Læknablaðið - 15.09.1983, Blaðsíða 19

LÆKNABLADID 69, 199-201, 1983
199
Ólafur Ólafsson
UMFERÐASLYS Á ÍSLANDI
Lítið dregur úr umferðarslysum og hörmu-
legum afleiðingum peirra á íslandi. í ná-
grannalöndum hefur með margvíslegum að-
gerðum tekist að draga mjög úr afleiðingum
umferðarslysa. T.d. með skyldunotkun bílbelta
og viðurlögum ef pau eru ekki notuð, stór-
bættri ökukennslu, fræðslu í skólum, betra
skipulagi á gatnakerfi o.fl. í Finnlandi var
hlutdeild slysa af heildarinnlögnum á sjúkrahús
um 24% fyrir 10 árum en er nú um 15%.
Svipaða sögu er að segja frá öðrum Norður-
löndum. Dánartíðni hefur yfirleitt stórlækkað.
(Upplýsingar úr heilbrigðisskýrslum
Norðurlanda).
UMFERÐASLYS Á ÍSLANDI
Um helmingur umferðaslysa verður meðal
barna og unglinga.
INNGANGUR
Slysadauði er nú priðja til fjórða algengasta
dánarorsök á íslandi líkt og á Vesturlöndum.
Hér á eftir verður gerð nánari grein fyrir
almennri tíðni umferðaslysa á árunum 1973 til
1980.
AÐFERÐ
Stuðst er við skýrslur Umferðarráðs og Nor-
rænu tölfræðihandbókarinnar (1, 2) yfir um-
ferðaslys sem eru byggðar á upplýsingum
frá lögregluyfirvöldum. Vegna breytinga á
skráningum meiðsla í umferð á árinu 1975
eru aðeins birtar tölur um meiðsl frá árinu 1976
en upplýsingar um dauða frá 1973. Tekið skal
fram að skráningu slasaðra í umferð er mjög
ábótavant. Samkvæmt könnun landlæknisem-
bættisins (Eiríka H. Friðriksdóttir) kom í ljós
að í vikutíma skráði lögreglan í Reykjavík
aðeins um 30 % allra slysatilfella af Reykjavík-
ursvæðinu, sem kom á slysavarðstofuna (3).
Elías Davíðsson (4) telur að vanskráning
vægra meiðsla vegna umferðar sé svipuð og
Frá landlæknisembættinu. Barst ritstjórn 10/04/1983.
Sampykkt 19/04/1983 og sent í prentsmiðju.
að framan er getið. Erlendar rannsóknir hafa
leitt í ljós svipaðar niðurstöður (5, 6, 7). Ymsar
skýringar eru á pví að vanskráning lögreglu er
sú sem raun ber vitni s.s.:
1. Oft á tíðnum er ekki leitað til lögreglu
pegar um vægari meiðsl er að ræða og/eða
aðeins einn aðili á í hlut.
2. Við mjög alvarleg slys er oft ekki beðið
eftir lögreglu heldur er peim slasaða ekið á
sjúkrahús hið bráðasta.
M.a. fyrir tilstilli embættisins var komið á
peirri reglu að lögreglan fær nú yfirlit um
fjölda slysa er koma á slysadeild Borgarspítala
reglulega (án persónupplýsinga).
Á pað skal bent að sjúkrahús fá ekki alltaf
upplýsingar um dánartilfelli er verða vegna
umferðaslysa.
NIÐURSTÖÐUR
Veruleg fjölgun á slysum varð á milli tíma-
bilanna 1976/77 og 1978/80, sérlega meðal ungs
fólks. Á fyrra tímabilinu reyndust tæp 50 % af
Aukning á aldursstuðlaðri slysatíðni vegna
umferðaróhappa á árunum 1976/77 og 1978/79/80.
Mynd 1. Sýnir aldursskiptingu peirra er dóu eða
slösudust í umferd á árunum 1976/77-1978/80 (9).