Fréttatíminn - 18.05.2012, Blaðsíða 22

H
V
ÍT
A
H
Ú
SI
Ð
/
S
ÍA
Grillosturinn bráðnar betur en aðrir ostar og
hentar því einstaklega vel á hamborgara eða
annan grillaðan mat.
alveg grillaður!
B
arnasprengja. Það er
kreppa og krakkarnir
hrúgast niður. Eftir
sitja ófullnægðir for-
eldrar í öðru hverju
húsi! Sigríður Dögg Arnardóttir
kynfræðingur, Sigga Dögg, bjóst
ekki við þeim miklu viðbrögðum
sem pistlar hennar um kynlíf eftir
barneignir fengu eftir þegar hún
settist við tölvuna og ritaði einn
sinna vikulegu pistla fyrir Frétta-
blaðið nú í vetur.
Og ekki bjóst blaðamaður við
þessu barnasprengjusvari þegar
hann settist við eldhúsborð henn-
ar, fyrir framan níu mánaða gamla
dóttur hennar. Við hittumst í þak-
íbúð hennar og eiginmannsins, Her-
manns Sigurðssonar, þennan sólríka
mánudag og hún fær að heyra að út-
gangspunkturinn sé þessi óendan-
lega leiðinlega kreppa – leiðinlegasta
umræðuefni síðustu ára – og kynlíf
sem alla ærir. Það hlýtur að vera góð
blanda!
„Auknar barneignir eru ein af-
leiðing kreppunnar. Það er enginn
að tala um álagið af barneignum
og hvernig þær geta haft áhrif á
sambandið og á kynlífið. Ég fékk
þvílík viðbrögð. Fólk stöðvaði mig
úti á götu og þakkaði mér fyrir að
skrifa pistlana. Ég fékk tölvupósta
og nokkrir póstar rötuðu inn á
Fréttablaðið. Það er gaman að búa
til börnin en það getur verið erfitt að
kljást við afleiðingarnar,“ segir Sigga
Dögg, sem talar um kynlíf alla daga
– í vinnunni.
Pör verða að tala um kynlífið
„Maðurinn minn hefur engan sér-
stakan áhuga á að ræða kynlíf en
fólk og kunningjar hafa líka stöðvað
hann til að miðla af reynslu sinni;
jafnvel sagt honum að sambandið
hafi splundrast þar sem kynlífið hafi
ekki verið neitt-neitt fyrsta ár eftir að
barnið fæddist.“
Hún boðar fleiri pistla um sam-
bönd, börn og samskipti, enda voru
viðbrögðin slík, en Fréttatíminn
tekur forskot á sæluna. „Barnið er
fætt og samskiptin við makann snú-
ast um skipti á upplýsingum: Bleiur,
matur, þrif, gera og græja,“ segir
Sigga Dögg. Já, hvað er til ráða - spyr
hálffertugur blaðamaðurinn ráð-
þrota, svefnlaus og þremur börnum
ríkari frá ársbyrjun 2008.
„Fólk verður að tala saman,“ segir
hún. „Og það er það sem fæstir gera.
Það vonar að hinn aðilinn taki ekki
eftir þessu kynlífsleysi. Báðir vita
að langt er liðið og hvorugur þorir
að segja neitt. Það getur verið gott
að láta vita, jafnvel segja: Ég er að
hugsa um þig kynferðislega á dag-
inn. Ég veit að við höfum ekki stund-
að kynlíf í einhvern tíma og að það
gengur ekki vel núna. En þetta er
tímabil. Það er ekki af því að ég er
minna ástfangin af þér eða af því að
ég er búin/n að gleyma þér.“
Sigga Dögg segir margar konur
upplifa litla kynlífslöngun í kjölfar
barneigna. „Þegar þú ert að sinna
barnauppeldi og brjóstagjöf færðu
hormónaendurgjöfina þar. Svo er
sjálfsmynd kvenna oft breytt. En
þegar álag er í sambandi þarf fólk
að vera extra nærgætið og með-
vitað um það; báðir aðilar. Það er
leiðinlegt þegar konan fer í fasann
að segja nei. En einnig ef hún bíður
Kynlífsvandi í kjölfar barnasprengingar
eftir því að hann hafi frumkvæðið
á meðan hann vill vera tillitssamur
af því að hann veit að hún er þreytt.
Allur þessi dans í stað þess að segja
bara: Ég er þreytt ég nenni ekki að
stunda kynlíf. Við verðum að finna
lausn á því.“
Karlar ekki í kjaftaklúbbum
Hva, tala við makann. Er ekki nóg
að tala um það við vini sína? „Það
bara gengur ekkert að við konurnar
séum að tala um það við vinkonurn-
ar. Við ætlum ekki að stunda kyn-
líf með þeim heldur með makanum.
