Læknablaðið - 15.10.1997, Síða 28

652
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
íbúa 75 ára og eldri 23 stig eða færri á MMS-
prófinu. í þeim hópi höfðu 18,6% gengið í
skóla í 10 ár eða lengur.
Ekki er unnt að nota niðurstöður úr WAIS
líkingum, slóðarprófi A eða slóðarprófi B til
að meta tíðni heilabilunar því þessi próf hafa
ekki verið prófuð með tilliti til gildis (validity)
þeirra við greiningu á því sjúkdómsástandi á
meðal íslendinga. Prófin voru notuð í þessari
rannsókn í tvennum tilgangi. Pau hjálpa til við
mat á niðurstöðum úr MMS-prófinu því gott
samræmi í niðurstöðum styrkir þær. I þessari
rannsókn var gott samræmi í niðurstöðum allra
prófanna. Einnig var ætlunin að fá eðlileg gildi
þessara prófa fyrir aldraða á Islandi en það
hafði ekki verið gert áður.
Þegar niðurstöður úr MMS-prófi hafa verið
bornar saman við klíníska greiningu hefur það
sýnt sig að næmi prófsins er allgott en sértæki
lakara (22,23). Erfitt er að álykta út frá öðrum
rannsóknum hvernig næmi og sértæki er í þess-
ari rannsókn því niðurstöður hafa verið mis-
jafnar í þeim og notagildi íslensku útgáfunnar
hefur ekki verið staðfest í þýði af þessu tagi.
Pað ber því að túlka þessar niðurstöður var-
lega. Hér að framan hefur verið gerð grein
fyrir vafaatriðum í MMS-prófinu sjálfu og að
notagildi þess við greiningu heilabilunar hér á
landi hafi ekki verið staðfest. Einnig verður að
hafa í huga að einföld og fá taugasálfræðileg
próf geta aðeins gefið vísbendingu um heilabil-
un en má aldrei nota í greiningarskyni.
Greining á heilabilun byggir á því að vitræn
geta hafi versnað og að einkennin hafi áhrif á
starf og daglegt líf samkvæmt þeim skilmerkj-
um sem almennt er stuðst við, DSM-IV (24).
Það liggur því ekki Ijóst fyrir hvort tíðni heila-
bilunar er hærri á þessum tveimur landsvæðum
á íslandi en annars staðar, en talsverðar líkur
benda til þess að hún sé misjafnlega mikil í
þessum tveimur landsvæðum.
Þakkir
Rannsóknin var styrkt af Vísindasjóði Há-
skóla íslands. Sérstakar þakkir til Hallgríms
Magnússonar fyrir ráðleggingar um uppbygg-
ingu rannsóknarinnar og Smára Pálssonar,
Sólrúnar Sigurðardóttur og Helga Hallgríms-
sonar fyrir vinnu við öflun gagna.
HEIMILDIR
1. Larsson T, Sjögren T, Jacobson G. Senile dementia.
Acta Psychiatr Scand 1963; Suppl. 167.
2. Bremer J. A social psychiatric investigation of a small
commutinty in nothern Norway. Acta Psychiatr Scand
1951; Suppl. 62.
3. Essen-Möller E. Individual traits and morbidity in
Swedish rural population. Acta Psychiatr Scand 1956;
Suppl. 100.
4. Magnússon H. Mental health of octogenarians in Ice-
land. An epidemiological study. Acta Psychiatr Scand
1989; Suppl. 349: 1-112.
5. Jorm AF. Korten AE, Henderson AS. The prevalence
of dementia: a quantitative integration of the literature.
Acta Psychiatr Scand 1987; 76: 465-79.
6. Kokmen E, Beard M. Offord KP. Kurland LT. Preva-
lence of medically diagnosed dementia in a defined
United States population: Rochester, Minnesota, Janu-
ary 1, 1975. Neurology 1989; 39: 773-5.
7. Evans DA, Funkenstein HH, Albert MS, Scherr PA,
Cook NR, Chown MJ, et al. Prevalence of Alzheimer’s
disease in a community population of older persons.
Higher than previously reported. JAMA 1989; 252:
2563-6.
8. Stern Y, Gurland B, Tatemichi TK, Tang MX, Wilder
D, Mayeux R. Influence of education and occupation on
the incidence of Alzheimer’s disease. JAMA 1994; 271:
1004-10.
9. van Duijn CM, Clayton D, Chandra V, Fratiglioni L,
Graves AB, Heyman A, et al. Familial aggregation of
Alzheimer’s disease and related disorders: a collabora-
tive re-analysis of case-control studies. EURODEM
Risk Factors Research Group. Int J Epidemiol 1991;
20/Suppl. 2: 13-20.
10. Folstein MF. Folstein SE, McHugh PR. “Mini-Mental
State”. A practical method for grading the cognitive
state of patients for the clinician. J Psychiatr Res 1975;
12: 189-98.
11. Salmon DP, Riekkinen PJ, Katzman R, Zhang M, Jin
H, Yu E. Cross-Cultural studies of dementia. A compar-
ison of Mini-Mental State Examination performance in
Finland and China. Arch Neurol 1989; 46: 769-72.
12. Chandra V, Ganguli M, Ratcliff G, Pandav R, Sharma
S, Gilby J, et al. Studies of the epidemiology of de-
mentia: comparison between developed and developing
countries. Aging Clin Exp Res 1994; 6: 307-21.
13. Graves AB, Larson EB, White LR, Teng EL, Homma
A. Opportunities and challenges in international collab-
orative epidemiologic research of dementia and its sub-
types: studies between Japan and the U.S. Int Psychoge-
riatr 1994; 6: 209-23.
14. Tómasson K. Athugun á glöpum hjá öldruðum og áfeng-
issjúklingum með auðveldu stöðluðu prófi borin saman
við mat starfsfólks. Læknablaðið 1986; 72: 246-59.
15. Wechsler D. Manual for the Wechsler Adult Intelli-
gence Scale. New York: The Psychological Corporation,
1955.
16. Lezak MD. Neuropsychological assessment. 2nd ed.
New York: Oxford University Press, 1983.
17. Fratiglioni L, Grut M, Forsell Y, Viitanen M, Grafström
M, Holmén K, et al. Prevalence of Alzheimer’s disease
and other dementias in an elderly urban population:
relationship with age, sex and education. Neurology
1991; 41: 1886-92.
18. Bleecker ML, Bolla-Wilson K, Kawas C, Agnew J. Age-
specific norms for the Mini-Mental State Exam. Neurol-
ogy 1988; 38: 1565-8.
19. Roses AD, Saunders AM, Strittmatter WJ, Pericak-
Vance MA, Schmedel D. Assocoation of Apolipopro-
tein E allele E4 with late onset familial and sporadic
Alzheimer’s disease. Neurology 1991; 40: 626-31.
20. Zhang M, Katzman R, Salmon D, Jin H, Goujun C,
Wang Z, et al. The prevalence of dementia and Alz-
heimer’s disease in Shanghai, China: impact of age,