Læknablaðið - 15.09.1983, Blaðsíða 39

LÆKNABLADID
213
bólgu á síðustu 30 árum. Þessu til stuðnings
skal nefnt, að flestar eldri kannanir sýndu
miklu lægri tíðni djúprar bólgu (8-14 %) (9, 13,
18), en a.m.k. ein rannsókn fyrir tilkomu
barkstera sýndi jafna tíðni grunnrar og djúprar
bólgu (2). Þessi niðurstaða felur í sér pann
boðskap, að aukinnar varkárni sé pörf meðal
augnlækna við notkun stera, og ekki er
ráðlegt, að almennir læknar ávísi steralyfjum
til íkomu í auga.
Fjöldiáblástra
A könnunartímabilinu voru 62 sjúklingar inn-
lagðir 93 sinnum, eins og áður getur. Kemur
pví 1.5 innlögn á hvern sjúkling, sem samsvar-
ar, að helmingur sjúklinganna hafi fengið tvo
augnáblástra á þessu 5 ára tímabili. Er það í
allgóðu samræmi við nýja bandaríska rann-
sókn á tíðni afturkasta (recurrence rate), en
þar kom í ljós, að hjá sjúklingi, sem hefur
fengið augnáblástur a.m.k. tvisvar, eru líkurnar
á nýjum áblæstri innan árs 25 % og innan 2ja
ára 33 % (25). Á mynd 2 sést, hve marga
augnáblástra sjúklingarnir höfðu fengið fyrir
fyrstu innlögn á rannsóknartímabilinu. Myndin
sýnir, að sjúklingarnir skiptast í tvö horn,
stærsti hlutinn, 37 (60 %), hefur aldrei áður
eða einungis einu sinni fengið áblástur á auga,
en drjúgur hluti, fjórtán (23 %), eru mjög
erfiðir sjúklingar, sem hafa fengið margendur-
tekin köst. Þar á milli er minnsti hópurinn,
ellefu (18 %), sem hafa fengið tvö til fjögur
köst áður. Ein bandarísk könnun leiddi í ljós
svipaðar niðurstöður, en þó var fyrstnefndi
hópurinn nokkuð stærri (21). Vafasamt er að
reikna út meðalfjölda kasta á sjúkling vegna
ástæðna, sem áður er getið. Sé það hins vegar
gert, kemur í ljós, að meðalfjöldi kasta á
sjúkling er a.m.k. 2.7 fyrir fyrstu innlögn á
rannsóknartímabilinu. Þetta er í góðu sam-
ræmi við niðurstöður danskrar könnunar (6),
þar sem meðalfjöldi kasta fyrir fyrstu innlögn
var 2.4. Þessi tala gefur þó miklu minni upplýsing-
ar en tíðni afturkasta, sem fundin er með
framskyggnri (prospective) könnun (25). Könn-
un Norn 1958-64 (6) sýndi, að fjöldi afturkasta
var mestur hjá þeim sjúklingum, sem fengu
sinn fyrsta augnáblastur 20-30 ára gamlir. Eng-
inn kynbundinn munur kom þar fram. Hin ný-
lega bandaríska könnun, sem áður er getið
(25), leiddi hins vegar ekki í ljós neitt samband
milli aldurs eða kyns og fjölda afturkasta.
Ef skammur tími leið milli tveggja kasta, var
venjulega skammt til þess næsta.
Legutími
Meðallegutími augnáblásturssjúklinganna
(12.0 dagar) var svipaður eða lægri en meðal-
legutími allra sjúklinga á augndeildinni á
rannsóknartímabilinu. Er það frekar óvænt,
því marga þessara sjúklinga er mjög erfitt að
meðhöndla, einkum þá, sem hafa djúpa bólgu,
langvarandi sár og/ eða lithimnubólgu. Ekki
reyndist unnt að finna nýlegar heimildir um
legutíma augnáblásturssjúklinga, en í tveimur
austurþýskum könnunum (2,19) var meðallegu-
tími á árunum 1957-61 3.0 vikur, og 23 dagar
1953-67. ítölsk könnun fyrir árin 1959-64 leiddi
í ljós meðallegutíma 14.4 daga. Nítján af
hundraði sjúklinganna dvaldi skemur en tíu
daga á sjúkrahúsinu, 53 % tíu til tuttugu daga
og 28 % lengur en tuttugu daga (15). Svipaðar
tölur fyrir íslensku rannsóknina eru: 57 %
dvöldust átta daga eða skemur, 28 % níu til
tuttugu og einn dag og 15 % lengur en þrjár
vikur. Ef litið er á mynd 3, kemur í ljós, að
lengd legutímans skiptist nokkuð í tvö horn.
Annars vegar eru 44 sjúklingar (47 %), sem
dvöldu eina viku eða skemur á sjúkrahúsinu,
en hins vegar 33 sjúklingar (35 %), sem dvöldu
tvær vikur eða lengur. Par á milli er minnsti
hópurinn, 16 (17 %), sem dvaldi lengur en eina
viku en skemur en tvær. Þegar sjúklingarnir í
tveimur fyrstnefndu hópunum eru bornir sam-
an, kemur fram verulegur munur. Meðal-
aldur í fyrstnefnda hópnum var 33.6 ár, en 52.5
ár í þeim, sem hafði lengstan legutíma. Þessi
munur er tölfræðilega marktækur. Kyndreif-
ingin er nánast jöfn í báðum hópum. Veru-
Iegur og tölfræðilega marktækur munur (p<
0.0001) er á hópunum hvað snertir sjúkdóms-
mynd. í hópnum með stysta legutímann hafa
22 (50 %) sjúklinganna yfirborðsbólgu og jafn-
% of admissions Ocular herpes simplex in Iceland