Læknablaðið - 15.02.1994, Blaðsíða 44

84
LÆKNABLAÐIÐ
Mynd 2. Nýr búnaður til að skima blóð fyrir veirusmitun var tekinn í notkun í Blóðbankanum árið 1992.
Blóðgjafafélag íslands hefur frá stofnun
1981 verið félagsvettvangur allra sem láta
sig varða blóðgjafir og blóðbankastarfsemi.
Það hefur verið Blóðbankanum mikilvægt
að eiga félagið að bakhjarli í kynningu og
fræðslustarfi (tafla II). Félagið hefur oft stutt
starfsemi Blóðbankans með styrkjum til
tækjakaupa og námsferða starfsmanna hans.
Rauði Kross Islands hefur frá upphafi stutt
félagið með ráðum og dáðum.
SKIPULAG BLÓÐBANKANS
Skrifstofudeild: Skrifstofudeild skiptist í tvær
undirdeildir:
a) Skrifstofustjóra með starfsmanna- og
reikningshaldi og skjalavörslu.
b) Móttöku, þar sem haldin er tölvutæk
blóðgjafaskrá, ásamt skrám um
rannsóknarniðurstöður og skuldfærslu verka
fyrir sjúkrahús og heilsugæslustöðvar.
Innköllun blóðgjafa fer að verulegu leyti fram
í móttökusal.
Blóðónœmisrannsóknardeild: Blóðflokka- og
mótefna rannsóknir. Þar fer fram blóðflokkun
blóðgjafa og sjúklinga sem óskað er eftir
blóði eða blóðhlutum fyrir. Þar eru gerð
mótefnaskimpróf og mótefnagreining, greining
undirflokka og samræmingarpróf milli blóðs
blóðþega og blóðgjafa.
Rhesusvarnir. Meðal þess sem vakti hvað
mest athygli á þjónustu Blóðbankans í
upphafi, voru blóðskipti í nýfæddum börnum,
sem voru í hættu vegna gulu sem stafaði
af blóðflokkaósamræmi í rhesus blóðflokki
foreldra.
Fyrsti yfirlæknir Blóðbankans, Elías
Eyvindsson svæfingalæknir, framkvæmdi
þessar aðgerðir með aðstoð Höllu
Snæbjörnsdóttur hjúkrunarfræðings, sem
hafði sérhæft sig í blóðbankastörfum í
Bandaríkjunum. Arið 1970 var stofnað
til sérstakrar rhesusvamaeiningar í
Blóðbankanum í samvinnu við kvennadeild
Landspítalans. Þessi starfsemi hefur frá
upphafi náð til alls landsins og í 25 ár hefur
tekist að koma í veg fyrir langflest alvarleg
tilfelli af nýburagulu sem á rót að rekja til
ósamræmis í rhesus blóðflokkum foreldra.
Rhesusvarnarstarfið er einn af merkari
þáttum í mæðra- og ungbamavemd í nútíma
læknisfræði og það hefur tekist mjög vel hér á
landi.
Smitvamir. Upphaf smitvama gegn
veirusýkingum hófst árið 1971 með skimun
á öllum blóðeiningum vegna lifrarbólguveim
B (HVB). Hún var framkvæmd á
rannsóknarstofu Landakotsspítala í tvö ár
en frá 1973 og síðan í Blóðbankanum.
Síðustu tvo áratugina hefur þurft hvað
eftir annað að bæta rannsóknartækni við
smitvarnir. A áttunda áratugnum stafaði
hættu af lifrarbólguveiru B (HVB) og voru
þróuð góð skimpróf til að bera kennsl á