Læknablaðið - 01.12.1977, Blaðsíða 15

LÆKNABLAÐIÐ
245
Ólafur Stephensen
EITRUN AF VÖLDUM TRICYCLISKRA
GEÐDEYFÐARLYFJA
EINKENNI OG MEÐFERÐ
Notkun tricycliskra geðdeyfðarlyfja
hefur farið vaxandi á undanförnum árum,
hér á landi sem annars staðar í heiminunt.
1 11 17 Jafnframt hefur fjölgað eitrunartil-
fellum af völdum þessara lyfja, jafnit hjá
börnum sem fullorðnum.1 -I! 14 15 Tricyclisk
geðdeyfðarlyf geta valdið mjög alvarlegum
eitrunareinkennum og dauðsföll hafa verið
tíð af þeirra völdum.10 13 17 Að undanförnu
hefur víða verið lýst góðum árangri af
notkun fýsóstigmin salicylats gegn þessari
eitrun.3 10 1415 18
Tilgangur þessarar greinar er að vekja
athygli á þessari mjög svo alvarlegu eitrun
hjá börnum. í því augnamiði er lýst helztu
atriðum úr sjúkraskrám þeirra barna, sem
lögð hafa verið inn á Barnaspítala Hrings-
ins síðast liðin 5 ár vegna meintrar eitrun-
ar af völdum tricycliskra geðdeyfðarlyfja.
Greint er frá því er fýsóstigmín salisylati
var fyrst beitt gegn þessari eitrun á Barna-
spítala Hringsins.
EFNIVIÐUR
Á 5 ára tímabili, á árunum 1972—1976
voru 18 börn lögð inn á Barnaspítala
Hringsins vegna meintrar eitrunar af völd-
um tricycliskra geðdeyfðarlyfja. (Tafla I.
Börnin voru á aldrinum 1 5/12—5 9/12
ára. Flest þeirra eða 67 % voru á aldrinum
1—3 ára. í hópnum voru 11 stúlkur og 7
drengir.
Níu börn voru talin hafa tekið inn imi-
pramín, 6 amítriptylím og 3 nortriptylín.
Reynt var að gera sér grein fyrir, hversu
stór lyfjaskammturinn var í hverju ein-
stöku tilfelli miðað við líkamsþyngd. Þar
sem ekki var getið um þyngd sjúklings í
sjúkraskrá, var miðað við meðalþyngd við-
komandi aldursflokks. í 8 tilfellum reynd-
ist ekki unnt að fá fram upplýsingar um
lyfjaskammt.
Tiu börn höfðu væg eitrunareinkenni.
Flest höfðu einhverja truflun á meðvitund
ásamt hröðum hjartslætti. Roði í andliti
og víð sjáöldur voru einnig algeng ein-
kenni. Þrjú börn, sjúkl. no. 1, 2 og 6 höfðu
mikil einkenni eitrunar. Þau voru öll djúpt
meðvitundarlaus og fengu endurtekin
krampaköst. Ennfremur fengu þau marg-
víslegar hjartsláttartruflanir. Eitt þessara
barna lézt af völdum eitrunar, 1 8/12 ára
telpa, sem hafði tekið inn óþekkt mag'n af
imípramíni. Fimm börn fengu aldrei nein
eitrunareinkenni.
Sjúkrasaga no. 17
Sjúklingur er 5 4/12 ára gamall drengur,
búsettur i nágrenni Reykjavíkur. Heilsufar
hans hafði verið ágætt. Dag einn var tekið
eftir þvi r.ö drengurinn var sljór og reikull í
spori. Við nánari athugun kom í ljós, að hann
hafði komist i lyfjaglas með tabl. tryptizoli
mg. 25 og hugsanlega tekið inn allt að 10
töflum eða 250 mg. Þetta myndi samsvara 13
mg./kg. Drengurinn var fluttur á slysadeild
Borgarspítalans. Við komu þangað var hann
sljór og syfjaður. Gerð var magaskolun og
mátti greina töfluleifar í skolvökvanum. Þar
sem ástand drengsins versnaði, var hann lagð-
ur inn á Barnaspítala Hringsins. Við komu
þangað, u.þ.b. 4 klst. eftir lyfjaátið, var blóð-
þrýstingur 110/60, hjartsláttur 140—150/min.,
hiti 37°. Öndun var óhindruð og litarháttur
góður. Meðvitund var skert, en sjúkiingur
opnaði augun er nafn hans var nefnt. Við-
brögð við sársauka voru eðlileg. Sjáöldur voru
víð. Tonus var aukinn í útlimum. Babinski
viðbragð var jákvætt. Fljótlega var ljóst, að
ástand sjúklings fór versnandi. Meðvitund
ckertist og viðbrögð gegn ytra áreiti minnk-
uðu. Eftir að sjúklingur hafði verið tengdur
hjartarafsjá, var honum gefið fýsóstigmin 0,5
mg. í æð x4 á rúmri klukkustund. Þegar gefiö
hafði verið 1 mg. drógust sjáöldur sjúklings
saman, hjartsláttur féll niður í 100/mín. og
sjúklingur vaknaði og sagði til nafns og heim-
ilisfangs. Þetta ástand hélzt i u.þ.b. 30 mín,
en þá varð hjartsláttur á ný hraðari og með-
vitund skertist. Með því að gefa að nýju 0,5
mg. fýsóstigmín i æð, fengust innan 2ja mín.
áhrif á hjartslátt og meðvitund. Sjúklingur var
að því búnu fluttur á gjörgæzludeild. Lífsmörk
héldust stöðug, ekki bar á hjartsláttaróreglu
og sársaukaskyn var óskert. Þótti því ekki
ástæða til frekari fýsóstigmin meðferðar.