Læknablaðið - 01.08.1959, Blaðsíða 91
LÆKNABLAÐIÐ
85
dýra um langan tíma, hefur það
valdið fibrosis í pancreas (1, 2,
8), en ekki skemmt aðra vefi.
Skemmdirnar virðast bundnar
við opna kirtlakerfið.
Hvers vegna svo mikið af
sinkinu safnast í pancreas, hefur
ekki verið skýrt til hlitar. Mik-
ið hefur verið deilt um lilutverk
sinks í myndun insulins og hvern
þátt það kann að eiga í að valda
sykursýki (9). Nýlega hefur ver-
ið sýnt fram á, með nákvæmum
rannsóknum, að sink er ekki
fastur liður í insulinsameind-
inni (24).
Þegar sinki er dælt í æð,
hverfur það fljótt úr blóðinu
aftur. Vikblad (23) fann eðlilegt
magn í blóðinu 6 klst. eftir að
zink klóríð upplausn var dælt
inn í æð. Montgomery (4) fann
að sinkmagn í plasma í bund-
um var aðeins % á við magnið
i pancreassafa 2 tímum eftir að
ísótópinn var gefinn í æð og var
ómælanlegt í plasma eftir 48
klst., en þá var töluvert magn
eftir i pancreassafa. Sheline (5)
fann, að mestallur ísótópinn var
farinn úr blóði hunda 30 mínút-
um eftir að honum var dælt inn.
Nefndir höfundar komust allir
að raun um hin hröðu skipti
ísótópsins i lifur, pancreas og
nýrum liunda og músa, sem og
sást á því, hve iiratt þessi lif-
færi tóku í sig og skildu frá
sér sinkið. Lifrin tók í sig meira
sink en nokkurt annað líf-
færi, eða sem svaraði 38% af
skammti þeim, sem dælt var í
hundinn. Pancreas tók næst-
mest, eða örlitlu minna, miðað
við livert gramm af vef. Hröð
skipti áttu sér einnig stað í trac-
tus gastrointestinalis, en styrk-
leikinn mældist þar þó töluvert
minni en i lifur og pancreas (5).
Scott og Fisher (2) fundu, að
við eðlileg skilyrði er brisið
um 3 sinnum auðugra af sinki
en lifur.
Útskilnaður sinks fer aðallega
fram í saur (5, 6, 23, 25). Jafn-
vægi virðist haldast, þótt mis-
munandi mikið sé tekið inn af
máhninum, og eykst innihaldið
í hluftalli við aukna gjöf. Út-
skilnaður í þvagi er miklu minni
og hækkar ekki með aukinni
gjöf og hækkuðu saurinnihaldi.
Ivopar er einnig „trace“-efni,
mjög útbreitt í náttúrunni og
er ríkulegt í flestu fæði (26).
Hreinn koparskortur, sem slík-
ur, hefur sennilega ekki sézt í
mönnum (26). Dagleg þörf heil-
brigðra virðist aðeins um 2 mg
til þess að halda jákvæðu jafn-
vægi. Ivoparmagn líkamans er
alls um 150 mg. Mestur kopar
finnst í lifur og nokkru minna
í heila (26, 27). Önnur líffæri
og vefir hafa mismunandi mikið
af kopar, og koma nýrun næst
í röðinni. Kopargeymsla lifrar
fóstursins er töluvert mikil, en
minnkar jafnt og þétt eftir fæð-
ingu, þar til á 5—15 ára aldri,