Læknablaðið - 15.12.1995, Qupperneq 50

878
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Umræða og fréttir
Breytingar á næmisprófum
Sýklalyfjaónæmi fer vaxandi,
ný sýklalyf koma til sögunnar og
önnur verða úrelt. Árið 1990 var
gerð grein fyrir næmisprófum á
sýklafræðideild Landspítalans
og helstu aðferðunum (1), en
síðan hefur orðið talsverð
breyting á sýklalyfjanæmi og
mörg ný lyf komið til sögunnar.
Þótt ákveðinnar íhaldsemi sé
þörf í tengslum við breytingar á
næmisprófum, er nú tímabært
að breyta og aðlaga næmispróf-
in breyttum alþjóðastöðlum.
Þann 1. nóvember síðastliðinn
tóku gildi breytingar á fram-
kvæmd og túlkun næmisprófa á
sýklafræðideild Landspítalans
og er líklegt að svipaðar breyt-
ingar fylgi í kjölfarið á sýkla-
rannsóknadeildum Borgarspít-
alans og Fjórðungssjúkrahúss
Akureyrar. Hér á eftir verður
gerð grein fyrir helstu breyting-
unum.
Næmisprófin verða áfram
gerð samkvæmt aðferð Kirby og
Bauers (1,2). Sú aðferð er í
stöðugri endurskoðun og eru
reglulega gerðar endurbætur á
henni. Þessi aðferð er mest not-
uð í Bandaríkjunum og eru þar
reglulega gefnir út staðlar til að
fara eftir við framkvæmd næm-
isprófanna (National Commit-
tee for Clinical Laboratory
Standards, NCCLS). Breyting-
arnar felast meðal annars í nýj-
um sýklaætum, viðmiðunar-
stærð hindrunarsvæða umhverf-
is lyfjaskífur og sérstökum
aðferðum við að finna sýkla-
lyfjaónæmi. Þann 1. nóvember
var næmisprófum sýklafræði-
deildarinnar breytt til samræmis
við nýjustu staðla NCCLS. Auk
þess voru gerðar breytingar á
vali sýklalyfja sem prófuð eru.
Staphylococci
í staðinn fyrir meticillín hefur
komið oxacillín. Ástæðan er sú
að það er talið líklegra til að
greina meticillín ónæmi hjá
stafýlókokkum. Oxacillín tekur
þá við sem fulltrúalyf fyrir
þ-laktam sýklalyfin. Það þýðir
að ef stafýlókokkar eru ónæmir
fyrir oxacillíni, þá teljast þeir
einnig ónæmir fyrir öðrum peni-
cillín (kloxacillín, díkloxacillín,
flúkloxacillín), cefalósporín
(t.d. cefradín, cefúroxím, ce-
fótaxím og ceftríaxón) og car-
bapenem (imipenem) lyfjum,
sem og samsetningum með
(1-laktamasa hemjurum (amoxi-
cillín+klavúlan sýru). Vegna
þess að möguleiki er á því að
vankómýcín ónæmi berist frá
enterókokkum yfir í stafýló-
kokka, er gert næmispróf fyrir
vankómýcíni hjá öllum stafýló-
kokkum. Rétt er að minna á að
meticillín/oxacillín ónæmi er
ekki landlægt á íslandi, en er
algengt í nágrannalöndum okk-
ar nema á Norðurlöndunum.
Til að koma í veg fyrir innflutn-
ing þeirra skal kembirækta sjúk-
linga og starfsfólk sem koma frá
erlendum sjúkrahúsum (nema
Norðurlöndunum), samkvæmt
reglum sýkingavarnarnefnda
sjúkrahúsanna.
Enterococci
Enterókokkar eru að upplagi
með lélegt næmi fyrir sýklalyfj-
um. Bestu kostir til meðferðar
eru ampicillín og penicillín/
ampicillín með amínóglýkósíð
lyfi. Vegna sívaxandi fjölda
ampicillín ónæmra stofna (bæði
þ-laktamasamyndandi og ekki
fS-laktamasamyndandi), vankó-
mýcín ónæmra stofna og stofna
með algert ónæmi fyrir amínó-
glýkósíðum (high level resist-
ance), hefur aðferð við næmis-
próf enterókokka verið breytt
talsvert. Næmi fyrir gentamícíni
er ekki lengur gefið upp sem S, I
eða R (enda gentamícín ekki
gefið eitt sér sem meðferð við
enterókokkasýkingum), heldur
er þess getið hvort samverkun
fáist með gentamícíni. Ef um al-
gert ónæmi er að ræða fæst
hvorki samverkun með penicill-
ínum né vankómýcíni. Ampi-