Læknablaðið - 15.11.1994, Síða 52

482
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
Matthías Halldórsson aðstoðarlandlæknir
Magnús Bjarni Baldursson starfsmaður landlæknisembættisins
Könnun um forgangsröðun í
heilbrigðisþjónustunni
Svo sem kunnugt er gekkst
landlæknisembættið fyrir könn-
un á forgangsröðun í heilbrigð-
isþjónustunni í ársbyrjun. Nið-
urstöður hafa verið kynntar á
fundum og í dagblöðum. Vegna
þeirrar umræðu um forgangs-
röðun, sem nýlega hefur verið
endurvakin hefur talsvert verið
spurt um könnun landlæknis-
embættisins. Rétt þykir því að
gera lauslega grein fyrir henni.
Könnunin var þannig gerð að
12 fullyrðingar voru sendar
fimm hópum fólks:
1. Yfirlæknum heilsugæslu-
stöðva
2. Hjúkrunarforstjórum heilsu-
gæslustöðva
3. Fundarmönnum á fundi urn
forgangsröðun
4. Almenningi, sem leitaði til
heilsugæslustöðvanna
5. Alþingismönnum
Þingmenn tóku sig saman um
að svara ekki könnuninni og
þótt nokkur svör hafi borist er
þeim sleppt úr niðurstöðum,
sem hér verða kynntar. Svörun
annarra hópa var góð eða rúm-
lega 70% (157 af 223 einstak-
lingum). Þátttakendur voru
beðnir um að raða 12 fullyrðing-
um, sem leiða áttu til sparnað-
ar, eftir vægi. Atriðin voru flest
tekin beint úr umræðu dagsins
og ljóst að flestum þóttu allir
kostir slæmir, enda er það sú
staðreynd sem menn standa oft-
ast frammi fyrir við forgangs-
röðun.
Óvegin niðurstaða allra hópa
sést á súluritinu, en þar merkir
hæð hverrar súlu hversu mikil-
vægt viðkomandi atriði er talið
dögum er fjárhagslega ofviða
allt of mörgum fjölskyldum.
Þjóðfélagið ver á hverju ári
hundruðum milljóna til keppn-
isíþrótta fullorðinna. Á sama
tíma hefur almenningur tak-
markaðar aðstæður til að
stunda hreyfingu sér til heilsu-
bótar og fjölskyldurnar þurfa að
kosta tugum þúsunda til að
kaupa börnunum aðgang að
íþróttaiðkun. Listnám er líka
dýrt og ljóst, að öll börn eiga
ekki jafnan kost í þeim efnum.
Verja þarf meiru af því fé,
sem til ráðstöfunar er, til að
tryggja fjölskyldum aðgang að
þroskaleiðum á þessum vett-
vangi og að enginn þurfi að líða
fyrir fjárskort, standi hugurinn
til íþrótta- og listiðkunar.
Heilbrigði er öllum eftir-
sóknarvert. Að glata heilsunni
er flestum þungbært. Sjúkdóm-
ar og heilsuleysi í fjölskyldu
reyna á þolrif hennar og eru
álag umfram hversdagsleg við-
fangsefni. Nauðsynlegt er, að
þjóðfélagið styðji fjölskyldur,
sem þannig er ástatt um, eins og
kostur er.
Sjúkdómar og heilsuleysi
mega ekki skerða möguleika
fjárvana og/eða barnmargra
fjölskyldna til að koma einstak-
lingunum, sent þær mynda, til
þroska.
Ungir foreldrar með börn
eiga fullt í fangi með að afla sér
húsnæðis og menntunar fyrir sig
og börn sín. Þessi þjóðfélags-
hópur þarf að njóta lægstu
greiðslna fyrir heilbrigðisþjón-
ustu, sem völ er á hverju sinni.
Nám fer nú fram í æ ríkari
mæli á árunum eftir tvítugt. Á
þeim árum er eðlilegt, að ein-
staklingar efni í fjölskyldu og
hefji barneignir. Þetta tvennt
þ.e. öflun menntunar og barn-
eignir er þjóðfélaginu eftirsókn-
arvert.
Kjör námsmann þurfa því að
vera þannig, að þetta verði sam-
einað. Námsmenn þurfa að geta
notið eðlilegs fjölskyldulífs við
ekki of þröngan kost, þannig að
fjölskyldan bíði ekki skaða og
að þeir þurfi ekki að hverfa frá
námi.
Áfengisnotkun í fjöl-
skyldum er víða vandamál þó
hún sé ekki viðurkennd sem
drykkjusýki. Reglubundin
áfengisnotkun getur spillt heil-
brigðu fjölskyldulífi auk þess
sem hún krefst síns skerfs af
ráðstöfunartekjum heimilanna.
Áfengisneysla getur leitt til mis-
sættis foreldra og valdið börn-
um hugarangri og almennri van-
líðan.
Rannsaka þarf áhrif þessa á
fjölskyldulíf íslendinga og
fræða þarf almenning um afleið-
ingar reglubundinnar áfengis-
neyzlu fyrir einstaklingana, sem
fjölskyldurnar mynda.
Samþykkt á aðalfundi Fé-
lags íslenskra heimilislækna
í Reykjavík 17. september
1994.