Heimilisritið - 01.05.1955, Blaðsíða 5

komnar af, og hefðu erft ein-
kenni hans á mjög mismunandi
hátt með ýmsum breytingum og
sérkennum hjá hinum ólíku teg-
undum. Það var sýnt fram á, að
aparnir voru hvorki óþroskuð né
úrkynjuð manngerð. Hver teg-
und fyrir sig er eins og maður-
inn, mjög þroskað afbrigði.
Hin sameiginlegu ytri ein-
kenni apa og manna eru það
kunn, að ekki þarf frekari skýr-
inga við, en aftur á móti eru hin
sameiginlegu einkenni bygging-
arlagsins, sem samanburðar líf-
færafræðingar leggja mesta á-
herzlu á, eingöngu tæknilegs
eðlis. Það einkenni mannsins
sem augljósast er, og kemur hér
að mestum notum, er hæfileiki
hans til að ganga uppréttur.
Þegar við lítum yfir hinn
hæga og erfiða þróunarferil
mannsins, eru þrjú atriði sem
marka tímamót í þroskasögunni.
Hið þýðingarmesta er, þegar
maðurinn fer að ganga upprétt-.
ur. Þegar maðurinn fór að ganga
uppréttur, gagnstæ_Jt' því er ap-
arnir bregða því fyrir sig, þá
breyttist innyflaskipunin og
vöðvabyggingin í kviðarholinu.
Þetta breytti jafnvægishlutföll-
um líkamans og stöðu höfuðsins
á hryggnum, en gerði framlim-
unum kleift að taka upp þau
störf handleggja og handa, sem
hafa haft ákaflega miklu þýð-
ingu fyrir þróun hinna sérstæðu
mannlegu starfa, sem þær eru
nauðsynlegar fyrir.
Hið upprétta göngulag veitti
manninum einnig aukna sjón-
vídd og meiri hreyfanleik í lífs-
baráttunni, og þó sérstaklega
frjálsari hreyfingar höfuðs og
handleggja. Þessir kostir gerðu
honum mögulegt að notfæra sér
og búa til verkfæri til árása og
varna, til að vega á móti ýmsum
veikleikum hans í samanburði
við önnur dýr merkurinnar, og
til að berjast hinni erfiðu bar-
áttu við óvini og óblíða náttúru.
Tækin bættu honum vöntunina
á tönnum og klóm, og loðnu húð-
inni, sem áður hafði varið hann
kulda.
Annað atriði, varla þýðingar-
minna en upprétta stillingin, var
þróunin til hinnar fullkomnu
steroskopisku sjónar, en hennar
verður fyrst vart hjá tarsius,
litlu trjámúsinni. Með því að
beina báðum augum að sama
hlutnum leiddi þessi breyting á
sjónvíddinni til aukinnar ná-
kvæmni í sjón og dómhæfni og
hafði þar af leiðandi aukin áhrif
á þroska hinna æðri starfsviða
heilans.
í þriðja lagi var svo þumal-
fingurinn, sem gat gripið á móti
hinum fingrunum og veitti ó-
MAÍ, 1955
3