Það verður að temja sér að tala um
kynlíf.“
En ræða karlar kynlíf sín á milli,
spyr blaðamaður í góðri trú um að
kallinn sýni traustið, sem hún gerir
ekki. „Af því sem ég hef komist virð-
ast þeir ekki gera mikið af því. Jú, jú,
strákar eiga kannski trúnaðarsam-
band við einn við tvo vini sína, en
virðast ekki ræða málin eins djúpt
og við stelpurnar. Við erum oft að
hugsa; hvað eru þeir að hugsa? Það
er leiðinlegt að koma með staðalí-
myndir, en oft virðist sem þeir séu
lausnamiðaðari: Setjum bara barnið
í pössun. Þá er tími! Vandamálið er
ekki að koma barninu í pössun, það
er dýpra en svo,“ segir Sigga Dögg
og að ekkert sé eins gaman og að
halda fyrirlestra fyrir nýbakaðar
mömmur í kippum.
„Það er brjálæðislega skemmti-
legt. Það er brjálað að vera í mömmu-
hópum. Ég hef aldrei lent í eins krefj-
andi hópum. Þær eru brjálaðar og
þær vilja svör; haldbærar ráðlegg-
ingar og svör.“
Og hvað eru þær að spyrja um?
„Þetta að gefa sér tíma. Þær benda
á: Og svo er barnið sofnað og karlinn
stendur upp og segir; jæja nú er tími.
TÍMI. Ertu að grínast? Ég er ekki
búin að fara í sturtu. Ég er svöng.
Það er ekki búið að þrífa hérna. Það
er allt í rúst. Heldur þú að ég ætli
að leggjast upp í rúm núna og dúlla
mér! Stemningin verður oft konur vs.
karlar í stað þess að bæði finni lausn.
Kynlíf er fyrir bæði. Það er ekki fyr-
ir annan aðilann. Það er fyrir sam-
bandið ykkar,“ bendir hún á og er
spurð: Gleymist það?
Náin snerting sem bjargar
„Já, mér finnst það oft. Og það
gleymist að kynlíf er meira en bara
samfarir. Oft er sagt: Já, en barnið
er í sama herbergi: OK, þá segi ég:
Hvað með runk og tott? Og þá er
eins og ég sé að tala klingonsku úr
Star Trek – ég skilst ekki. Það er
alveg hægt að runka hljóðlega undir
sæng. Ég segi runk og það á bæði
við stelpu og strák. Þetta er smá af-
slöppun. Þetta er
náin snerting, tekur
kannski ekki brjál-
æðislegan tíma og svo
má bara fara að sofa.
Það er enginn brjálaður
hamagangur. Það eru
ekki brjáluð læti endilega
og þetta getur virkað fyr-
ir bæði og til að byrja að
stunda kynlíf aftur.“
Sigga Dögg eignaðist
sjálf litla stúlku fyrir níu
mánuðum síðan og seg-
ir að sér hafi fundist af-
slappandi að vita að
mestu líkurnar á sam-
bandsslitum væru á
fyrsta ári fyrsta barns-
ins. „Það róaði mitt
hjarta og ég er búin
að predika það við
alla sem vilja heyra:
Komdu þér í gegn-
um fyrsta árið.
Gerið það saman
og þá verður þetta
auðveldara. Þetta
eru svo mikil við-
brigði.“
Hvað ger ir
fólk? „Það þarf að
finna nýjar útfærslur og lendingu.
Þetta er ekki eitthvað sem reddast
sjálfkrafa. Það þarf að hafa fyrir því
að stunda kynlíf. Þetta gerist ekki í
svefni. Kynlíf er bara eins og rækt-
in. Því reglulegra sem fólk gerir það
er auðveldara að stunda það og fólk
langar meira í það.“
Ekkert eitt meðaltal
Sigga Dögg segir að þótt margt fólk
sæki fyrirlestra hennar veigri það
sér ekki við að spyrja spurninga
fyrir framan aðra. „Fólk vill laga og
vill svör,“ segir hún og kemur inn á
algengt viðfangsefni. „Fullyrðingin:
Við þurfum að stunda meira kynlíf
er svo hlaðin. Hvað er mikið, hvað
er lítið? Hvernig voruð þið áður, hver
er ykkar rútína? Það er ekki hægt
að mæla með því sama við þá sem
eru vanir því að stunda kynlíf hvern
dag og þá sem stunduðu kynlíf einu
sinni í mánuði og fannst það fínt. Það
á hvert og eitt sitt meðaltal.“
En hvert er meðaltalið? „Já, ég er
svo oft spurð að því. En gallinn er
að þegar kynlíf er skoðað er yfirleitt
talað um samfarir. Það er ekki verið
að spyrja um annars konar kynlíf.
Mjög margir karlmenn afgreiða sig
í sturtu áður en þeir fara í vinnuna.
