Læknablaðið - 15.09.1983, Blaðsíða 49

LÆKNABLADID
221
2.4.1. Að finna áhættuhópa og leita aðgerða til
varna. Áhætta er mismikil milli aldurs og
kynhópa, svo sem barna vegna slysa, miðaldra
karla vegna hjartasjúkdóma og krabbameins
miðaldra kvenna vegna krabba og aldraðra
vegna slysa og geðsjúkdóma.
2.4.2. Að skilgreina hegðunar- og persónu-
þætti. Hér er um að ræða reykinga-, drykkju-
og matarvenjur einstaklinga og hvernig við
skuli brugðist. Lífstíl einstaklinga og hópa þarf
að endurskoða og beina á hollari brautir sé
þess þörf og gera hvern einstakling sér fylli-
lega meðvitandi um áhættuþætti, sem geta
haft áhrif á heilsu hans.
2.4.3. Að skilgreina umhverfisþætti, sem
hafa eða geta haft áhrif á langvinna sjúkdóma.
2.4.4. Að endurskoða leitarkerfi vegna sjúk-
dóma til þess að finna og lækna sjúkdóma á
frumstigi og byrjunarstigi. Leit þarf að skipu-
leggja til að finna á frumstigi sjúkdóma eins
og háþrýsting, krabbamein, sykursýki, svo og
áhættuþætti svo sem reykingar, áfengisofnot
og offitu.
2.4.5. Að byggja upp eftirlitskerfi.
2.4.6. Að bæta meðferðarkerfi.
VERKEFNIÐ OG FRAMKVÆMD
PESS
3.1. Áður en farið verður af stað með verkefn-
ið, þurfa þær þjóðir, sem taka þátt í því, að
gera grein fyrir stöðu mála hjá sér, svo eftir
á verði hægt að meta, hvað áunnist hefur.
Upplýsingar af ýmsu tagi þurfa að vera fyrir
hendi, svo sem almennar upplýsingar um
þjóðina, landið og þjóðfélagið:
3.1.1. Saga, landafræði, loftslag.
3.1.2. Þjóðfræði, dreifing mannfjölda.
3.1.3. Atvinna.
3.1.4. Menntun.
3.1.5. Félags-og efnahagsaðstoð.
3.1.6. Heilbrigðisástand: Lífslíkur, dán-
artölur, fæðingartölur, barnadauði, dauði af
sérstökum sjúkdómum, sjúkdómatíðni.
3.1.7. Skipulag heilbrigðisþjónustu: Heilsu-
gæsla, sjúkrahús, ónæmisreglur, mæðra- og
ungbarnaeftirlit, leitarkerfi (krabbi, berklar,
sykursýki, annað), heilbrigðisfræðsla.
3.1.8. Heilbrigðisstarfslið, fjöldi, starfsstéttir.
3.2 Ábyrgðaraðili
Gert er ráð fyrir, að heilbrigðismálaráðherra
sé ábyrgur fyrir verkefninu, en önnur ráðu-
neyti og stofnanir verði meðvirk. Líklegt er,
að ráðherra kjósi að setja á laggir samvinnu-
nefnd, sem yrði samsett á mismunandi vegu
eftir skipulagi heima fyrir. Hjá okkur þarf
a.m.k. að virkja eftirtalda aðila í slíka nefnd:
Yfirvöld fjármála, menntamála, samgöngu-
mála og landbúnaðar, starfslið í heilbrigð-
isþjónustu og kennarasamtök, starfslið fjöl-
miðla og aðila vinnumarkaðarins. Ennfremur
samtök svo sem: íþrótta- og skátafélög, neyt-
endasamtök, kirkjufélög og félög áhugafólks
um heilbrigðismál.
Verkefni samvinnunefndar verða:
að setja aðalreglur um starfið,
að setja aðalmarkmið og sérstök undir-
markmið
að samhæfa starf hinna ýmsu aðila.
3.3 Framkvæmdastjórn
Nauðsynlegt mun reynast fyrir ráðuneytið að
setja þessu verkefni sérstakan framkvæmda-
stjóra til þess sjá um dagleg verkefni og eftirlit
Hagkvæmast er, að hann sé læknismenntaður
og verði yfirlæknir starfandi í ráðuneytinu.
Eftirtalin atriði eru á verkefnaskrá fram-
kvæmdastjóra:
Semja framkvæmdaáætlun í smáatriðum, sam-
hæfa starfsemi hinna ýmsu aðila, sem að
málunum vinna, samhæfa landsáætlun vegna
WHO, fylgjast með að framkvæmd sé í
samræmi við áætlun og leiðbeina um fram-
kvæmd, vera tengiliður við WHO, safna gögn-
um um starfið og meta árangur.
3.4 Verkaskipting ýmissa aðila
3.4.1. Heilbrigðisyfirvöld: Ábyrgð á landsáætl-
un um verkefnið og framkvæmd þess, kanna
það upplýsingaflæði, sem nú er og hvernig það
nýtist til skráningar þeirra upplýsinga, sem
krafist er af WHO og til mats á verkefni.
Viðræður við starfslið í heilbrigðisþjónustu
um verkefnið. Viðræður við menntamála-
yfirvöld og skólastjórnendur um breytingar
eða viðbætur við námsskrár til að koma til
móts við kynningu í anda verkefnisins. Taka
ávörðun um, hver beri ábyrgð á framkvæmd
hinna ýmsu starfsþátta innan heilsugæslunnar
og gera samninga við stofnanir um fram-
kvæmd tiltekinna verkþátta (t.d. krabbameins-
félög, Hjartavernd). Skipuleggja sjón-
varpsþætti um forvarnarstarf, aðallega upp-
lýsingar um áhættuþætti. Semja efni fyrir
blöð og útvarp. Gangast fyrir ráðstefnum og
kynningarfundum meðal starfsliðs og almenn-