Læknablaðið - 01.12.1948, Blaðsíða 8

82
L Æ Iv N A B L A Ð I Ð
í einstaklingseðli blóðsins. í
öðru lagi koma þær mikið við
þann þátt læknisfræðinnar,
sem nú er yfirleitt lögð áherzla
á, en það eru sjúkdóinsvarnir.
1 þriðja lagi verður lækning
vissra sjúkdóma að bvggjast á
þekkingu á þessum efnum. Og
í fjórða lagi er þessi þekking
óinissandi lil að geta rannsak-
að barnsfaðernismál til blitar.
Arfgengi Rh-eiginleikanna.
Áður en farið er nánar úl i
skiptingu innan Rh-flokkanna
er hezt að álta sig á liinni ein-
faldari skiptingu i Rh^- og
Rli-þ. Sá blóðeiginleiki, sem
fyrst fannst og var kallaður
Rh+, er sá sem framkallar
mesta mótefnamyndun, svo að
i 95% af þeim tilfellum þar sem
um Rh-mótcfnamyndun er að
ræða í serum, er þessi uppruna-
legi Rh-eiginleiki anligenið, er
mótefnamynduninni veldur.
Hér á fslandi höfum við fund-
ið 82% manna með þennan
éiginleika, en 18% vantar liann,
eru Rh-n. Nú er almennt farið
að kalla þennan eiginleika D,
svo að það sem áður var kall-
að Rh+ og seinna Rh0 er nú
kallað D, en það sem áður var
kallað R’n-f- er nú kallað d.
Ressir eiginleikar eru arfgeng-
ir og hvcr einstaklingur getur
ekki haft nema þrjár formúlur
með tillili til þessa eiginleika,
nl. DD, Dd, eða dd. Hver mað-
ur liéfiir tvö krómósóm, sem
bera þennan eiginleika, annað
frá föður, hitt frá móður. Ef
liann hefur dd verður hann
Rli-f-, en hann er Rh-f- hvorl
lieldur hann liefir DD eða Dd.
Hér eru ca. 34% DD og ca.
48% Dd, en 18% eru dd. Það
getur verið mikils virði að vita
livort maður er DD eða Dd,
því að faðir sem er DD ldýtur
ávallt að eignasl Rh+ börn,
þótt konan sé Rh-t-, en annars
eru Iikur lil að ekki verði nema
annaðhvert barn Rh-H.-
Rh-eiginleikar sem antigen.
Blóðkorn, sem innilialda D-
eiginleikann, liafa tilhneigingu
til að verka sem antigen, og ef
slíku hlóði er dæll oftar en
einu sinni inn í mann, sem er
Rh-f- er hætl við að hann
myndi agglutinin og síðan liæ-
molysin gegn viðkomandi
hlóðkornum. Svipað getur
komið fyrir, ef kona, sem er
RIiæ-, gengur með fóstur sem
er Rh+. Fyrsta harnið, sem
hún á, kemst slysalaust í heim-
inn og venjulega annað líka.
En eftir það er hætt við að
konan sé farin að mynda svo
mikil mótefni á móti Rh+
blóðkornum, að næsta fóstur,
sem er Rh+ verði veikt vegna
þess hve mikið berst af mót-
efnum móðurinnar inn i pla-
centa og síast þaðan inn í blóð
fóstursins, þar sem það leysir
rauðu blóðkornin upp nokkurn
veginn jafnharðan og þau