Þar með eru þeir komnir með sína
daglegu fullnægingu. svo er konan
heima með barnið. Komst hún í
sturtu? Og ef hún gerði það, var hún
þá í stuði til að dúlla við sig eða leit
Brjálaðir mömmuhópar
sem krefjast svara mæta
Siggu Dögg kynfræðingi á
fyrirlestrum hennar. Barna-
sprengjan í kjölfar kreppunnar
hefur leitt til þess að fólki í
kynlífsvanda hefur fjölgað.
Sigga Dögg segir fyrsta árið
í lífi fyrsta barns oft það
erfiðasta þegar kemur að kyn-
lífi í samböndum foreldranna.
„Þær eru brjálaðar og þær vilja
svör; haldbærar ráðleggingar
og svör,“ segir kynlífsráð-
gjafinn við frústreðan blaða-
mann og þriggja barna móður
sem krefst svara fyrir hönd
lesenda Fréttatímans: Hvað er
til ráða? Hvað virkar og hvert
er eiginlega meðaltalið?
Hvað er
málið,
erum við
ekki allar
til?
Sigga Dögg fer yfir kynlíf landans eftir kreppu og telur að barneignasprengjan sé uppspretta ótal vandamála.
Hver er Sigga Dögg?
 Þrítug. Elst fimm systkina
 Ólst upp til þrettán ára aldurs í
Keflavík. Flutti þá til borgarinnar
 Gekk í Menntaskólann í Hamrahlíð
og í kjölfarið í Háskóla Íslands, þar
sem hún útskrifaðist úr sálfræði
árið 2007.
 Fór til Perth í Ástralíu árið 2009 í
meistarnám í kynfræði, varði ári
þar og skrifaði meistararitgerð um
íslenska karla og áhrif ófrjósemi
hér heima.
 Heldur fyrirlestra um kynlíf og
skrifar vikulega pistla í Fréttablað-
ið.
 Er komin á fullt með fyrirlestra og
önnur verkefni eftir fæðingarorlof.
Fræðir unglinga og
foreldra saman
um kynlíf
Sigga Dögg er að
fara af stað með
átak fyrir foreldra
og unglinga í 7.-10.
bekk, þar sem
hóparnir eru
fræddir í sitt
hvoru lagi og
svo saman.
„Bara til að brjóta ísinn og æfa
þau,“ segir hún galvösk. „Margar
rannsóknir sýna að börn vilja fyrst
og fremst kynfræðslu frá for-
eldrum sínum.“
Foreldrar ættu þó ekki
að skilja það þannig að
unglingarnir vilji vita hvað þau
geri saman. „Það er engan
veginn þannig. Þetta er meira
að flétta kynlífsfræðslu inn í
hversdagslegar umræður og
nýta tækifærið þegar það birtist
í sjónvarpinu og fjölmiðlum. Þetta
er mikið í umræðunni og því alltaf
grundvöllur til að ræða málið.“
hún á klukkuna, sá að barnið ætti
eftir að sofa í tuttugu mínútur og
hugsaði að hún ætlaði líka að ná að
borða og gera þetta og hitt?“
Kynlífsvandi stór vandi
Og hvernig er að upplifa þetta í raun,
með níu mánaða stúlku? „Maður
þarf ekki að hafa upplifað til þess að
tala um eitthvað. Oft heldur fólk að
ef ég tala um eitthvað svið kynlífsins
hafi ég upplifað það eða sé hlynnt
því. Ég skrifaði eitt sinn pistil um
dýraníð. Þá fékk ég tölvupósta frá
hinum og þessum og var spurð af
hverju ég væri að skrifa um þetta?
Jafnvel hvort ég hefði prufað þetta
sjálf og mælti með þessu? Þetta var
ekki þannig heldur var ég að læra
um málið í skólanum og ákvað að
nýta mér það og skrifa um það hvað
rannsóknir hafa sýnt á þessum sam-
félögum,“ segir hún.
„Fólk heldur oft að kynlíf sé bara
kynlíf, en svo er ekki. Það nær yfir
svo ótrúlega margt. Það snýst ekk-
ert um sjö leiðir sem þú átt og sjö
sem þú mátt alls ekki að gera heldur
stýrir kynlífið oft upplifuninni af líf-
inu,“ segir Sigga Dögg. „Kynlíf er
hjartans mál. Það er líf þitt og sam-
bönd þín. Það getur verið feimnis-
mál, því mörg höfum við ólíkar
skoðanir á því. Ég vitna oft í orð
frægra hjónabandsráðgjafa – Gott-
man-hjónin – sem sögðu eftir að hafa
kortlagt samskipti fólks, að þegar
kynlíf gengur vel er það 20 prósent
af hamingju fólks. En þegar kynlíf
gengur illa er það 90 prósent af öll-
um vandamálum.“
Gunnhildur Arna
Gunnarsdóttir
gag@frettatiminn.is
22 viðtal Helgin 18.-20. maí 2012