Læknablaðið - 15.02.1998, Blaðsíða 24

112
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
ineins og heilablóðfalls voru sérstaklega lág og
95% öryggismörkin innihéldu ekki einn heilan.
Hæsta hlutfallahlutfallið var fyrir sjálfsmorð
sem framin voru með lyfjum, föstum eða fljót-
andi efnum.
í töflu II eru sýndar niðurstöður varðandi
dánarmein þegar læknar með sérfræðiviður-
kenningu voru bornir saman við íslenska karla
annars vegar og við lögfræðinga hins vegar.
Stöðluð dánarhlutföll allra dánarmeina, allra
krabbameina, magakrabbameins, heilablóð-
falls, öndunarfærasjúkdóma og allra slysa voru
lág. í nánast öllum tilvikum var dánartíðni
lækna lægri en lögfræðinga, 95% öryggismörk-
in voru þröng og innihéldu ekki einn heilan
þegar litið var á öll dánarmein, öll krabbamein,
lungnakrabbamein og heilablóðfall.
I töflu III eru sýndar niðurstöður varðandi
dánarmein þegar læknar sem ekki höfðu sér-
fræðiviðurkenningu voru bornir saman við ís-
lenska karla annars vegar og lögfræðinga hins
vegar. Staðlað dánarhlutfall allra dánarmeina
var 1,10 og hlutfallstala margra dánarmeina var
há, einkum endaþarmskrabbameins, heila-
krabbameins, sjálfsmorða og sjálfsmorða sem
framin voru með lyfjum föstum eða fljótandi
efnum. Hlutfallahlutföllin voru yfirleitl í
námunda við einn heilan þegar borið var sam-
an við lögfræðinga en hæst var hlutfallstalan
fyrir sjálfsmorð sem framin voru með lyfjum,
föstum eða fljótandi efnum, þar voru 95% ör-
yggismörkin yfir einum, en víð.
I töflu IV eru sýndar niðurstöður varðandi
krabbamein þegar lögfræðingar og læknar voru
bornir saman við alla íslenska karla og þegar
þessir hópar voru bornir saman innbyrðis.
Staðlað nýgengihlutfall allra krabbameina og
einstakra krabbameina hjá lögfræðingum voru í
flestum tilvikum nærri einum heilum. Krabba-
mein voru fátíðari meðal lækna en annarra
karla en þó höfðu fleiri ristilkrabbamein greinst
hjá læknunum en öðrum körlum, staðlað ný-
gengihlutfall var 1,93. Þegar læknar og lög-
fræðingar voru bornir saman voru hlutfalla-
hlutföll krabbameina yfirleitt lág, það er
krabbamein voru fátíðari meðal lækna en lög-
fræðinga, þetta á einkum við um lungnakrabba-
mein en þar var hlutfallahlutfallið 0,32 og 95%
öryggismörkin innihéldu ekki einn.
I töflu V eru sýndar niðurstöður varðandi
krabbamein þegar læknar með sérfræðiviður-
kenningu voru bornir saman við íslenska karla
annars vegar og lögfræðinga hins vegar. Stöðl-
uð nýgengihlutföll voru nærri einum eða til-
tölulega lág í flestum tilfellum, hæst fyrir
krabbamein í ristli, eða 1,55. Þegar sérfræði-
læknar og lögfræðingar voru bornir saman voru
hlutfallahlutföllin yfirleitt nærri einum, lægst
var hlutfallið þegar litið var á lungnakrabba-
mein, þar var hlutfallahlutfallið 0,27 og 95%
öryggismörkin innihéldu ekki einn.
í töflu VI eru sýndar niðurstöður varðandi
krabbamein þegar læknar án sérfræðiviður-
kenningar voru bornir saman við íslenska karla
annars vegar og lögfræðinga hins vegar. Stöðl-
uð nýgengihlutföll voru í flestum tilfellum
nærri einum. Krabbamein í ristli og heila voru
þó tíðari meðal lækna en annarra en 95% ör-
yggismörkin voru í öllum tilvikum víð og inni-
héldu einn.
í töflu VII eru sýndar reykingavenjur lög-
fræðinga og lækna sem tóku þátt í rannsókn
Hjartaverndar árið 1975. í töflunni sjást einnig
reykingavenjur allra sem tóku þátt f rannsókn
Hjartaverndar sama ár. Einungis 63 læknar en
181 lögfræðingur tóku þátt í rannsókninni.
Læknar reykja minna af sígarettum og fleiri
læknar hafa hætt að reykja en lögfræðingar eða
aðrir þátttakendur í rannsókn Hjartaverndar.
Þegar reykingavenjur lögfræðinga voru bornar
saman við reykingavenjur allra þátttakenda
með reiknimatsaðferðinni sem áður er lýst,
fæst hlutfallið (4,28/4,74) = 0,90 og fyrir lækna
(3,71/4,74) = 0,78. Þegar reykingavenjur lækna
og lögfræðinga voru bornar saman var útkom-
an (3,71/4,28) = 0,87.
Umræða
Þegar litið er á öll dánarmein er dánartíðni
lækna lægri en lögfræðinga. Einkum er þessi
samanburður hagstæður læknum sem hafa sér-
hæft sig í einhverri grein læknisfræðinnar.
Sjálfsmorð, sem framin eru með lyfjum, föst-
um eða fljótandi efnum, eru tíðari meðal lækn-
anna í heild en það á einkum við lækna sem
ekki hafa sérfræðiviðurkenningu. Nýgengi
krabbameina er lægra meðal lækna en annarra,
einkum er lungnakrabbamein fátítt í þeirra
hópi. Niðurstöðurnar koma heint við það sem
fundist hefur í fyrri rannsóknum á læknum (1-
15,21-23).
I bandarískri rannsókn kom fram að læknum,
sem væru sviptir lækningaleyfi eða hefðu feng-
ið áminningu í starfi, væri hættara en öðrum
við sjálfsmorðum (48). í öðrum rannsóknum