Læknablaðið - 15.11.1994, Síða 11

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
447
Lifrarbólguveiru C sýkingar á íslandi
Greining og útbreiðsla
Arthur Löve, Barbara Stanzeit
Löve A, Stanzeit B
Hepatitis C virus infcctions in Iceiand. Idcntification
and transinission
Læknablaðið 1994; 80: 447-51
Durning the three year period of October 1990 to
October 1993, 124 individuals were identified with
antibodies against the hepatitis C virus at the De-
partment of Medical Virology, University of Ice-
land. The large majority of these were intravenous
drug users but also some had become infected by
receiving infected blood or blood products. A hepa-
titis C antibody prevalence study on 1537 randomly
picked serum samples demonstrated the prevalence
of 0.20%. This prevalence is lower than in most
other countries.
Ágrip
Síðastliðin þrjú ár hafa 124 einstaklingar
greinst með merki sýkingar af völdum lifrar-
bólguveiru C á Rannsóknastofu Háskólans í
veirufræði. Langflestir þeirra eru fíkniefna-
neytendur sem nota sameiginlegar sprautur
(76 einstaklingar), en allnokkrir (25 einstak-
lingar) hafa sýkst við blóð- eða blóðhlutagjöf.
Nær allir þeir sýktu hafa þekkta smitleið eða
tilheyra áhættuhópi urn smit. Faraldsfræðileg
könnun á algengi sýkinga af völdum lifrar-
bólguveiru C meðal Islendinga leiddi í ljós að
meðal 1537 sýna sem rannsökuð voru reyndust
aðeins þrír eða 0,20% bera merki um sýkingu.
Er þetta lægra en víðast hvar í nágrannalönd-
unum.
Inngangur
Lifrarbólguveira C er nýskilgreind veira af
Flaviviridae ættbálki (1,2). Veldur hún lifrar-
bólgu og er nú talin orsakavaldur flestra lifrar-
bólgutilfella sem einkum komu í kjölfar blóð-
eða blóðhlutagjafa og ekki voru af völdum
Frá Rannsóknastofu Háskólans í veirufræöi. Fyrirspurnir og
bréfaskriftir: Arthur Löve, Rannsóknastofu Háskólans í
veirufræði, Ármúla 1a, pósthólf 8733,128 Reykjavík.
þekktra lifrarbólguveira svo sem A eða B
(3-5).
Ekki hefur enn tekist að rækta lifrarbólgu-
veiru C en með því að beita erfðatækniaðferð-
um á kjarnsýrur hennar, unnum úr sermi
sýktra apa, hafa rannsóknir á veirunni tekið
stórstígum framförum (2,6,7). Með erfðatækni
var í fyrstu ein eggjahvítusameind veirunnar,
nefnd C100-3, framleidd í svo miklu magni að
hægt var að þróa aðferðir til mótefnamælinga
(8). Voru þessar aðferðir nefndar „fyrstu kyn-
slóðar'* aðferðir, en eftir að fleiri veirusam-
eindir komu til sögunnar voru aðferðirnar end-
urbættar og nefndar „annarrar kynslóðar" og
eru þær notaðar nú. Faraldsfræðilegar athug-
anir á útbreiðslu og smitleiðum lifrarbólgu-
veiru C hafa leitt í ljós að tíðni mótefna er í
flestum löndum á bilinu 0,1-1,0% (9-13). Al-
geng smitleið er með blóði eða blóðhlutum og
ekki síst meðal sprautufíkla sem nota sameig-
inlegar nálar (14,15). Náttúruleg smitleið er
óskilgreind enn, en líklegt hefur verið talið að
náin snerting, þar á meðal kynmök komi þar
við sögu, en rannsóknir hafa þó ekki rennt
styrkum stoðum undir þá tilgátu (16-20). Einn-
ig hefur verið greint frá sýkingu frá móður til
barns þótt þetta sé ekki talin algeng smitleið
(21,22).
Markmið þessarar rannsóknar var annars
vegar að kanna útbreiðslu sýkinga vegna lifrar-
bólguveiru C á Islandi bæði í úrtakshópum og
nieðal sprautufíkla og hins vegar að lýsa grein-
ingu veirusýkingarinnar frá því að greining var
tekin upp síðla árs 1990.
Efniviður og aðferðir
Til mótefnamælinga gegn lifrarbólguveiru C
voru notuð efni og aðferðir (kit) fengin frá
Ortho. Byggist aðferðin fyrst og fremst á EL-
ISA tækni (enzyme linked immunosorbent as-
say) en staðfestingarpróf eru nefnd RIBA
(recombinant immunoblot assay) (23). Niður-
stöður voru metnar samkvæmt fyrirmælum
framleiðanda.