Læknablaðið - 15.09.1991, Blaðsíða 30

270
LÆKNABLAÐIÐ
Q 12
Esa Disagree Percentage
czi No opinion
■ Agree
Fig. 11. Percenlage of answers to the foltowing statement
(Q12): »Regarding the cooperation between general
practice and other specialities it is important that local
healtli care programs clarify the division of tasks for
certain important groups of diseases and situations.«
sem tóku afstöðu voru 73% jákvæðir á
þessa lausn. Háls- nef- og eyrnalæknar voru
þessu hlynntastir, en lyflæknar síst. Enginn
marktækur munur var á milli sérgreina.
UMRÆÐA
Enda þótt læknasamtökin hafi á sínum tíma
verið samþykk uppbyggingu heimilislækninga
(6), telja margir læknar greinilega að aukin
umsvif heimilislækninga séu á kostnað annarra
sérgreina. Svipaðar niðurstöður fengust
einnig í sænskri rannsókn (5). Háls- nef- og
eymalæknar eru einkum á þessari skoðun.
Aður hefur komið fram (3) að þeir eru einnig
í mestri andstöðu við þær hugmyndir að
heimilislæknar stýri »sjúklingaflæðinu« með
tilvísunum. Starfandi heimilislæknum hefur
ekki fjölgað í hlutfalli við aðra sérfræðinga.
Sem dæmi má nefna að sérfræðingum á
samningi við Tryggingastofnun ríkisins
fjölgaði úr 120 á árinu 1976 í 355 árið
1988 (195%), en starfandi heimilislæknum
í Reykjavík fjölgaði hins vegar um 34% á
síðustu fimm árum (9). Þessi þróun hlýtur að
leiða til samkeppni innan læknastéttarinnar og
tilhneigingar til vallhöslunar eins og komið
hefur fram í fyrri rannsóknum (1-5).
Heimilislækningar eru elsta grein
læknislistarinnar, en með þeim yngri sem
fræðigrein. Fagið er því byggt á gömlum
grunni. Háls- nef- og eymalækningar er
fremur ung sérgrein og til komin vegna
tækniþróunar síðari tíma (12). Fjölgun háls-
nef- og eymalækna á síðustu tíu árum var
yfir 100 % (Læknaskrár 1976 og 1989) og
kann það að skýra að hluta ágreining milli
þessara sérgreina, sem kemur fram í þessum
niðurstöðum og fyrri rannsókn (3).
Flestir eru á þeirri skoðun að
sérfræðiviðurkenning í heimilislækningum
bæti stöðu og auki virðingu greinarinnar.
Þetta er í samræmi við fyrri ályktanir (6)
og erlenda rannsókn (5). Athyglisvert er að
heimilislæknamir sjálfir telja að þeirra fag
njóti minni virðingar en aðrar sérgreinar.
Sérfræðingar eru ekki sama sinnis. Svipaðar
niðurstöður fengust einnig erlendis (5). Ekki
er hægt að sjá af þessari rannsókn hvort hér
er um raunsætt mat eða minnimáttarkennd
heimilislækna að ræða, en því hefur verið
haldið fram (13), að heimilislækningar
njóti minni virðingar en aðrar sérgreinar
þar sem greinin er ekki talin búa yfir
vísindalegri þekkingu, sem grundvallast á
eigin rannsóknum. Eins og fram kemur í
þessum niðurstöðum telja læknar að það sé
yfirleitt erfiðara og ekki síður mikilvægt að
sía út ákveðna sjúkdóma úr óskilgreindum
sjúklingahópi, en að veita meðferðina. Þar eð
sjúkdómseinkenni sjúklinga heimilislækna eru
oft óljósari en hjá öðmm sérfræðingum mætti
draga þá ályktun, að starf heimilislækna væri
erfiðara en önnur störf og óbein sönnun á því
að þeir ættu að njóta sömu virðingar og aðrar
sérgreinar.
Aðrir sérfræðingar en heimilislæknar telja, að
styrkur heilsugæslustöðvar aukist ef þar starfa
bæði heimilislæknar og aðrir sérfræðingar.
Heimilislæknar virðast því frekar ófúsir að
hleypa þangað inn öðrum sérfræðingum (3).
Þó eru þeir á því, að virðing heimilislækninga
minnki að minnsta kosti ekki, þótt þar starfi
einnig aðrir sérfræðingar. Oljóst er, hvað
heimilislæknar álíta um meðalveginn, sem
væri að sérfræðingar kæmu inn á stöðvamar
sem ráðgjafar, eins og sumstaðar er þegar
fengin reynsla af.
Svo virðist sem rökstuddar ákvarðanir um
verkaskiptingu á milli sérgreina geti verið
fýsilegur kostur fyrir íslenska lækna eins og
reynslan hefur sýnt víða erlendis (5).