Læknablaðið - 15.09.1983, Page 57

LÆKNABLADID
227
hálft ár. Sama rannsókn sýndi að í 14 % tilfella
var pað læknirinn, sem olli því að greiningu
seinkaði í meira en hálft ár.
Þetta krabbamein dreifir sér mest með
beinum vexti á önnur líffæri í grindar- og
kviðarholi, en að auki eftir sogæðum og
stundum blóðæðum. Einkenni geta því verið
margbreytileg, en eru oftast óljós og ekki
auðþekkt (tafla III). Einkenni eru oftast bundin
kviðarholi (verkur, óþægindi, þaninn kviður),
en geta einnig verið bundin fjarmeinvörpum
(hósti, andnauð, hnútur á hálsi). Ólíkt öðrum
illkynja æxlum í kynfærum eru fyrstu einkenni
sjaldan bundin blæðingum frá kynfærum. Sjúk-
lingar leita því oftast fyrst til annarra lækna en
kvensjúkdómalækna, og í rannsókn þeirri er
að framan greinir var talið að aðeins 18%
sjúklinga hefðu leitað fyrst til kvensjúkdóma-
tæknis, samanborið við 65 % sjúklinga með
leghálskrabbamein. Var þetta talin ein af
ástæðunum fyrir seinkun á greiningu, þar sem
innri þreifing, sem oftast er öruggasta leiðin til
réttrar greiningar, hafði ekki verið gerð.
Lengi hefur verið leitast við að finna æxlis-
vísa, sem greina mætti í blóði þessara sjúkl-
inga, en það hefur ekki gefið góða raun nema í
fáum tegundum æxla, sem ekki eru af epitheli-
al uppruna (7). Innri þreifingu á því ætíð að
framkvæma á konum með óljós kviðaróþæg-
indi, óháð gerð eða staðsetningu verkjanna.
Þreifing getur oft verið tæknilega erfið, krefst
reynslu og þjálfunar, og vandasamari þreifingu
er oft nauðsynlegt að gera í svæfingu.
í konum fyrir tíðahvörf er stærð eggja-
stokka misjöfn. Konu á þessum aldri með
stækkun á eggjastokk, sem samsvarar allt að
tveimur hænueggjum að stærð, skal ætíð beint
til endurþreifingar tveimur vikum eftir næstu
tíðir. Ef eggjastokkurinn er þá enn stækkaður,
og eins ef um meiri stækkun er að ræða þegar
Cumulative survival, %
Table I. FIGO classification of malignant epithelial
ovarian tumours.
1 c: Serous cystadenocarcinomas
2 c: Mucinous cystadenocarcinomas
3 c: Endometrioid adenocarcinomas
4 c: Mesonephric cystadenocarcinomas
5 c: Undifferentiated cancer
Table II. FIGO Stage-grouping for primary ovarian
cancer.
Stage I
Stage Ia
Stage Ib
Stage Ic
Stage II
Stage Ila
Stage Ilb
Stage IIc
Stage III
Stage IV
Growth limited to the ovaries.
Growth limited to one ovary; r.o ascites
(i) No tumor on the external surface:
capsule intact
(ii) Tumor present on the external surface
or/and capsule ruptured
Growth limited to both ovaries; no
ascites
(i) No tumor on the external surface;
capsule intact
(ii) Tumor present on the external surface
or/and capsule(s) ruptured
Tumor either Stage Ia or Stage Ib, but
with ascites present or positive peritoneal
washings.
Growth involving one or both ovaries
with pelvic extension.
Extension and/or metastases to the uter-
us and/or tubes.
Extension to other pelvic tissues.
Tumor either Stage Ila or Stage Ilb, but
with ascites present or positive peritoneal
washing.
Growth involving one or both ovaries
with intraperitoneal metastases outside
the pelvis and/or positive retroperitoneal
nodes. Tumor limited to the true pelvis
with histologically proven malignant ex-
tension to small bowel or omentum.
Growth involving one or both ovaries
with distant metastases. If pleural effusion
is present there must be positive cytology
to allot a case to Stage IV. Parenchymal
liver metastases equals Stage IV.
Table III. Symptoms that caused patients with ova-
rian cancer to see a doctor. 338 patients treated in
Umeá, Sweden 1970-75.
1. Ache and pain ..................... 26,2 %
2. Gynecological symptoms ............ 20,7 %
3. Compression symptoms (bladder and
rectum) ......................... 17,4 %.
4. Abdominal swelling................. 16,4%
5. General poor health condition...... 10,8%
6. Abdominal tumour.................... 8,5 %