Læknablaðið - 15.02.1994, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ
53
Tafla III. Stigun (Robson) sjúklinga með
nýmafrumukrabbamein á Islandi 1971-1990 á 10 ára
tímabilum.*) (n = 406).
1971- 1980 1981- 1990
Hópur A Hópur B Hópur A Hópur B
n (%> n <%) n (%> n (%)
Stig 1 .. . 30 (21) 16 (64) 46 (24) 39 (80)
Stig II .. 19 (14) 2 (8) 20 (11) 4 (8)
Stig III . . 28 (20) 6 (24) 39 (20) 2 (4)
Stig IV . 63 (45) 1 (4) 87 (45) 4 (8)
140 (100) 25 (100) 192 (100) 49 (100)
*) í hópi A eru sjúklingar með einkenni en í hópi B eru sjukiingar
greindir fyrir tilviljun.
Tafia IV. Þœttir sem hafa forspárgildi fyrir lífshorfur
sjúklinga með nýrnafrumukrabbamein á Islandi 1971-
1990 (Cox multivariate analysis).
Forspárþættir p-gildi
Hækkandi aldur......................... < 0,001
Stigun ................................ < 0,001
Einkenni lungnameinvarpa .................. 0,016
Einkenni beinmeinvarpa .................... 0,006
Lágur blóðrauði ........................... 0,004
Hátt sökk ................................. 0,004
alltaf fjarlægðir við aðgerð. Eitlataka er ekki
talin auka áhættu og tekist hefur að sýna
fram á bættar lífshorfur hjá sjúklingum með
eitlameinvörp á byrjunarstigi séu þau fjarlægð
(7,26). Aðrar rannsóknir hafa ekki sýnt fram
á bættar lífshorfur (27). Ef stefna á að bættri
stigun er sennilega rétt að fjarlægja eitla við
aðgerð. Ovíst er á hinn bóginn hvort það
eykur lífshorfur sjúklinga með eitlameinvörp á
byrjunarstigi.
Lífshorfur sjúklinga (42% fimm ára lífshorfur)
og skurðdauði (2,6%) eru síst lakari en
í nágrannalöndum (2,3,7,8,28). Þar eru
lífshorfur eftir brottnámsaðgerð á nýra 60-
80% fyrir stig I, 50-80% fyrir stig II (2,3,7,8)
og skurðdauði innan við 5% (2,3,5). Nýlegar
rannsóknir hafa sýnt lægri skurðdauða, eða
í kringum 2% (29). Engu að síður verður
að telja tölur yfir skurðdauða hér á landi vel
viðunandi, ekki síst þegar haft er í huga að
um 20 ára tímabil er að ræða.
Enda þótt margir sjúklingar hafi haft meinvörp
við greiningu (38%) lifðu 11% þeirra í fimm
ár frá greiningu. I tveimur rannsóknum voru
fimm ára lífshorfur sjúklinga með meinvörp
0% og 9% (2,30). Þannig virðast horfur
sjúklinga með meinvörp vera síst lakari hér
á landi þótt hlutfallslega fleiri greinist með
meinvörp. Hafa verður í huga að þessar
erlendu rannsóknir ná lengra aftur í tímann
en okkar rannsókn og hér er því ekki um að
ræða samanburð á alveg sömu tímabilum.
Athyglivert er að hluti sjúklinga á stigi IV
lifir í fimm ár frá greiningu, sem bendir til
þess að hegðun hluta æxlanna sé tiltölulega
góðkynja. Mismunur á lífshorfum sjúklinga
með meinvörp sést einnig glöggt eftir því
hvaða meðferð þeir hlutu. Fimm ára lífshorfur
þeirra eftir brottnámsaðgerð á nýra voru 19%
(n=73) en voru ella 4% (n=82), enda þótt
aðgerð hafi ekki verið gerð með lækningu í
huga (p<0,01). Vegna hugsanlegrar villu í vali
sjúklinga í hvom hóp er þó varasamt að draga
miklar ályktanir af þessum mun. Þeir sem
fóru í aðgerð voru til dæmis marktækt yngri
og hafa því haft betri horfur eftir sem áður.
Sennilega hefur almennt ástand þeirra einnig
verið betra þótt ekki sé hægt að sýna fram
á það í rannsókn okkar. Erlendis hafa sumir
komist að svipaðri niðurstöðu (31). Flestir eru
þeirrar skoðunar að brottnámsaðgerð á nýra
skuli gera á stigum I-III í lækningaskyni og í
líknandi tilgangi á stigi IV. Umdeilt er hvort
gera eigi aðgerð hjá þorra sjúklinga á stigi
IV (23,24,31-34). Sú staðreynd að meinvöip
geta horfið eftir brottnám nýra er ekki talin
réttlæta aðgerð enda er það mjög sjaldgæft
(<1% tilfella) (33). Til dæmis gerðist það
fyrir víst hjá einungis einum sjúklingi í þessari
rannsókn. I nýlegri japanskri rannsókn var
reynt að finna þá sjúklinga á stigi IV sem
hefðu gagn af aðgerð. Niðurstaðan var sú að
yfirleitt væri ekki ástæða til skurðaðgerðar og
þá aðeins ef almennt ástand sjúklings væri
gott og sjúkdómurinn ekki mjög útbreiddur
(fá meinvörp) (35). Bent hefur verið á
að brottnám nýra leiði til betri svörunar
ónæmisörvandi lyfja (immunotherapy) (36).
Einnig hefur verið sýnt fram á betri lífshorfur
hjá sjúklingum með meinvörp í beinum
(34) eða stök meinvörp í lunga (31,37). í
þessu sambandi eru bundnar vonir við DNA-
flæðimælingar (cytometry) á æxlunum. Hægt
er að finna þau æxli sem vaxa hægar (diploid
DNA) og gefa því betri lífshorfur (38), en
ávinningur af skurðaðgerð gæti verið aukinn
í slíkum tilvikum. Því má segja að margt
bendi til þess að brottnámsaðgerð á nýra sé
skynsamleg hjá ákveðnum hópi sjúklinga
með meinvörp. Til þess að fá úr því skorið