Læknablaðið - 15.02.1994, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
51
fjölbreytugreiningu Cox (multivariate analysis)
(22), það er athugað var hvort tilteknar breytur
hefðu sjálfstæð, marktæk áhrif á lífshorfur.
Má þar nefna kyn, aldur við greiningu,
stigun og greiningarár. Við aðra tölfræðilega
útreikninga var beitt kí-kvaðrötum og
t-prófi. Tölfæðilegt marktæki miðast við
p-gildi <0,05. Gefin eru upp meðaltöl og
staðalfrávik.
NIÐURSTÖÐUR
Hópur A taldi 334 sjúklinga (82%).
Algengustu einkenni voru verkur í síðu/kviði
(56%), blóð í þvagi (45%), þyngdartap (28%)
og einkenni blóðskorts (25%). Alls höfðu 56
sjúklingar einkenni vegna meinvarpa. Önnur
einkenni voru fátíðari (sjá nánar í heimild
19). Hópur B taldi 74 sjúklinga (18%) sem
allir voru greindir fyrir tilviljun (tafla I).
Tuttugu og fimm af 166 sjúklingum (15%)
greindust fyrir tilviljun 1971-1980 en 49
af 242 sjúklingum (20%) árin 1981-1990.
Hlutfallslegur munur er 5% milli þessara
tímabila og er ekki marktækur (p>0,l). Frá
1984-1990 greindust fjórir sjúklingar fyrir
tilviljun við tölvusneiðmyndatöku og fimm
sjúklingar hafa greinst við ómun frá 1986
til 1990. Ekki var marktækur munur á aldri í
hópi A (65,5 ár) og hópi B (65,8 ár) (p>0,l).
Meinvörp fundust hjá 170 sjúklingum (42%)
við eða rétt eftir greiningu (innan við fjórar
vikur). Algengust voru meinvörpin í lungum,
beinum og lifur (sjá nánar í heimild 19). Af
64 sjúklingum með meinvörp í eitlum voru
15 sjúklingar án meinvarpa annars staðar (á
stigi III). Flestir (n=53) sjúklinganna höfðu
fjölmeinvörp, en hjá 23 fundust ineinvörp í
einu líffæri auk eitla.
Mynd 1 og tafla II sýna stigun. Rúmur
helmingur (230/406) sjúklinganna (57%)
hafði útbreiddan sjúkdóm (stig III+IV) við
greiningu. I hópi B var 61 af 74 sjúklingum
(82%) á stigi I og II en 115 af 332 (35%)
þeirra sem greindust með sjúkdómseinkenni
og er munurinn marktækur (p<0,001).
Sama er uppi á teningnum ef aðeins er litið
á tímabilið 1981-1990 (88% á móti 33%,
p<0,001) (tafla III). Hins vegar voru fjórir
sjúklingar af 49 (8%) í hópi B á stigi IV
1981-1990, en einn af 25 sjúklingum (4%)
1971-1980. Þessi munur er ekki marktækur
(p>0,l). í hópi A var hlutfall sjúklinga
á stigi IV sama á fyrri og síðari áratugi
Tafla I. Orsök greiningar hjá sjúklingum sem greindust
Jyrir tilviljun með nýrnafrumukrabbamein á íslandi
1971-1990. (n = 46 karlar og 28 konur).
1971 -1990 1971 -1980 1981-1990
n (' n (%) n (%)
Nýrnamynd 36 (49) 15 (60) 21 (43)
Smásæ blóðmiga .... 8 (11) 3 (12) 5 (10)
Við aðgerð á kviðarholi 7 0) 1 (4) 6 (12)
Ómun 5 (7) 0 (0) 5 (10)
Þreifing á kvið 5 (7) 2 (8) 3 (6)
Tölvusneiðmyndir af kvið 4 (5) 0 (0) 4 (8)
Polycytemia 3 (4) 1 (4) 2 (4)
Hækkað sökk 3 (4) 2 (8) 1 (2)
Lungnamynd 2 (3) 1 (4) 1 (2)
Slagæðamyndataka .. 1 (1) 0 (0) 1 (2)
74(100) 25(100) 49(100)
Tafia II. Stigun (Robson) sjúklinga með
nýmafrumukrabbamein á Islandi 1971-1990 eftir því
hvort greindir fyrir tilviljun eða með einkenni. (n =
406).
Einkenni Tilviijun Samtals
n <%) n <%) n (%)"
Stig I .................. 76 (23) 55 (74) 131 (32)
Stig II.................. 39 (12) 6 (8) 45 (11)
Stig III ................ 67 (20) 8 (11) 75 (19)
Stig IV................. 150 (45) 5 (7) 155 (38)
332 (100) 74(100) 406 (100)
Fjöldi
□ HópurA
□ Hópur B
Mynd 1. Stigun sjúklinga (Robson) með
nýrnafrumukrabbamein á íslandi 1971-1990 í hópum A
(sjúkiingar með einkenni) og B (tilviljanagreindir).
rannsóknartímabilsins eða 45%. Af sjúklingum
með bleikfrumuæxli voru fjórir á stigi I (allir í
hópi B) en einn var á stigi II ( í hópi A).