Læknablaðið - 15.09.1983, Blaðsíða 26

204
LÆKNABLADID
niðurstöður umfangsmikillar sænskrar rann-
sóknar sem framkvæmd var á vegum sænsku
Geislavarnanna fyrir nokkrum árum (6), voru
notaðar sömu mælitækni- og reikniaðferðir og
þar var beitt.
Eftir mælingar voru geislaskammtar á
skjaldkirtil, brjóst, eistu, eggjastokka og blóð-
merg ásamt yfirfærðri orku á hvern sjúkling
við maga-, hryggjar-, ristil- og þvagfærarann-
sóknir reiknaðir út. Yfirfærð orka gefur töl-
fræðilegar uþþlýsingar um þá áhættu, sem
fylgir geisluninni, einnig er hún notuð til
útreiknings á geislaskammti á blóðmerg.
Mælingar. Hjá hverjum sjúkiingi var mæld
geislun á fyrrgreind líffæri, svo og flatarmáls-
geislun. Einnig var skráður fjöldi atriða, er
skiþta máli, svo sem sþenna röntgentækis,
deyfing (hömlun) röntgengeisla, fjöldi mynda,
skyggnitími, þykkt sjúklings o.fl. Flatarmáls-
geislun var mæld með sérstökum geislamæli
og jónunarhylki (Diamentor — PTW — Frei-
burg). Jónunarhylki var komið fyrir neðan á
röntgenlamþa.
Geislun til einstakra líffæra var mæld með
því að koma fyrir á sjúklingunum litlum
liþíum-flúóríð mæliflögum, svonefndum TLD-
100 mælum, þannig að staðsetning þeirra
svaraði til staðsetningar viðkomandi líffæris í
líkamanum. Uþþtaka geislunar í þessar mæli-
flögur er síðan lesin í sérstökum TLD-mæli (7).
Tafla II. Nidurstödur geislamælinga. Röntgendeild Borgarspítalans, forrannsókn 1980 og 1981.
Yfirfærð Geislaskammtur í mGy
Rannsókn orka mj Skjaldkirtill Brjóst Beinmergur Eggjastokkar Eistu
Ristill, ....................... 1072 x x 16.1 99.8 5.54
Ristilh......................... 670.9 x 12.6 10.5 10.8 3.95
Risstill + ) 1 +2 .............. (670.9) (12.6) (10.5) (10.8) (3.95)
378-936a) 0.22-0.41 9.40 3.99-13.93 1.54-20.67
Magi,........................... 432.9 0.86 2.08 6.49 1.79 0.35
Magi2........................... 522.6 x x 7.83 0.87 x
Magi,+2 ......................... 462.8 0.86 2.08 6.94 1.45 0.35
90-4623) 0.15-1.22 0.44-2.20 4.20 0.08-1.18 0.09-0.26
Urografia,...................... 174.8 x x 0.52 4.88 0.43
Urografia2 ...................... 288.2 0.30 2.20 0.86 6.06 1.19
Urografia1+2 .................... 238.9 0.30 2.20 5.36 0.95
362-592a) 0.19-0.53 0.70-9.67 2.40 5.02-11.70 0.59-9.90
Hryggur.......................... 222.8 x 0.56 1.67 11.34 0.42
209-7303) 0.44-2.76 4.10 3.04-13.02 0.16-4.14
Meðalskammtur er útreiknað meðaltal allra mælinga.
a) Efri og neðri mörk sænsku rannsóknarinnar.
+ ) Sleppt mælingum »Ristill,« samanber töflu 5. »Ristill,« á við mælingar í júlí 1981. »Ristill2« á við mælingar í ágúst 1981.
Tafla III. Niðurstödur úr sænsku rannsókninni. Geislaskammtur í mGy.
Yfirærð orka mj Skjaldkirtill Brjóst Beinmergur Eggjastokkar Eistu
min max min max min max -EHE- Mean max min max min max
Rannsókn Mean Mean Mean Mean Mean Mean Mean Mean Mean Mean Mean MBa-
Ristill 0.63 600 1.56 0.58 0.10 2.3 0.83 0.27 1.53 9.40 0.57 7.00 1.99 0.29 5.30 3.9
Hryggur 0.51 410 1.78 0.58 0.16 1.42 0.37 1.20 2.3 4.10 0.49 6.20 2.1 0.09 1.80 2.3
Magi 0.29 310 1.49 0.51 0.29 4.2 0.44 1.00 2.2 4.20 0.15 0.56 2.1 0.58 0.16 1.63
Urogra-
fia 0.71 510 1.16 0.51 0.38 1.40 0.13 5.40 1.79 2.40 0.57 8.80 1.33 0.18 3.30 3.00
= Lægsta meðalgildi á einni deild sem hlutfall af meðalgildi hinna 13 athuguðu deilda
= Hæsta meðalgildi á einni deild miðað við allar athugaðar deildir
Mean