Læknablaðið - 15.05.1996, Blaðsíða 51

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
399
á sjúkdómsmyndinni eftir fjölskyldum þegar tekið er
tillit til annarra æxlisgerða en brjóstakrabbameins er
greinst hafa í einstaklingum sem erft hafa gallað
eintak gensins. Helstu æxlisgerðirnar, auk brjósta-
krabbameins, eru blöðruháls- og eggjastokka-
krabbamein. Pað að BRCA2 genið taki mögulega
þátt í myndun þessara æxlisgerða, er stutt með úr-
fellingum sem finnast í æxlunum á heilbrigða eintaki
litningaparsins.
17. Tíðni BRCA1 og BRCA2
stökkbreytinga í brjóstaæxlum
íslenskra kvenna
Rósa Björk Barkardóttir, Guðrún Jóhannesdóttir,
Jón Þór Bergþórsson, Guðný Eiríksdóttir, Valgarð-
ur Egilsson, Júlíus Guðmundsson, Sigurður Ingvars-
son, Simon Gayther* Bruce A. Ponder* Mike Strat-
ton** Aðalgeir Arason, Aðalbjörg Jónasdóttir
Frumulíffrœðideild Rannsóknastofu Háskóla ís-
lands í meinafrœði, *Addenbrooke’s Hospital,
Cambridge, **Institute of Cancer Research, Sutton,
Surrey
Faraldsfræðilegar rannsóknir benda til að um 5%
brjóstakrabbameinstilfella séu tilkomin vegna
erfða. Stökkbreytingar í öðru hvoru krabbameins-
genanna BRCAl og BRCA2 eru taldar geta skýrt
aukna hættu á brjóstakrabbameini í allt að 90%
fjölskyldna með hækkaða tíðni meinsins. Rannsókn-
ir á bandarískum og evrópskum fjölskyldum með
hækkaða tíðni brjóstakrabbameins sýndu að í tæp-
lega helmingi slíkra fjölskyldna eru tengsl sjúkdóms-
myndunar við BRCAl genið og í kringum 30% við
BRCA2 genið.
Rannsóknir okkar á íslenskum fjölskyldum með
hækkaða tíðni meinsins benda hins vegar til þess að
á íslandi sé tíðni BRCA2 gensins mun hærri en tíðni
BRCAl gensins. Af 24 fjölskyldum sem rannsakað-
ar voru sýndu 70% tengsl milli sjúkdómsmyndunar
og BRCA2 gensins en 12% tengsl milli sjúkdóms-
myndunar og BRCAl gensins. Einkar athyglisvert
er að þær fjölskyldur sem sýna tengsl við BRCA2
genið hafa samskonar erfðamynstur á því litninga-
svæði sem BRCA2 genið liggur. Bendir það til þess
að um sömu BRCA2 stökkbreytingu sé að ræða í
öllum þessum fjölskyldum, stökkbreytingu sem upp-
runnin er hjá sameiginlegum forföður. Raðgreining
BRCAl gensins leiddi í ljós sömu BRCAl stökk-
breytinguna í öllum íslensku fjölskyldunum sem
sýndu sjúkdómstengsl við litningasvæði BRCAl
gensins. Líklegt er því að íslensku BRCAl fjölskyld-
urnar eigi sér einnig sameiginlegan forföður.
Fyrri rannsóknir hafa beinst að fjölskyldum með
háa tíðni brjóstakrabbameins og sýnt fram á um-
talsverða hættu á að arfberar fái krabbamein. Til að
fá hugmynd um þátt BRCAl og BRCA2 genanna í
myndun brjóstakrabbameins almennt höfum við
kannað tíðni þessara stökkbreytinga í tilviljana-
kenndu úrtaki íslenskra kvenna sem hafa greinst
með brjóstakrabbamein. Niðurstöður rannsóknar-
innar verða kynntar.
18. Horfur sjúklinga með
brjóstakrabbamein, sem bera
BRCA2 erfðavísinn, virðast
síðri en almennt gerist
Helgi Sigurðssonn, Ingveldur Björnsdóttir>>, Bjarni
A. Agnarsson2>, Jón G. Jónasson21, Rósa B. Barkar-
dóttir', Sunna Gunnlaugsdóttir11, Laufey Tryggva-
dóttir3>, Júlíus Guðmundsson2>, Hrafn Tulinius31,
Valgarður Egilsson2>
11 Krabbaameinslœkningadeild Landspítalans,
2>Rannasóknastofa Háskóla íslands í meinafrœði,
3>Krabbameinsskrá Krabbameinsfélags íslands
Erfðir gegna lykilhlutverki hjá að minnsta kosti
5% sjúklinga með brjóstakrabbamein. Því er haldið
fram að góðar horfur séu ein af forsendum þess að
vera álitin með fjölskyldutengdan sjúkdóm, þar sem
nokkrar rannsóknir hafi sýnt að horfur eru að jafn-
aði nokkuð betri hjá sjúklingum með fjölskyldu-
sögu. Nýlega hafa greinst tvö áhættugen, BRCAl og
BRCA2, en þau til samans eru álitin skýra um 90%
arfbundinna brjóstakrabbameina.
Markmið rannsóknarinnar var að kanna hvort
horfur kvenna með BRCA2- tengd brjóstakrabba-
mein væru sambærilegar horfum kvenna almennt
með sjúkdóminn og jafnframt að kanna mismun í
sjúkdómsstigun og æxlishegðun.
Fimm BRCA2-tengdar ættir hafa greinst hérlend-
is og hafa 40 konur í þeim greinst með brjósta-
krabbamein. Til viðmiðunar voru konur á sambæri-
legum aldri sem greindust með brjóstakrabbamein á
árunum 1981-1984, fjórar konur voru í viðmiðunar-
hópnum (n=160) fyrir hverja konu með BRCA2-
tengdan sjúkdóm.
Sjúkdómsstigunin var sambærileg á milli BRCA2-
hóps og viðmiðunarhóps. Æxli sjúklinga úr BRCA2-
hópi reyndust oftar með meira magn af hormónavið-
tökum bæði estrógen (p<0,001) og prógesterón
(p=0,03), en samt reyndist frumusérhæfing í
BRCA2-æxlunum vera minni (p=0,003) og frumu-
skiptingar voru algengari (p=0,02). Horfur sjúk-
linga með BRCA2-æxli voru verri (p=0,01), sjúk-
dómsfrítt líf eftir átta ár var 40% í BRCA2-hópi og
55% í viðmiðunarhópi.
Konur í BRCA2-hópnum sem höfðu tekið getn-
aðarvarnarpillur fyrir fæðingu fyrsta barns greindust
að jafnaði nokkuð yngri með sjúkdóminn, eða 39 ára
en annars 49 ára. Enda þótt hér væri einungis um
fjórar konur að ræða var þessi munur marktækur
(p=0,03).
Niðurstöður okkar gefa til kynna að góðar horfur