnsta kosti
90 daga notkun.
telja eflaust hægt að ganga lengra,
en náttúruverndarsinnar mun
styttra á móti.
Ef rétt er að virkjanleg orka liggi
í kringum nefnda stærð þá er ekki
eftir meiri orka en dugar þremur
álverum í Helguvíkur- og Bakka-
stærð.
Hækkun orkuverðs forgangs-
mál
Enginn vafi leikur hins vegar á að
fyrir þjóðarbúið vegur þyngra það
verð sem fæst fyrir raforkuna held-
ur en umfang framleiðslunnar. Eitt
af meginmarkmiðum orkustefn-
unnar er einmitt „að verð útseldrar
raforku færist nær því sem þekkist
á meginlandsmörkuðum Evrópu.“
Í því samhengi er athyglisvert
að velta til dæmis fyrir sér verðinu
sem Fjarðaál greiðir fyrir raforku
til álversins í Reyðarfirði og lengd
raforkusölusamningsins sem
Landsvirkjun gerði við félagið. Í
skýrslunni kemur fram að fyrstu
tvo mánuðina 2010 var meðalverð
til stóriðju 19,6 dollarar á MW-
stund. Það ár var meðal raforku-
verð til iðnaðar innan OECD yfir
100 dollarar. Álverið í Reyðarfirði
notar um fimm TW-stundir á ári.
Ef raforkuverð væri tíu dollurum
hærra á MW-stund í orkusölu af
slíku umfangi, skilaði það sex
milljörðum til viðbótar í tekjur á
hverju ári. Á 40 ára tímabili, sem
er lengd samnings Landsvirkjunar
við Fjarðaál, færi upphæðin því í
240 milljarða króna samtals.
Samkvæmt skýrslunni er því
spáð að verð í Norður-Evrópu fari
úr 60 dollurum á MW-stund árið
2010 í yfir 110 dollara árið 2030.
Varpað er upp þeirri framtíðarsýn
að möguleg framlegð af raforku-
sölu Íslands verði 190 milljarðar á
ári. Í þeirri spá er gert ráð fyrir að
unnar verði 35 TW-stundir á ári
og verð sé að meðaltali 40 prósent
lægra en annars staðar í Norður-
Evrópu vegna einangrunar lands-
ins.
Leggur ekki til afturvirka
riftun á einkavæðingu
Eftir verulega miklu er því að
slægjast fyrir eigendur auðlind-
anna, fólkið í landinu, að arðurinn
skili sér til þeirra. Í því samhengi
skiptir máli eignarhald orkufyrir-
tækja og ekki síður það gjald sem
einkafyrirtæki á borð við HS Orku
greiða fyrir afnotaréttinn.
Í stuttu máli leggur stýrihópur-
inn hvorki til einkavæðingu orku-
fyrirtækja né afturvirka riftun
hennar.
Í skjalinu er farið yfir tillögur
um afgjald af auðlindum í opin-
berri eigu og tekið undir til-
lögur nefndar Karls Axelssonar
sem skilaði sinni vinnu í fyrra.
Þær fjölluðu um leigu á vatns- og
jarðhitaréttindum í eigu ríkis-
ins. Stýrihópurinn er sammála
þeim grundvallarforsendum sem
þar komu fram. Þær voru helstar
þessar:
1) Að þeim réttindum sem um
ræðir verði ekki ráðstafað nema
með tímabundnum hætti.
2) Að ríkið eigi undantekningar-
laust að taka gjald fyrir rétt til
nýtingar þessara auðlinda.
3) Að liðka eigi eftir föngum fyrir
því að hin tímabundna ráðstöf-
un til tiltekins aðila verði fram-
lengd, hafi viðkomandi staðið
við þau skilyrði sem sett voru og
nýtt auðlindina með ábyrgum
hætti.
4 Að það sé grundvallaratriði að
þegar ríkið býður tímabundinn
afnotarétt af tilteknum auð-
lindakosti, sé það gert með
gagnsæjum hætti og með
jafnræðissjónarmið að
leiðarljósi.
5) Að reynt sé eftir föngum
að binda með formlegri
hætti en gert hefur verið
réttarstöðuna vegna afnota
þeirra auðlindakosta ríkis-
ins sem þegar eru nýttir af
hálfu opinberra aðila, og
fá þá jafnframt gjald fyrir
nýtingu þeirra.
Skýrsla stýrihópsins, Orku-
stefna fyrir Ísland, er aðgengi-
leg í heild á orkustefna.is og er
umsagnartími til 9. febrúar.
Jón Kaldal
jk@frettatiminn.is
Eitt af meginmarkmiðum orkustefnunnar er einmitt
„að verð útseldrar raforku færist nær því sem þekkist
á meginlandsmörkuðum Evrópu.“
úttekt 31 Helgin 14.-16. janúar 2011
Góð lýsing er gulli betri í umferðinni. Öll ættum við að blikka ljóslausa og eineygða bíla sem við
mætum í akstri. Með því móti gefum við til kynna að gleymst hafi að kveikja ljósin eða skipta þurfi um
peru. Þannig hugsum við um hag allra vegfarenda. Auk ljósa skoðar Frumherji 166 önnur öryggis atriði
í almennri skoðun. Frumherji – örugg bifrei›asko›un.
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
41
49
4
Eineygður?
Frumherji hf - sími 570 9000 - fijónustuver og tímapantanir 570 9090 - www.frumherji.is