Læknablaðið - 01.02.1965, Blaðsíða 60

26
LÆKNABLAÐIÐ
án árangurs. En fimm árum áð-
ur hafði Adams og Hand tek-
izt að koma reglubundnum
lijartslætti af stað með procain-
gjöf.
Það var svo aftur Beck, sem
fyrstum tókst að færa í rétt
horf með rafstraumi slátt í
hjarta, sem sló óreglulega vegna
kransæðastiflu, og opnaði þar
með nýtt svið fyrir notkun þess-
arar aðferðar.
Mesta framför, síðan Scliiff
leið, á meðferð hjartastöðvunar
varð svo, þegar Kouwenlioven
sýndi fram á árið 1960, að
hjarlahnoð má gera með góð-
um árangri með þrýstingi utan
á brjóstkassann og það sem
meira var, með hærri hlutfalls-
tölu lifandi sjúklinga á eftir.
En þessa aðferð er hægt að nota,
livar sem er og hvenær sem er.
3. Vandamálið: Hjartastöðvun.
Skyndileg hjartastöðvun er
áhrifamikil og oft afdrifarik.
Ilið alvarlega ástand skapast af
súrefnisþörf lieilans. Öll súr-
efnisþörf meðalmanns er 3.9
ml/kg/mín. og barns 5—6 ml/
kg/mín. En lieilinn notar 50 ml/
kg/mín, og er næmari fyrir súr-
efnisskorti en önnur líffæri.
Þegar hlóðrásin stöðvast, missa
menn meðvitund á 6—7 sek.
Á 4 sek. sýnir EEG hreytingar,
og eftir 20—30 sek. sýnir það,
að allt starf heilabarkarins hef-
ur hætt. Eftir 3—4 mín. koma
fram óafturkallanlegar breyt-
ingar í viðkvæmustu svæðun-
um. Þessar staðreyndir setja
tímatakmörkin fyrir því að
koma hlóðrás heilans í gang.
Séu menn því skyndilega sett-
ir í þennan vanda, er nauðsyn-
legt að hafa ákveðið fyrirfram,
hvernig á að liaga sér og fara
eftir ákveðinni áætlun. Er það
aðaltilgangur þessa erindis að
skýra þetla nánar, því að hér
þarf sérhver, sem annast sjúkl-
inga, að vita, livað á að gera
og hvað ekki. Á það jafnt við
um lijúkrunarkonur og lækna.
Algengasta orsök þess, að
ekki tekst að lækna sjúklinga,
er, að ekki er hafizt handa nógu
snemma, eða innan þriggja mín-
útna frá því, að hjartastöðvun
hefst. Árangursrík meðferð
hyggist fyrst og fremst á kunn-
áttu og því að vera viðbúinn.
Tíðni hjartastöðvunar er mjög
misjafnlega gefin upp, allt frá
1:850 aðgerðum upp í 1:24.000
aðgerðum. Sennilegast er þetta
undir venjulegum kringum-
stæðum 1:2.500.
Á tímahilinu 1948—1952 var
talið, að 199 sjúklingar hefðu
dáið á 10 stórum amerískum
spítölum vegna hjartastöðvun-
ar, en svæfingar voru um það
hil 600.000, eða tíðni 1:3.000.
Þannig ætti slikt að koma fyrir
við og við á hverjum starf-
andi spítala. Þar við bælast svo
lilfelli af öðrum orsökum.
Tiðnin er miklu hærri meðal
harna og svo aftur gamalmenna