Læknablaðið - 15.02.1998, Blaðsíða 44

130
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84: 13-4
Sjúkratilfelli mánaðarins
Upphringuð líkamshár
Þorsteinn Skúlason, Björn Guðbjörnsson
Sjúkratilfelli
Áttatíu og sjö ára gamall karlmaður var lagð-
ur inn á lyflækningadeild Fjórðungssjúkrahúss-
ins á Akureyri vegna vaxandi þreytu og slapp-
leika. Matarlyst hans hafði einnig minnkað síð-
ustu misserin. Dagana fyrir innlögn hafði sjúk-
lingur hósta án uppgangs, en var hitalaus. Sjúk-
lingur var án allra einkenna frá innri líffærum.
Hann hafði áður verið hraustur, lifað reglu-
sömu lífi og var lyfjalaus við komu á sjúkra-
húsið.
Við skoðun var tekið eftir upphringuðum lík-
amshárum í opi hársekkja, mest áberandi á
baki, lærum og upphandleggjum (mynd 1).
Engin útbrot eða blæðingar voru í húð eða
slímhúðum. Sjúklingur hafði augasteinsbauga í
báðum augum. Engar eitlastækkanir var að
finna. Lungna- og hjartahlustun var eðlileg,
blóðþrýstingu 160/90, púls var reglulegur, 88
slög á mínútu. Kviður var mjúkur, eymslalaus
og án líffærastækkana, endaþarmsskoðun var
eðlileg. Skoðun á taugakerfi með tilliti til
snerti- og sársaukaskyns, vöðvakrafts og sina-
viðbragða var eðlileg. Hins vegar var sjúkling-
ur ekki fyllilega áttaður á tíma og skammtíma-
minni var skert og hann átti í erfiðleikum með
einfaldan reikning.
Blóðhagur var innan eðlilegra marka svo og
fastandi blóðsykur, blóðsölt, lifrarpróf og
skjaldkirtilspróf. Kreatínín var vægt hækkað,
118 mmól/L. Gildi fyrir fólat (7 nmól/L. við-
miðunarmörk 7-28,1) og Bl2 (203 pmól/L,
165-835) voru innan neðri viðmiðunarmarka,
en prótín í sermi voru lækkuð 34,2 g/L
(38-51). Þvagskimun var eðlileg og einnig
Frá lyflækningadeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri.
Fyrirspurnir, bréfaskipti: Þorsteinn Skúlason lyflækninga-
deild FSA, pósthólf 380, 602 Akureyri.
Mynd 1. Upphringað líkamshár í opi hársekks.
lungnamynd. Vegna hækkunar á kreatíníni var
framkvæmd ómskoðun af nýrum og sýndi hún
merki um trefjafituíferð í nýrum.
Hver er líklegasta skýringin á upphringuðum
lfkamshárum?
Umræða
Sjúklingurinn sem hér er greint frá hafði ver-
ið lystarlaus um lengri tíma og hafði lágt
prótín-, fólat- og B12-gildi í sermi. Vaknaði því
grunur um næringarskort. Upphringuð líkams-
hár í opi hársekkja getur verið fyrsta einkenni
um C-vítamínskort (1). í kjölfarið getur fylgt
slappleiki og slen, auk þess sem sjúklingar
kvarta oft um beinverk sem orsakast af blæð-
ingum undir beinhimnu útlimabeina. Þessi ein-
kenni geta birst löngu áður en önnur sígild ein-
kenni C-vítamínskorts gera vart við sig, svo
sem blæðingar undir húð eða í slímhúðir. C-
vítamín var mælt í blóði sjúklings hjá Rann-
sóknarstofnun fiskiðnaðarins og reyndist það
vera ómælanlegt (skynjunarmörk 8 pmól/L,
viðmiðunargildi 17-94 pmól/L). Næringarráð-
gjafi staðfesti sérviskulegt mataræði sem sam-
anstóð af grautum, skyri og kaffidrykkju. Eng-