Læknablaðið - 01.12.1979, Blaðsíða 17

LÆKNABLAÐIÐ
281
Björg Rafnar
RANNSÓKNIR Á ÁRANGRI RAUÐUHUNDA-
BÓLUSETNINGAR í REYKJAVÍK 1977—1978
INNGANGUR
Haustið 1976 var ákveðið að hefja bólu-
setningu gegn rauðum hundum (rubella)
í 12 ára bekkjum barnaskóla Reykjavíkur-
borgar. Þar sem þetta er fyrsta árið, sem
rauðu hunda bólusetning er framkvæmd
hér á landi, var skipulögð rannsókn í sam-
vinnu Borgarlæknisembættisins og Rann-
sóknarstofu Háskólans í veirufræði v/
Eiríksgötu. Tilgangurinn var:
1. Að kanna tíðni ónæmis gegn rauðum
hundum hjá þessum aldursflokki og at-
huga samræmi þess við sjúkrasögu.
2. Að kanna mótefnasvörun 6 vikum og
einu ári eftir bólusetningu.
3. Að athuga tíðni aukaverkana við bólu-
setningu og hversu alvarlegar þær væru.
4. Að kanna endingu mótefna eftir bólu-
setningu með endurteknum mælingum
á þessum telpum eftir nokkur ár.
Til þessarar rannsóknar var valinn hóp-
ur 12 ára telpna, fæddra 1964. Er nú lokið
mælingu sýna er tekin voru 6 vikum og
einu ári eftir bólusetninguna. Hafin er
samskonar rannsókn á 12 ára telpum fædd-
um 1965.
FRAMKVÆMD RANNSÓKNAR
1. Rannsóknarhópar
Hemagglutinin-bindandi (H.I. mótefni,
HI: hemagglutin-inhibition) mótefni voru
mæld hjá 730 telpum 12 ára. Frá foreldr-
um var fengin sjúkrasaga um rauðu hunda
sýkingu. Af 730 telpum reyndust 346 já-
kvæðar en 384 neikvæðar við mótefnamæl-
ingu. Fengið var samþykki foreldra hinna
neikvæðu til bólusetningar. Voru 367 telp-
ur bólusettar. Við bólusetningu var beðið
um, að annað hvort greinarhöfundur eða
skólahjúkrunarkona yrði látin vita, ef vart
yrði aukaverkana. Reyndi greinarhöfundur
að skoða sem flestar telpur, ef vart varð
aukaverkana. Skoðaðar voru 42. Við sýna-
töku 6 vikum eftir bólusetningu voru telp-
urnar spurðar um aukaverkanir og reynd-
ust þá samtals 89 telpur hafa orðið varar
við einhverjar aukaverkanir. Ári eftir bólu-
setningu var síðan haft símasamband við
þær telpur, sem höfðu haft liðeinkenni,
eða foreldra þeirra, í leit að síðbúnum eða
langvarandi liðeinkennum.
2. Umhverfi
Samkvæmt upplýsingum frá Rannsókn-
arstofu Háskólans í veirufræði greindist
ekki sjúklingur með rauða hunda frá því í
október 1975 þar til í júní 1978, að þetta
er ritað. Öll sýni, sem send voru úr sjúk-
lingum með sjúkdómsgreininguna rauðir
hundar á þessu tímabili, reyndust neikvæð.
Þar á meðal eru nokkrir sjúklingar, sem
var álitið, að hefðu rauðu hunda sýkingu
og á voru gerðar mótefnamælingar vegna
tengsla þeirra við þátttakendur í þessari
rannsókn. Reyndust þeir allir HI mótefna-
lausir eftir sýkingu. Má því telja ísland
algerlega rauðu hundalaust frá árslokum
1975 allan þann tíma, sem liðinn er af þess-
ari rannsókn. Við erum því í þeirri ein-
stöku aðstöðu að geta metið árangur bólu-
setningarinnar án truflana frá náttúruleg-
um sýkingum, sem geri niðurstöður mæl-
i'nga óvissar. Þær niðurstöður, sem hér
verður lýst eftir bólusetninguna, eru því
hrein mótefnasvörun við bóluefni.
3. Sýnataka og meðferð sýna
Blóðsýni voru tekin úr 730 telpum í upp-
hafi rannsóknar. Síðan voru tekin blóðsýni
sem næst 6 vikum og aftur einu ári eftir
bólusetningu hinna neikvæðu. Fengust
þannig tvö sýni eftir bólusetningu úr 349
telpum. Auk þess fékkst eitt sýni (eftir 6