Læknablaðið - 15.02.1998, Side 28

116
Fréttaskot úr fortíðinni
Þessi umsögn um doktorsritgerð Friðriks
Einarssonar birtist fyrir tæpum 40 árum:A
book review. J Bone Joint Surg 1959, May.
Friðrik Einarsson. Fracture of the upper end of
the humerus. Discussion based on the follow-up of
302 cases. Acta Orthopaed Scand 1958; Suppl. 32.
This is a painstaking monograph by an Icelandic
surgeon, based on a detailed review of 302 cases of
fracture of the upper end of the humerus treated by
at least seven different surgeons in Denmark. The
author has gone into every aspect of this problem
and has compiled sixty-four tables to show the dif-
ference in results between treatment by abduction
splintage and by collar and cuff sling. The book
opens with thirty-six pages devoted solely to a
study of the literature (seventy-nine references) and
ends with forty-seven pages of individual case
reports (forty-two), including radiographs. Dr.
Einarsson has proved without doubt that treatment
by collar and cuff sling and exercises is followed
by better results than by splinting in abduction. His
summary on treatment, contained in a delightfully
short chapter (two and a half pages) entitled
„Suggestions for Therapeutic Schedule,“ should be
read by every practising fracture surgeon, especial-
ly those who advocate operation or splinting.
Postgraduate students who want to see how well a
surgical problem can be investigated would be
advised to read this book from cover to cover.
L.W. Plewes
Nafn: Canef
Framleiðandi: Hassle. 9S0003
Lyfjaform: Hylki. C 10 A A 04R Hvert hylki inni-
heldur: Fluvastatinum INN natriumsalt samsvarandi
Fluvastatinum INN 20 mg efta 40 mg.
Eiginleikar: Verkumrhittur Flúvastatin er samtengt efnasamband sem meft samkeppni kemur i
veg fyhr myndun kótesterök. Lyfift hemur sérhæft ertsimiö HMGCoA redúktasa (hýdroxýmetýlglútarýl-
kóensim A rcdúktasa) Þetta ensim órvar þaft skref i samtengingu kólesteróls sem stjórnar þvi
hvenu hratt HMG-CoA breytist i mcvalónsýru. Ensimift er afteins hamift að hluta til við laekningalega
skammta Aðgengileg mevalónsyra umbreytist i kólesteról. en HMG-CoA umbreytist hins vegar i
asetýl-CoA sem nýtist i orkuefnaskiptum likamans. Uppsófnun sterólumbrotsefna á sér þvi ekki
staft.
Flúvastatin er handhverft efni (rasemate) og er ónnur handhverfan virk. Flúvastatin frásogast á
vérku formi. Aftalverkun fyfsins á sér staft i lifur. Þegar kólesterólmyndunin er hamin minnkar magn
kólesteróls i lifrarfrumum. Þetta órvar myndun LDL-flow density lipoprotein) viðtaka og þar með
upptóku á LDL, en það leiftir til lækkunar á plasmaþcttni LDL-kólesteróls.
Meðferft meft um 20-80 mg fluvastatins á dag laekkar heildarkólesteról hjá sjuklingum með of hátt
kólesterol i blófti um 2S%. LDL-kólestenM um 30-35% og þriglyserift um 15%. Einnig Uekkar
apolipoprótein B. Fluvastatin eykur jafnframt HDL kólesteról um 5-10%. Hámarksverkun kemur
fram mnan fjógurra vikna og kólesteróllækkunin helst stöðug vift langtima meðferft.
Ekki hafa verift gerftar rannsóknir á sjúkdómstiöni/dánartidni (morbidity/mortality).
Canef má einnig gefa samtimis resinum. trefjum eöa bióftfitulækkandi skómmtum af nikótinsýru.
Þegar Canef er gefift samtimis kólestýramini efta öftrum resinum. skal taka það inn aft kvóldi fyrir
svefn minnst 4 klst. eftir inntóku resin-lyfsins til þess að komast hjá milliverkun (bindingu flúvastatins
við resin). 5já kaflann 5kammtastærftir handa fullorftnum.
lyfjjhvorl: Flúvastatin frasogast hratt og vel (98%) eftir inntöku. Samtimis neysla fæöu hefur ekki
áhrif á f latarmál undir plasmaþéuniferli (AUQ. Eftir frásog er meginhluti flúvastatins tekinn upp
i lifur og einungis um 25% dreifist um likamann. Dreifingarrúmmál viö stóftuga þéttni er 34 I.
