Læknablaðið - 01.12.1977, Blaðsíða 6

238
LÆKNABLAÐIÐ
3. (Schizophrenia childhood type).
Geðklofi í bernsku
Einkenni koma mjög sjaldan fram fyrir
11 ára aldur og li'kjast geðklofa, sem kem-
ur fyrir hjá unglingum og fullorðnum.
GREINING OG MAT Á EFNIVIÐ
MÍNUM:
Til sjúkdómsgreiningar í athugun minni
voru þessar undirflokkanir og skilgrein-
ingar notaðar við kliniskt mat, en jafn-
framt voru notaðir hinir níu punktar
Mildred Creak til grekidngar geðveiki
barna,3 410 en þó aðallega við úrvinnsiu
gagna, svo sem sjúkraskýrslna og annara
upplýsinga.
Önnur veigamikil atriði voru fyrir hendi
til að stuðla að réttri greiningu: Skoðun
barnalækna, skoðun með tilliti til tauga-
sjúkdómseinkenna, heyrmar- og sjónpróf-
un, sálfræðipróf, mat á tilfinninga-, atferl-
is- og félagsþroska, upplýsingar um upp-
eldi og aðstæður í umhverfi, almennar
þvag- og blóðrannsóknir, phenylketonuria
próf, aminosýrumynd í þvagi eða blóði,
heilarit (stundum svefnrit), litningapróf
og röntgenrannsóknir.
Við greiningu og mat, sem byggt er upp
á þennan hátt, vinnur saman sérhæft
starfslið (sálfræðingar, félagsráðgjafar,
barnalæknar, barnageðlæknar, taugasjúk-
dómalæknar og rannsóknarfólk). Nauðsyr.-
legt er að endurmeta oft sjúkdómsgrein-
ingu, þar sem rétt greimt barn með ein-
kenni geðveiki getur verið með margvísleg
líffræðileg afbrigði og búið við breytilegar
umhverfisaðstæður, sem síðan hefur áhrif
á sjúkdómsmynd.
AÐFÖNG
Faraldsfræðilegar athuganir á geðveik-
um börnum hafa á sl. 10—15 árum verið
unnar 1 flestum löndum Norðurálfu, svo að
það virtist vissulega tímabært að ráðast í
slíka athugun hér á landi, í einu fámenn-
asta þjóðfélagi heims (íbúatala landsins
219.033, 01.12.75). Fyrir rúmum 5 árum
var komið á fót geðdeild fyrir börn. Við
það varð gerbreyting á þeirri aðstöðu, sem
þurfti til rannsókna, greiningar og með-
ferðar barna með geðræna kvilla.
Athugun mín á geðvei'kum börnum á
íslandi var gerð á fyrri hluta þessa árs og
miðast við 01.07.76, sem athugunardag
(census day). Athugunin takmarkaðist við
börn fædd á árunum 1964—1973, bæði árin
meðtalin, og var leitað að þessum börnum
víðsvegar meðal áður þekktra barna með
svipuð einkenni og önnur einkenni er þóttu
gefa tilefni til nánari skoðunar. Flest
barnanna, sem komu í lokaathugunarhóp-
inn, hafa verið greind áður.
Með það í huga, að langsennilegast væri
að börnin hefðu einhvern tíma vistast á
sjúkrahúsum eða öðrum stofnunum, var
farið yfir sjúkraskrár á barnadeildum
sjúkrahúsa í landinu, þar sem sjúkdóms-
greiningin var geðveiki (psychosis) og/eða
vangefni (mental retardation), einnig var
farið yfir sjúkraskrár Kópavogshælis, at-
huguð spjaldskrá geðverndardeildar barna
í Heilsuverndarstöð Reykjavíkur og upp-
lýsinga leitað á dvalarstöðum barnanna.
Að lokum mátti finna sjúkraskrár flestra
þessara barna í spjaldskrá Geðdeildar
Barnaspítala Hringsins og voru þær yfir-
farnar og gert endurmat með tiiliti til
sjúkdómsgreiningar. Á þennan hátt telst
mér til að finna megi 19 börn með alvar-
leg geðveikiseinkenni, sem uppfylltu áður-
greind atriði í greiningu.
TÍÐNI
Athugun mín náði til 19 barna með al-
varleg geðveikiseinkenni og öll börnin í
athugunarhópnum höfðu haft einkenni
fyrir 5 ára aldur. Athugunarhópurinn
skiptist í infantile autism 15, disintegra-
tive psychosis 4, schizophrenia 0. í erlend-
um athugunum er hlutfallið autism/psy-
chosis 3—4/1 - 111 og svipað reynist hér.
Jafnan er erfitt um samanburð, þar
sem athugunarhópurinn er lítill og þess
vegna hef ég kosið að ræða um börnin
sem einn ‘hóp, enda oft í erlendum athug-
unum þessir 2 undirhópar teknir saman.
2 9 10
Af börnum á íslandi fæddum 1964—
1973 eru 43.205 á lífi 01.12.75 og þar sem
í athugunarhópnum eru 19 börn, reynist
algengi vera 4.4/10.000, en við þennan
barnafjölda er jafnan miðað í erlendum
athugunum, er flestar21 sýna, að 4-5/10.000
reynast hafa alvarleg geðveikiseinkenni.
Til samanburðar eru teknar fram tölur
yfir algengi (tiðni) fná erlendum athugun-