Læknablaðið - 15.02.1998, Blaðsíða 40

126
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
Við skoðun kom fram samhliða helftarblinda
(homonymous hemianopia) til hægri en að
öðru leyti var skoðunin eðlileg. Tölvusneið-
mynd af höfði sýndi hringlaga lágþéttnibreyt-
ingu efst, framan til í vinstri hluta hnykils
(cerebellum), sem var um 2 cm í þvermál. I
hnakkablaði (lobus occipitalis) vinstra megin
inn við miðlínu sást lágþéttnibreyting sem
mældist 2x3x3 cm að stærð. Útlit hennar sam-
rýmdist heiladrepi. Hjartalínurit, blóðhagur,
sökk, CRP, ANA, RF, blóðfitur, mænuvökvi,
lungnamynd, ómskoðun af hálsæðum og óm-
skoðun af hjarta í gegnum vélinda voru eðlileg.
Sjúklingur var lagður inn á endurhæfinga-
og taugadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur. Fljót-
lega minnkaði sjónsviðsskerðingin og varð að
samhliða hægri, neðri fjórðungsblindu (homo-
nymous inferior quadrantanopia). Hann fékk
ekki mígrenikast í legunni og útskrifaðist viku
eftir innlögn á magnýl 150 mg einu sinni á dag
og própanólól 40 mg þrisvar á dag. Eftir út-
skrift, tveimur vikum eftir að einkenni byrjuðu,
var gerð segulómrannsókn af höfði mannsins.
Þar sáust þær tvær breytingar sem áður höfðu
sést á tölvusneiðmyndinni (myndir 1 og 2) og
að auki breyting vinstra megin aftarlega í stúku
(thalamus) sem var rúmur 1 cm í þvermál
(mynd 3).
Sjúkratilfelli 2
Þrjátíu og tveggja ára gömul kona vaknaði
að morgni og hafði þá höfuðverk um allt höf-
uðið sem lýsti sér eins og sá mígrenihöfuðverk-
ur sem hún hafði oft haft áður. Skömmu síðar
tók hún eftir því að hún gat ekki lesið og þegar
að henni var komið tveimur klukkustundum
síðar áttaði hún sig á því að hún gat ekki tjáð
sig eðlilega. Hugsunin var skýr og konan taldi
sig hafa skilið allt sem sagt var en gat ekki
komið hugsuninni frá sér í orðum með eðlileg-
um hætti. Konan svaf síðan í nokkrar klukku-
stundir og þegar hún vaknaði var mígrenihöf-
uðverkurinn horfinn en hún átti ennþá erfitt
með að lesa og tjá sig. Síðar um daginn reyndi
hún að skrifa ávísun en það gekk brösuglega.
Eftir það leitaði hún til bráðamóttöku Sjúkra-
húss Reykjavíkur.
Ættarsaga um mígreni er hjá konunni og
sjálf hefur hún haft mígreni í sex ár. Hún hefur
fengið um það bil eitt kast í mánuði. Oftast
byrjar það með áru sem stendur í um hálfa
klukkustund og lýsir sér með flöktandi línum í
miðju sjónsviðinu þannig að konan verður ófær
um að lesa. Þessu fylgir síðan höfuðverkur um
allt höfuðið sem varir oftast í fjórar klukku-
stundir. Tvisvar sinnum hefur hún fundið fyrir
áru í formi dofa í vinstri hendi og framhand-
legg upp að olnboga sem hefur staðið um það
bil hálftíma á undan höfuðverknum. Mígr-
enikastinu fylgja hvorki ógleði né uppköst. Að
öðru leyti hefur konan verið hraust. Hún notar
ekki getnaðarvarnarpilluna og reykir ekki.
Við skoðun, 10 klukkustundum eftir að ein-
kenni byrjuðu, voru málglöp (dysphasia) og
lestrarglöp (dyslexia) til staðar. Þessi einkenni
voru þó minni en um morguninn að mati kon-
unnar. Skoðunin var að öðru leyti eðlileg.
Tölvusneiðmynd af höfði var eðlileg sem og
hjartalínurit og blóðhagur. Konan lá á gæslu-
deild Sjúkrahúss Reykjavíkur yfir nótt. Við
skoðun morguninn eftir var hún betri en þó
ekki einkennalaus. Endurtekin skoðun tveimur
dögum síðar sýndi að einkenni voru enn til
staðar. Konan las stirðlega og átti í vissum erf-
iðleikum með að tjá sig. Hún var sett á magnýl
150 mg einu sinni á dag. Níu dögum eftir upp-
haf veikinda var hún betri en þó voru lestrarerf-
iðleikar enn til staðar. Segulómrannsókn af
höfði sýndi segulskært 2x3 cm svæði (mynd 4)
vinstra megin í heilaberki sem samrýmdist
heiladrepi. Rannsókn af háls- og heilaæðum
með segulómun var eðlileg. Einkennin hurfu
að fullu á þremur vikum.
Umræða
Alþjóða höfuðverkjafélagið (International
Headache Society) hefur lagt til eftirfarandi
skilgreiningu á heilablóðfalli vegna mígrenis: I
fyrsta lagi þurfa fyrri höfuðverkjaköst að full-
nægja skilmerkjum um mígreni með áru. í öðru
lagi skal mígrenikastið sem veldur heilablóð-
falli vera dæmigert fyrir fyrri mígreniköst og
brottfallseinkenni mega ekki vera horfin innan
sjö daga og/eða skulu myndgreiningarrann-
sóknir sýna heiladrep með staðsetningu sem
skýrir einkennin. í þriðja lagi þarf að útiloka
aðrar orsakir heiladreps. Þessi skilgreining er í
endurskoðun (1-3).
Nýgengi heilablóðfalls hjá einstaklingum 50
ára og yngri er 9,0-39,8 á 100.000 íbúa á ári
(1,4-9) og er mígreni talið vera orsökin í
3-25% tilfella (10-20). Heilablóðfall vegna
mígrenis er algengara hjá konum en körlum
(10,11,21,22). Bæði mígreni með og án áru