Læknablaðið - 15.09.1993, Qupperneq 40

290
LÆKNABLAÐIÐ
Table I. Number (%) of inhabitants in each of the three
communities, 01.12.90 and the number (%) of those who
consulted the doctors.
Community Number of inhabitants(%) Number of patients(%)
Hafnarfjöröur..' 15.151 (65) 465 (74)
Garðabær 6.954 (30) 123 (23)
Bessastaðahreppur .. 1.082 (5) 13 (2)
Nine contacts registrated with and seventeen missing. home address in i other communities
Table II. The number of symptoms which initiated the contact with the doctors.
Symptoms Men Women Total
General symptoms 133 104 237
Head, eyes, ears, nose and
mouth 72 76 148
Extremities 22 26 48
Thorax 34 31 65
Abdomen 26 24 50
Urologic 2 11 13
Genitalia 0 2 2
Obstetricial 0 1 1
Accidents 14 10 24
Control 1 3 4
Drug prescription 7 9 16
Operation 0 3 3
Other consultations 10 3 13
Missing 1 0 1
Við tölvuskráningu voru einstaklingarnir
skráðir eftir búsetu í einn af fjórum flokkum:
a) Hafnarfjörður, b) Garðabær,
c) Bessastaðahreppur og d) önnur sveitarfélög.
Þann 1. desember 1990 voru íbúar
Hafnarfjarðar 15.151, Garðabæjar 6.954 og
Bessastaðahrepps 1.082, samtals 23.187 íbúar
(tafla I).
Af þeim sem nýttu sér vaktlæknisþjónustuna
bjuggu hlutfallslega flestir í Hafnarfirði
og samanborið við Garðbæinga og íbúa
Bessastaðahrepps var um tölfræðilega
marktækan mun að ræða (p<0,00001).
Tilefni: Flest tilefni sem leiddu til þess að
sjúklingur hafði samband við vaktlækni
voru almenns eðlis. Er þar átt við almenn
sjúkdómseinkenni svo sem hita, beinverki og
kvefeinkenni. Næst stærsti einkennaflokkurinn
voru einkenni frá öndunarfærum; nefi, eyrum,
hálsi og augum (tafla II).
Sjúkdómsgreiningar-heilsuvandi: A
læknavaktinni voru samskipti skráð á
samskiptaseðla samkvæmt vandaliðuðu
sjúkraskrárkerfi (Egilsstaðakerfi)(2). Þetta
gerir það að verkum að öllum samskiptum
fylgir ákveðin sjúkdómsgreining og úrlausn.
Af sjúkdómsgreiningum voru smitsjúkdómar,
öndunarfærasjúkdómar og háls-, nef- og
eyrnasjúkdómar langalgengastir eða um
53% (mynd 5). Slys og stoðkerfissjúkdómar
voru samtals unr 15%. Ákveðinn hluti
sjúklingahópsins (11%) fékk aðeins
sjúkdómseinkenni (symptoms) sem
sjúkdómsgreiningu. Þegar skoðuð er
kynskipting við hverja sjúkdómsgreiningu
kemur í ljós að enginn verulegur munur er á
kynjum, þó sækja fleiri karlmenn vegna slysa,
eða 39 á móti 31 konu (p=0,362, N.S.), og
karlmenn fá mun oftar sjúkdómsgreiningu frá
eyrum, nefi og háls, eða 63 á móti 42 konum
(p=0,0458, N.S.).
Úrlausnir: Við skráningu úrlausna getur sami
einstaklingur fengið fleiri en eina úrlausn
með hverri sjúkdómsgreiningu-heilsuvanda,
til dæmis lyfseðil og gert að sárum (surgical
treatment). Ekki var gerður greinarmunur á
hvort um ávísun á eitt eða fleiri lyf var að
ræða. Rúmlega helmingur af öllum úrlausnum
sjúklinganna fólst í almennum ráðleggingum
(mynd 6). Úrlausn í formi lyfseðils var
algeng, þannig fengu 297 einstaklingar
úrlausn senr var að minnsta kosti að hluta
til í fornri lyfseðils. Þetta þýðir að tæplega
annar hver sjúklingur fékk úrlausn sem fólst í
ávrsun á lyf (47% allra samskiptanna). Önnur
úrlausnarform voru mun sjaldgæfari. Tæplega
5% samskiptanna leiddu til innlagnar eða
tilvísunar á sjúkrahús. Álíka stór hópur fékk
gert að sárum eða öðrum meiðslum (surgical
treatment) og er þar í langflestum tilvikum
um að ræða sjúklinga sem tekið var á móti á
Heilsugæslustöðinni Sólvangi frá 17.00-20.00.
UMRÆÐA
Aðgengi vaktlæknisþjónustunnar hlýtur
að teljast mjög gott. Sjúklingar fá alltaf
símasamband við Slökkvistöðina og læknir
tekur beint við samtalinu ef hann er ekki r
vitjun. Sé læknir hins vegar vant við látinn,
en um bráðatilfelli að ræða, er unnt að fá
samband við vaktlækni í gegnum talstöð. Þetta
eykur augljóslega mjög aðgengið jafnframt því
að þjónustan við sjúklingana verður öruggari.
Allur samanburður við önnur
rannsóknarsvæði, erlend sem innlend, er
erfiður. Því veldur mismunandi íbúafjöldi,