Læknablaðið - 15.01.1994, Síða 17

LÆKNABLAÐIÐ
7
Tafla VIII. Notkun H2-blokka og ómeprazóls.
Ástæða Hn-blokkar (%> Ómeprazól (%)
Sársjúkdómur 26 47
Magabólgur 21 19
Brjóstsviöi 31 23
Meltingaróþægindi 10 6
Aukaverkanir lyfja 7 1
Annað 5 4
Alls 100 100
Tafla IX. Lyfjaval með tilliti til sjúkdómsgreininga.
Ástæða H->-blokkar <%) Óme- prazól (%> Önnur lyf (%>
Sársjúkdómur ... 72 25 3
Magabólgur ... 79 14 7
Brjóstsviði ... 87 12 1
Meltingaróþægindi .... 89 10 1
Aukaverkanir lyfja ... 88 3 9
Annað ... 77 19 4
Sjúklingur veit ekki .... . . . 85 8 7
ávísa því heilsugæslulæknar ómeprazóli í
13% tilvika en meltingarsérfræðingar í 42%
tilvika. Algengasta notkun á ómeprazóli er
við sársjúkdómi eða nær helmingur ávísana
lyfsins. Notkun H;-blokka er fjölbreyttari
(sjá töflu VIII). Þegar litið er á lyfjaval eftir
mismunandi sjúkdómsgreiningum kemur í
ljós að H;-blokkar eru alltaf mest notaðir.
Hlutdeild ómeprazóls er mest í sársjúkdómum
þar sem það nær 25% notkunar (tafla IX).
Af sjúklingum sem fengu H;-blokka höfðu
64% farið í speglun eða röntgenrannsókn og
af þeim þriðjungur á liðnu ári. Sjúklingar sem
fengu ómeprazól höfðu í 83% tilvika farið í
sömu rannsóknir og þar af 59% á liðnu ári.
Lyfjaskammtar og magn ávísaðs lyfs: I töflu
X er sýnt hvaða skammta af lyfinu læknir
ráðleggur sjúklingi að taka. í langflestum
tilvikum ráðleggur læknir skilgreindan
dagskammt (DDD) eða minni skammt.
Sjúklingar fengu að meðaltali ávísun á 67
skilgreinda dagskammta af H;-blokkum en
37 af ómeprazóli.
UMRÆÐA
Magasárslyf eru skráð með tilliti til sérstakra
ábendinga en bæði læknar og sjúklingar
geta notað lyfin við öðrum sjúkdómum.
Aðferðarfræðileg vandamál við öflun
upplýsinga um hvemig lyf eru notuð eru
veruleg. Spumingalistar sendir til lækna
varðandi ávísanavenjur skila sér yfirleitt illa
og gefa sennilega ekki raunhæfa mynd. Hætt
er við að læknar svari slíkum spurningum með
upplýsingum um hvernig eigi að nota lyfin, en
ekki hvernig þeir raunverulega nota þau.
I þessari rannsókn voru upplýsingar skráðar
af lyfseðlum og einnig rætt við sjúklingana
með aðstoð lyfjafræðinga í apótekum.
Þessi aðferð hefur einnig sína veikleika,
meðal annars vaknar sú spurning hversu
áreiðanlegar upplýsingar frá sjúklingum eru.
Það var vitað að íslenskir sjúklingar væru
vel upplýstir um sjúkdóma sína og lyf og
þessi rannsókn staðfestir það, því einungis
1% sjúklinganna vissu ekki hvers vegna þeir
fengu magasárslyfið. Engin ástæða er til
að ætla að sjúklingar gefi vísvitandi rangar
upplýsingar um sjúkdóma í meltingarfærum
og hér um bil allir vildu svara spurningunum.
Fjöldi spurninga á spurningaeyðublaðinu
var hins vegar takmarkaður þar sem
lyfjafræðingarnir höfðu knappan tíma til að
ræða við sjúklingana.
Skráðar Voru upplýsingar um 118.185
skilgreinda dagskammta (DDD) af
magasárslyfjum sem samsvarar 15,4
DDD/1000 íbúa/dag. Meðalnotkun
magasárslyfja árið 1991 var 20,4 DDD/1000
íbúa/dag. Þegar tekið hefur verið tillit til
Taíla X. Ráðlagðir skammtar samkvœmt lyfseðli.
< DDD <DDD DDD >DDD DDD ?
Lyf (%) (%) (%) (%) (%) (%)
Ranitidín 150 mg............................... 23 13 60 0 2 2
Ranitidín 300 mg............................... 0 0 76 3 20 1
Ómeprazól 20 mg.................................. 0 0 79 5 14 2
Címetidín 200 mg................................ 92 0 4 0 0 4
Címetidín 400 mg................................ 23 16 56 0 4 1
Címetidín 800 mg................................. 0 0 90 0 10 0