Ptasmapróteinbinding er >98%. óháö þéttni. Flúvastatin og óvirkt umbrotsefni þess finnast i blófti.
Hýdroxýteruð umbrotsefni eru virk. en finnast ekki i blóftrás.
Klerans er 1.8 ♦/- 0.8 l/min. Engin uppsófnun sést vift endurtekna lyfjagjöf. Lokahelmingunartimi
i blófti er 2.3 ♦/- 0,9 klst. Útskilnaöur flúvastatins og umbrotsefna þess er um 6% i þvagi og 93% i
hægöum. Minna en 2% af flúvastatini skitst út á óbreyttu formi. Þar sem einungis mjóg litift magn
af þvi flúvastatini sem frásogast skilst út i þvagi. þarf ekki aö taka tillit til vægrar skerftingar á
nyrnastarfsemi (kreatinin (260 pmól/l eöa kreatininklerans >30 ml/min.) vift skömmtun lyfsins.
Þar sem flúvastatin umbrotnar fyrst og fremst i lifur. er hætta á uppsófnun lyfsins hjá sjúklingum
meft skerta lifrarstarfsemi.
Abendingan Fiækkun kólesteróls i blófti (hyperlipoproteinemia).
Frábendingar Vrkir kfrarsjúkdómar eða langvarandi hækkun á lifrarensimum (ASAT. ALAT)
Varúft: Varúfi viö skerta lifrarstarfssemi. Gæta skal varúftar hjá sjúklingum meö sógu um lifrarsjúkdóm
og/efta mikla neyslu alkóhóls Takmórkuft reynsla er af gjóf lyfsins hjá sjúklingum með alvarlega
skerta nýmastarfsemi (kreatinin ( 260 pmól/l eöa kreatininklerans <30 ml/min.). þvi skal f orftast
aö gefa þessum sjúklingum Canef. Tilkynnt hefur vertft um vóövakvilla hjá sjúklingum sem fá HMG-
CoA-rcdúktasahemla Hafa skal i huga hættu á vóövakvilla vegna lyfsins hjá sjúklingum með
óskyrfta útbreidda vóftvaverki. vðftvaeymsli efta kraftleysi i vóövum og/efta hækkun á kreatiningildum
i sermi af óþekktum orsokum (10 sinnum meih en meöalgildi). Sjuklingum skal bent á aö tilkynna
strax um emkenm i vóövum af óþekktum toga. sérstaklega i tengslum viö vanliftan eöa hita. Þetta
skal einnig haft i huga viö mismunagreiningu á brjóstverk. Þegar HMG-CoA-redúktasahemlar eru
notaöir samtimis meöferfi með ónæmisbætandi lyfjum. þ.m.t. ciklóspórini. fibrótum efta
blóftfitulækkandi skómmtum af mkótinsýru er þekkt aö hættan á vóövakvilla eykst talsvert (i
órfáum tilvikum hefur veriö tilkynnt um alvarlega rákvóftvasundrun (rhabdomyolysis) með bráöri
nýmabilun i kjólfarift) Canef er ekki ætlaft bómum þar sem klinisk reynsla liggur ekki fyrir.
Meðganga og brjóstagjöf: Takmórkuö reynsla er af notkun fyfsms hjá þunguðum konum.
i dýrarannsóknum á flúvastatini hetur ekki komift fram vanskópun á fóstri. Flúvastatin hemur ersgu
aö siftur kolesterolmyndunma. i dýrarannsóknum hefur komift fram vanskopun á fóstri þegar aftrir
HMG-CoA-rekúktasahemlar en f lúvastatin hafa veriö athugaftir. Þar til frekari reynsla er fengin skal
þvi ekki gefa þungufium konum Canef. Ekki er vitað hvort flúvastatin eöa umbrotsefni þess skiljast
ut i mófturmjólk.
Aukaverkanir. Algengastar eru meitingartruflanir (4-5%) Algengar (>1%): Meltingarvegur
Meltingartruflanir. ógleöi. kviftverkir. Annaft: Svefnleysi. Sjaldgæfar (0.1-1%): Ufur. Hækkun á
lifrarensimum (sjá rannsóknamifturstóður og kafla um skammtastærftir handa fullorftnum).
Mjóg sjaldgæfar (<0.1%): Sto&kerfc Vóövakvilli (myopathy) (sjá kafla um varúö).
