Læknablaðið - 15.09.1991, Blaðsíða 16

258
LÆKNABLAÐIÐ
2. Einkirningasóttarlíki: Svo virðist sem
HHV-6 geti valdið einkimingasóttarlíki
(10,11), sem svipar mjög til sýkinga
af völdum tveggja annarra skyldra
herpesveira, þ.e. Epstein Barr veiru (EBV)
og cytomegaloveiru (CMV). Er sjúklingurinn
venjulega kominn af bamsaldri og um hitapest
er að ræða með afbrigðilegum eitilfrumum
og eitlastækkunum einkum á hálsi. Stundum
reynast lifrarpróf óeðlileg. Sýnt hefur verið
fram á IgM og hækkandi IgG mótefni gegn
HHV-6.
3. Lifrarbólga: Greint hefur verið frá
nokkrum tilfellum af lifrarbólgu, sem talið
er að HHV-6 hafi valdið, þar sem sýnt var
fram á hækkandi mótefni gegn HHV-6 (10-
12). Sum voru í fullorðnum og gengu yfir
án vandkvæða, en þriggja mánaða barn lést
að því er virðist vegna lifrarbólgu af völdum
HHV-6 (13).
Margar fleiri tilgátur um tengsl HHV-6 við
sjúkdóma hafa verið settar fram, svo sem í:
T-eitilfrumuæxli í húð (cutaneous T-cell
lymphoma) (1), ónæmiskímfrumuæxli
(immunoblastic lymphoma) (1), bráðu
eitilfrumuhvítblæði (acute lymphocytic
leukemia) (1), afbrigðilegum fjölræktar
eitilfrumuvexti (atypical polyclonal
lymphoproliferation) (14) og B-eitilfrumuæxli
(B-cell lymphoma) (14,15). Frá þessum
sjúkdómum hefur verið hægt að rækta
veiruna eða sýna fram á kjamsýru hennar
í meinum. I nokkrum sjúkdómum hafa
fundist mótefnahækkanir miðað við
samanburðarhópa. Má þar nefna: sjúkdóm
Hodgkins (16), eitlaæxli Burkitts (16), brátt
eitilfrumuhvítblæði (acute lymphoblastic
leukemia), (16) brátt sarklíki (acute
sarcoidosis) (16), heilkenni Sjögrens (16).
Sennilega á HHV-6 engan þátt í orsök
þessara sjúkdóma, en frekari rannsóknir verða
að skera úr um það. Líklegt er að veiran
endurvakni frekar eins og aðrar herpesveirur
í ýmsum sjúkdómum einkum í ónæmiskerfinu
og er þá auðveldari í einangrun og gæti valdið
hækkun á sértækum mótefnum. Einnig hefur
verið nefnt að HHV-6 gæti átt hlut að máli
í þráþreytu (chronic fatigue syndrome) (17).
Bent hefur verið á heldur hærri mótefni gegn
HHV-6 í sjúklingum með þráþreytu miðað við
samanburðarhópa. Slíkar niðurstöður er einnig
erfitt að túlka og því samband þráþreytu og
HHV-6 afar óljóst.
SAMSPIL HHV-6 VIÐ AÐRAR VEIRUR
Svo virðist sem samspil geti verið milli
eyðniveirunnar (HIV) og HHV-6 (18-20).
HHV-6 virðist geta hvatt HIV vöxt í frumum,
sem eru sýktar með báðum veirunum, enda
þótt þetta hafi einnig verið dregið í efa (21).
Gæti samspil veira flýtt fyrir tilkomu einkenna
í HIV sýkingu. Hægt er að ímynda sér
samspil ýmissa veira, til dæmis HHV-6 og
annarra í krabbameinsmyndun, en engar
tilraunaniðurstöður hafa bent til að svo sé.
NÁTTÚRULEG SÝKING
Hvemig hagar HHV-6 sér í þjóðfélaginu?
Mótefnamælingar hafa leitt í ljós að 85-
95% fólks á Vesturlöndum og enn fleiri í
þriðja heiminum hafa mótefni gegn HHV-6
og þannig merki um fyrri sýkingu (22,23).
Flestir virðast sýkjast á fyrstu tveimur árum
ævinnar og einkum því fyrsta, þegar mótefni
frá móður hverfa. Kemur þetta vel heim
og saman við þær niðurstöður, að mjög oft
er hægt að rækta HHV-6 úr munnvatni frá
heilbrigðum einkennalausum einstaklingum
(23,24). Virðist því veiran oft vera skilin út í
munnvatni, gagnstætt hinum herpesveirunum,
sem eru þekktar að því að skiljast sjaldnar út
í endurvakningarástandi. Líklega er þá
oftast um að ræða smit með munnvatni
frá móður eða foreldrum til barna. Sennilega
berst veiran ekki með brjóstamjólk (25). Að
líkindum fá flest böm aðeins væga hitapest
eða jafnvel engin einkenni af HHV-6 sýkingu,
en nokkur fá roseola infantum og einungis
fáein önnur einkenni og þá einkum ef sýking
dregst til tánings- eða fullorðinsára.
GREINING OG MEÐFERÐ
Veirugreining felst einkum í
mótefnamælingum, þ.e. IgM svar og hækkandi
IgG. Eru þessar mælingar gerðar á sumum
stöðum erlendis og stefnt verður að því að
taka þær upp hérlendis. Einnig er hægt að
rækta veiruna í eitilfrumum, en fara verður
með gát við túlkun niðurstaðna. Meðferð
sjúklinga með veirulyfjum hefur ekki verið
lýst, en þess ber að geta að HHV-6 er næm
fyrir acyclovir og gancyclovir, þ.e. þekktum
herpeslyfjum (26).