Læknablaðið - 15.10.1980, Blaðsíða 30

244
LÆKNABLADID
þessi einkenni verið af geðrænum toga spunn-
in. Engin önnur eitrunareinkenni komu í Ijós.
Þannig komu í engu tilviki fyrir blóðrásatrufl-
anir og ekki heldur truflun á sjón og heyrn í
líkingu við pað, sem var hvati að könnuninni.
Á einum sjúklingi voru deyfðir báðir hand-
leggir vegna úlnliðsbrota. Við fyrri deyfinguna
var notað 1,5 mg Bupivacaine/kg en við síðari
deyfinguna 1 mg/kg og liðu tvær klst. milli
pess, sem deyfing var lögð. í báðum tilvikum
var deyfing fullnægjandi (B) og án auka-
einkenna.
Deyfingunni fylgdi alltaf góð vöðvaslökun
og oft alger lömun.
UMRÆÐA
Deyfing hefur í mörgum tilfellum ýmsa kosti
umfram svæfingu. Gildir petta einkum par sem
aðstæður til svæfingar eru erfiðar og aðstoð
ófullnægjandi svo sem víðast hvar er í dreif-
býli. Við meðferð á ambulant sjúklingum,
hentar deyfing oftast betur en svæfing, par
sem henni verður við komið. Markmið deyf-
ingar er í mörgum tilvikum ekki aðeins að
bægja frá sársauka heldur einnig að lama
vöðva. Er petta mikilvægt atriði, ekki sízt
pegar brot eru sett eða gert að sina-áverkum
svo dæmi séu nefnd. í pessum tilvikum er
staðdeyfing ófullnægjandi og kemur pá annars
vegar til greina leiðsludeyfing en hins vegar
deyfing í æð. Leiðsludeyfingar eru yfirleitt
ágætar lausnir, einkanlega á efri útlimum en
pær krefjast nokkurrar pjálfunar til pess að
pær takist að jafnaði vel.
Áverkar, sem krefjast deyfingar eru mun
algengari á efri útlimum en neðri útlimum.
Mikilvægt er að hafa á valdi sínu deyfingarað-
ferð, sem er fullnægjandi fyrir meðferð pess-
ara áverka.
Ef deyfa skal upp fyrir úlnlið eru pær
leiðsludeyfingar, sem helzt koma til álita, á
plexus brachialis, annaðhvort ofan við viðbein
eða í holhönd. Deyfing ofan viðbeins hefur
lítið verið notuð við ambulant sjúklinga sakir
nokkurrar hættu á loftbrjósti. Hætta pessi er
pó óveruleg pegar æfing er fengin í fram-
kvæmd deyfingarinnar. Deyfing á plexus bra-
chialis í holhönd hefur verið vinsæl aðferð,
ekki sízt á Slysadeild Borgarspítalans og
árangurinn yfirleitt verið góður. Þó ber alltaf
öðru hverju við, að deyfing verði ófullnægj-
andi, einkum á n. radialis og n. musculocutane-
us svæðunum. Stafar petta af pví, að deyfingu
verður hjá sumum fullorðnum illa komið að
plexus fyrr en nokkru neðar en fyrrgreindar
taugar hafa vikið frá honum.
Hjá fullorðnum er yfirleitt talið öruggast að
framkalla straumkennd með nálaroddinum til
pess að staðsetja hann örugglega og ná fram
góðri deyfingu. Þetta er ópægilegt fyrir sjúkl-
ing. Hjá börnum er petta óparft og óæskilegt.
Þar nægir að koma deyfiefninu fyrir í kringum
a. brachialis, uppi við holhöndina. Árangur
leiðsludeyfingar er parna mun öruggari hjá
börnum en fullorðnum. Ef varlega er að farið
eru ópægindi við leiðsludeyfingu parna hjá
börnum aðeins stunguópægindi í húð.
Deyfing í æð hefur raunar litla kosti fram
yfir góða leiðsludeyfingu en hún krefst ekki
annarrar tæknilegrar pjálfunar en að geta
komið nál vandræðalítið fyrir í æð. Auk pess
er deyfing pessi fljótvirkari en leiðsludeyfing.
Við athugun pessa hefur ekki verið gerður
tölulegur samanburður á árangri leiðsludeyf-
ingar á plexus brachialis annars vegar og
deyfingar í æð hins vegar. Það er pó ljóst, að
deyfing í æð leiðir oftar til góðs eða fullnægj-
andi deyfingarárangurs en leiðsludeyfingar-
formið, hjá læknum með litla pjálfun í deyf-
ingartækni og jafnvel hjá hvaða lækni sem er.
Grípa má einnig til deyfingar í æð ef
leiðsludeyfing hefur misheppnazt og eru pess
dæmi hjá sjúklingi í pessu uppgjöri. Þrýstings-
ópægindi undir blóðprýstingsmanséttu valda
pví, að deyfing í æð polist yfirleitt skemur en
leiðsludeyfing en pó nægilega lengi til pess, að
tími vinnst til að setja t.d. úlnliðsbrot oftar en
einu sinni, ef pörf krefur og búa um pau, áður
en manséttuprýstingurinn verður bagalegur.
Skilyrði pess er pó að greiður aðgangur sé að
röntgenrannsókn svo sem reglan er á heilsu-
gæzlustöðum í dreifbýli og fleiri stöðum.
Bent hefur verið á (5, 2) að slakandi áhrif
deyfingarlyfsins á æðaveggi, valdi auknum
bjúg í deyfða svæðinu. Þetta var ekki sérstak-
lega kannað nú enda vandmetið. Ekki var
eftir pví tekið, að aukinn bjúgur fylgdi pessari
deyfingar-aðferð.
Þeir annmarkar eru á notkun deyfingar í æð
við skurðaðgerðir, að par verður blóðtæming
aldrei alger. Þótt tæmt sé með Esmarchs-bindi
fyrir inndælingu deyfivökva, fyllir hann æða-
kerfið og er nokkuð blóðlitaður, svo skurðsár
verður ekki með öllu blóðlaust. Þetta er
sérstaklega bagalegt, par sem leitað er að
aðskotahlutum djúpt í holdi eða fengizt er við
meðferð á grönnum og viðkvæmum og líffær-