Rannsóknanifturstöftur: Timabundin. væg hækkun á lifrarensimum getur orftift strax viö upphaf
meftferftar. (einstaka tilvikum hefur verift tilkynnt um viftvarandi hækkun lifrarensima. hærri en
þrefóid eölileg gildi. (flestum þessara tilvika var hækkunin án einkenna og gekk til baka i fyrri
gildi þegar meðferft meft lyfinu var hætt. Gremt hefur veriö frá timabundinni. vægri hækkun á
keratininkinasagildum i sermi frá beinagnndarvoftvum viö meftferft meö HMG-CoA-redúktasahemlum.
Þessi hækkun hefur venjulega enga kliniska þýftingu. en harta skal hafa i huga viö mismunagreiningu
(sjá kafla um varúft og skammtastærftir handa fullorftnum)
Milliverkanir Forftast skal samtimis meftferft meft itrakónazóli Nauftsynlegt getur reynst aö
breyta skammtastærftum þegar Canef er gefiö samtimi kólestýramini (sem dregur ur frásogi
flúvastatins um 90%) efta rifampidni (sem dregur úr frásogi flúvastatins um 50%). 5já einnig
uppfysmgar i kafla um skammtastærftir handa fullorftnum.
Skammtastærftir handa fullorftnum: Aftur en meðferft meö Canef er hafin skal sjúklingur vera
á kolesteróllækkandi mataræöi og þvi skal haldift áfram meftan á meftferft stendur. Skómmtun
fyfsms er einstaklingsbundin. Venjulegir skammtar eru 20-40 mg einu sinni á dag. aö kvóidi. Ef þórf
krefur má auka skammt i 80 mg daglega. skipt i tvo skammta Ahrif lyfsins breytast ekki þótt lyfift
sé tekiö inn meö mat. Hylkin á aft gleypa heil. Þar sem hámarkslækkun á LDL-kólesteróli sést eftir 4
vikur, skal fyrst cftir þarm tima hefja regUegar bloftf itumætmgar og breyta skómmtun lyfsms i samræmi
vift nifiurstöðumar Meta skal hvort minnka þurfi skammta ef LDL kolesterol er undir 2 mmól/l efta
ef heildarplasmakólesteról er undir 3 mmól/l Verkun hetst óbreytt viö langtimameftf erð. Viö
samtimis meöferft meft resmum skal taka Canef inn aft kvóldi fyrir svefn og minnst 4 kht. eftir gjóf
resinsim. Mikihrægt er aö hafa i huga áhrif sem breyting á mataræfti og lækkun likamsþyngdar
getur haft. áftur en ákvórftun um lyfjameðferft er tekin.
Eftirlit á meftferftartima: Mælt er meö aft gera prófanir á lifrarstarfsemi áöur en meftferft er
hafm og siftan meft jðfnu millibili. Ef lækkun verftur á lifrarensimum meftan á meftferft stendur
skal endurtaka prófifi sem fyrst. Ef lifrarensimgildi halda áfram aft hækka. verfta hærri en þrefðld
meftalgildi og lækka ekki. skal stóftva meöferfi með Canef. Meðferfi meft Canef skal hætt ef
greinileg hækkun verftur á kreatininkinasa i sermi og einmg viö grun um vóftvakvilla.
Ef viöunandi arangur hefur ekki komift fram inrvan 3 mársafta frá þvi meðferö er hafin og skómmtun
hefur veriö breytt reglulega þann tima. skal meta hvort hætta skuli meftferftinni efta beita annarri
meftferft
Skammtastærftir handa bömum:
Lyfið er ekki ætiaft bórnum. þar sem klinók reynsla fyrir þann aldurshop er ekki fyrirliggjandi.
Útlit pakkningar og verft ( nóvember 1997):
HylkiXmg: 16 mm Ijósgul hylki merkt A/CA á loki og 20 mg/ASTRA á botm.
20 stk.: kr. 1.969.-; 100 stk.: kr. 7.474.-;
HyKti 40 mg: 19.5 mm gul hyiki, merkt A/CB á loki og 40 mg/ASTRA á botni.
20 stk.: kr. 2.398.-; 100stk.: kr. 9.247.-.
Greiftslufyrirkomuiag: 0 (fyfjaskirteini E).
Umboftsaftili á Islandi: Pharmaco hf„ Hórgatúni 2.210 Garftabær.