Læknablaðið - 01.12.1972, Síða 34

204
LÆKNABLAÐIÐ
vestrænum löndum eru víðast hvar sérstök glákuklíník og augnþjálf-
unardeild fyrir rangeyga.
Verður nú drepið á þau verkefni sjónverndarstöðvar, sem eru
mest aðkallandi og þola vart bið.
Leit að leyndri gláku. Eins og áður segir, birtast engin augljós
glákueinkenni, þau er fólk getur áttað sig á, fyrr en um seinan er
sjóndepra, sem ekki er hægt að bæta, fer að segja til sín. Gefa ætti
fólki kost á því að leita til glákuleitarstöðvar, til að ganga úr skugga
um, hvort það gengur með sjúkdóminn leyndan.
Með aukinni fræðslu um gláku, einkum nú síðari árin, er það að
verða æ algengara, að fólk fari gagngert til augnlækna til að fá úr
því skorið, hvort það gengur með sjúkdóminn, einkum þó ef blinda
er í ættinni.
Með núverandi fyrirkomulagi augnlæknisþjónustunnar komast
færri að en vilja í þessum tilgangi, því að margir augnlæknar geta nú
vart sinnt meira en bráðatilfellum. Til þess að ná til sem flestra, þarf
að skipuleggja leit að sjúkdómnum, sem byrjar að gera vart við sig
upp úr fertugsaldri.
Höfuðverkefni glákuleitarstöðvar er að skipuleggja leit að leyndri
gláku. Að leita meðal allra landsmanna á glákualdrinum, þ. e. fjörutíu
ára og eldri, er mikið fyrirtæki. Tel ég það nær útilokað, eins og mál-
um er nú háttað, bæði vegna þess hvað kostnaðarsamt það yrði og
vegna skorts á sérhæfum mannafla til þess að framkvæma slíka leit.
Ekki er nægilegt að leita aðeins einu sinni, heldur yrði slík leit að
fara fram á nokkurra ára fresti. í stað allsherjarleitar er hægt að ná
til margra á annan hátt og auðveldari. Þó væri athugandi, hvort ekki
væri möguleiki að leita skipulega í völdum aldursflokkum og í starfs-
hópum. Sameina mætti leit að gláku og öðrum sjúkdómum. Góð
reynsla hefur þegar fengizt af leit að gláku á Rannsóknastöð Hjarta-
verndar. Leitarstöð Krabbameinsfélaganna er og kjörinn vettvangur
fyrir slíka leit. Aðeins þarf að sérþjálfa hjúkrunarkonu til slíkra
starfa. Leita ætti að gláku meðal vistunarsjúklinga á sjúkrahúsum
og elliheimilum. Af 3558 sjúklingum, sem lágu á St. Jósefsspítala í
Reykjavík árið 1970, voru 1535 fertugir og eldri, eða um 43% af
heildartölu sjúklinga í spítalanum. Á sjúkrahús landsins kemur því
árlega stór hópur sjúklinga á glákualdrinum. Væri þar góð þjálfun
fyrir lækna og kandídata í augnþrýstingsmælingu.
Leit að gláku með þrýstingsmæli einum er aðeins gróf sía. Þegar
augnþrýstingurinn er á mörkum hins normala og sjúklega, er með
þrýstingsmælinum einum ekki hægt að ákveða, hvort um sjúklegt
ástand er að ræða eða ekki. Til þess þarf miklu nákvæmari rannsókn,
sem ekki er hægt að gera nema á stofnun, sem búin er fullkomnum
augnrannsóknartækjum. Væri æskilegt, að glákuleitarstöð gæti tekið
við slíkum vafatilfellum og þeim, sem hafa ótvíræða þrýstingshækkun,
og gert á þeim fullkomna rannsókn.
Augnlækningaferðalög á vegum heilbrigðisstjórnarinnar ættu að
beinast meir að skipulegri leit að gláku úti á landsbyggðinni, og æski-
legt væri, að samstarf væri á milli stöðvarinnar og þeirra lækna, sem