Læknablaðið - 15.11.1994, Blaðsíða 43

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
475
Table IV. Observed and expected numbers of deaths, rate difference (RD) and 95% confidence intervals for 27 884 seamen
(person-years 471 502), follow-up time 1966 to 1989.
Observed no Expected no 95% confidence intervals
Cause of death (ICD( 7th revision) of deaths of deaths RD Lower Upper
All causes (001-E999) Accidents, poisonings, and 2226 1768.79 457.21 374.78 539.64
violence (E800-E999) 771 422.30 348.70 308.60 388.97
Motor vehicle accidents (E810-E841) 106 64.27 41.73 26.01 37.29
Water transport accidents (E850-E858) Water transport accidents, drowning 256 93.25 162.75 143.82 181.68
(E850-E858) 216 81.09 134.91 117.26 152.56
Accidental poisoning (E870-E895) 41 24.77 16.23 6.47 25.99
Accidental poisoning by alcohol (E880) 22 11.55 10.45 3.79 17.11
Accidental fall (E900-E904) 38 23.76 14.24 4.68 23.80
Other accidents (E910-E936) 108 62.13 45.87 30.21 61.53
Accidental drowning (E929) 33 18.28 14.27 5.89 22.65
Suicide (E963, E970-E979) 144 103.82 40.18 20.21 60.15
Homicide (E964, E980-E985) Injury undetermined whether acciden- 21 8.43 12.57 6.88 18.26
tally or purposely inflicted (E980-E989)* 30 15.92 14.08 6.26 21.90
* ICD 8th revision
tegundum dauðaslysa með lengri veru á sjó.
Vera má að sjómenn ráði ekki þeim aðstæðum
sem leiða til sjóslysa.
Hin tíðu sjálfsmorð og manndráp eru athygl-
isverð. Við aðrar félagslegar aðstæður hafa
sjálfsmorð og manndráp verið rakin til vinnu-
staðanna. Þetta kom fram við athugun á vinnu-
tengdum slysum í Kaliforníu í Bandaríkjunum
(27). Ekki var í þessari íslensku rannsókn séð
að þessir atburðir hefðu orðið á vinnustað en
tíð sjálfsmorð og manndráp spegla ef til vill
einnig sérstakar lífsvenjur og hegðun. Banda-
rísk dánarmeinarannsókn á fyrrverandi her-
mönnum frá Víetnam sýndi, að dánartölur
vegna manndrápa voru hærri meðal þeirra sem
gegnt höfðu herþjónustu í flotanum en hjá
þeim sem höfðu verið í landher (28). Ekki voru
dregnar ályktanir af þessum niðurstöðum í
bandarísku rannsókninni.
Dánartölur vegna sjóslysa voru lægri meðal
þeirra sem hófu störf til sjós á síðari hluta
rannsóknartímans. Hvort þetta ber að skilja
sem svo að öryggi til sjós sé meira nú en áður er
ekki víst þar sem árleg dánartíðni vegna sjó-
slysa hafði ekki breyst á árunum 1966-1986
(6,7).
Sjómenn virðast vera sérstakur hópur í meiri
slysahættu en aðrir. Þetta getur stafað af því að
til sjómennsku veljist slysagjarnir menn eða að
hin hættulega vinna móti hegðun þeirra. Það
verður að telja líklegra að um sé að ræða áhrif
vinnunnar vegna þess að dánartíðni vegna ým-
issa slysa tengdist starfsaldri. Það er skoðun
okkar að til þess að koma í veg fyrir slys í vinnu
og utan ætti ekki aðeins að leggja áherslu á
tækniframfarir heldur einnig á lífsstíl og hegð-
un sjómanna í víðasta skilningi. Einungis með
nýjum rannsóknum á öðrum starfshópum sem
eru í slysahættu í vinnu, verður hægt að
ákvarða hvort hættuleg vinna stuðli að eða
leiði til slysa utan vinnutíma.
Þakkir
Stjórn Lífeyrissjóðs sjómanna er þökkuð að-
stoð og aðgangur að sjóðféla^askrám. Vísinda-
sjóður Krabbameinsfélags íslands veitti fjár-
hagslega aðstoð við gerð rannsóknarinnar.
HEIMILDIR
1. Hasselback P, Neutel CI. Risk for commercial físhing
deaths in Canadian Atlantic provinces. Br J Ind Med
1990; 47: 498-501.
2. Moore SRW. The mortality and morbidity of deep sea
fishermen sailing from Grimsby in one year. Br J Ind
Med 1969; 26: 25^46.
3. Schilling RSF. Trawler fishing: An extreme occupation.
Proceedings of the Royal Society of Medicine 1966; 59:
405-10.
4. Reilley MSJ. Mortality from occupational accidents to
United Kingdom fishermen 1961-1980. Br J Ind Med
1985; 42: 806-14.
5. Weihe P. Söens foik — Arbejdsmiljöets helbredspá-
virkning. In: Jepsen JR, Christiansen JM. Söfarts- og
fiskerimedicin. Status og udvikling. (Medical care for
seamen and fishermen. Current status and develop-
ment.) Esbjerg: Sydjysk Universitetsforlag, 1988: 123-
41.
6. Rafnsson V, Gunnarsdóttir H. Fatal accidents among