Læknablaðið - 15.05.1996, Blaðsíða 40

392
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Krabbameinsrannsóknir á íslandi
Ráðstefna 19.-20. janúar 1996
Ágrip erinda
Erindi flutt á ráðstefnu á vegum Samtaka um
krabbameinsrannsóknir á íslandi
1. Krabbamein í brjóstum karla
á ísiandi 1955-1994
Jón Gunnlaugur Jónasson13, Bjarni A. Agnarsson",
Steinunn Thorlacius3>, Jórunn E. Eyfjörð21, Hrafn
Tulinius31
''Rannsóknastofa Háskóla fslands í meinafrœði,
2>Rannsóknastofa Krabbameinsfélags íslands í sam-
einda- og frumulíffrceði, 3> Krabbameinsskrá,
Krabbameinsfélags íslands
Öll illkynja æxli á íslandi upprunnin í brjóstum
karla á tímabilinu 1955-1994 voru metin með tilliti til
vefjaflokkunar, þroskunargráðu og niðurstöðu úr
flæðigreiningu.
Alls greindist 31 illkynja brjóstaæxli í körlum á
tímabilinu og voru 29 þeirra krabbamein af þekju-
uppruna (carcinoma). Brjóstakrabbamein í körlum
er 1% allra brjóstakrabbameina í landinu og eru
0,25% allra illkynja æxla í körlum. Um 80% æxl-
anna í rannsókninni voru greind á seinna helmingi
ránnsóknartímabilsins og reyndist aukningin vera
tölfræðilega marktæk (p<0,05). Meðalaldur sjúk-
linga við greiningu var 66,3 ár og hlutfallið milli
vinstra og hægra brjósts var 1,9. Æxlin í hægra brjósti
voru illvígari en þau sem voru vinstra megin. Meðal-
stærð æxlanna var 2,6 cm. Flest æxlin voru af ífar-
andi ductal gerð (NOS) eða79%. Af þeim voru 22%
gráða I, 43% gráða II og 35% gráða III. Totu-
krabbamein (papillary-) voru 17%. Þau æxli komu
hjá ívið eldri einstaklingum og voru tvílitna (dip-
loid). Alls voru 57% æxlanna mislitna (aneuploid)
en af ífarandi ductal (NOS) krabbameinum voru
70% mislitna. Mislitna æxlin voru að meðaltali
stærri, af hærri gráðu og með hærri S-fasa. Meðaltals
S-fasi æxlanna var 7,2%, sem er svipað og í krabba-
meinum í brjóstum kvenna á íslandi.
Við ályktum að hlutfall krabbameina í brjóstum
karla og kvenna á íslandi sé svipað og hjá öðrum
vestrænum þjóðum. Aldursstaðlað nýgengi hefur
aukist verulega síðustu 20 árin. Totuvefjagerð
brjóstakrabbameins hjá körlum er hlutfallslega al-
geng hér á landi.
2. Staðbundið krabbamein í
blöðruhálskirtli á íslandi 1983
og 1984. Banvænn sjúkdómur
Jón Tóniasson, Eiríkur Jónsson, Laufey Tryggva-
dóttir, Hrafn Tulinius
Krabbameinsskrá Krabbameinsfélags íslands
Deilt er um hvort meðhöndla þurfi sjúklinga sem
greinast með staðbundið krabbamein í blöðruháls-
kirtli. Árin 1983 og 1984 greindust samtals 132 karl-
menn á lífi með adenocarcinoma prostate og var
þeim skipt íþrjá hópa eftir greiningarstigi. Fjörtíu og
tveir voru á stigi A1 (huldumein. (latent)), 40 höfðu
meinvörp við greiningu (Ml) en 50 staðbundinn
sjúkdóm (M0). Farið var yfir sjúkragögn, dánar-
vottorð og upplýsingar fengnar um sjúkdómsástand
þeirra sem voru á lífi. Nær allir í M1 hópnum fengu
hormónameðferð við greiningu, en sjúklingar í A1
hópnum fengu enga meðferð. Af þeim 50 sem höfðu
staðbundið krabbamein (M0) fengu átta geislameð-
ferð við greiningu, hjá einum var kirtill numinn
brott, 13 fengu hormónameðferð og 28 fengu enga
meðferð. Sjúkdómssértækar lífslíkur (cause specific
survival) voru reiknaðar út samkvæmt Kaplan-
Meyer greiningu á lífslíkum.
Einungis einn sjúklingur (2%) með huldumein
(Al) hefur látist úr sjúkdómnum 11 árum eftir grein-
ingu en helmingur sjúklinga með M1 sjúkdóm lést
innan tveggja ára. Lífslfkur sjúklinga með staðbund-
ið krabbamein voru 71% eftir fimm ár og 36% eftir
10 ár.
Eins og við var búist eru horfur sjúklinga með
huldukrabbamein góðar og þarfnast þeir einungis
eftirlits, en sjúklingum með útbreiddan sjúkdóm
reiðir illa af. Sjúklingar með staðbundið krabbamein
reyndust vera í mikilli hættu að deyja úr sjúkdómn-