Læknablaðið - 15.03.1998, Blaðsíða 35

LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
213
anna. Skiptar skoðanir eru aftur á móti á því
hversu langt á að ganga í að meðhöndla skóla-
félaga barnanna. Iðulega ræður afstaða skóla-
læknis og starfsfólks skólanna til hvaða að-
gerða er gripið. Benda má á í þessu samhengi
að mörgum er illa við að taka lyf að nauðsynja-
lausu, auk þess sem meðhöndlun kostar ákveð-
in fjárútlát sem menn eru misjafnlega reiðu-
búnir að greiða.
Samfara lyfjameðhöndlun þarf að huga vel
að þrifum á heimilinu og tileinka sér hreinlæt-
isvenjur sem minnka líkurnar á því að end-
ursmitun geti átt sér stað. Strax að lokinni fyrri
meðhöndlun er ráðlagt að þvo eða ryksuga
gólf, ryksuga rúm og rúmdýnur og skipta um
öll handklæði á heimilinu. Einnig þarf að
skipta um sængurföt, náttföt, nærföt og annan
klæðnað sem líkur eru á að njálgsegg geti
leynst í. Allur þvottur skal þegar í stað þveginn
því þar geta eggin lifað svo dögum skiptir.
Brýnt er að þvo hendur eftir salernisferðir og
fyrir máltíðir. Klippa þarf neglur og halda þeim
stuttum og forðast að stinga fingrum í munn
eða nef. Fyrstu vikuna eftir meðhöndlun er ráð-
lagt að skipta daglega um handklæði, þvo kló-
settsetur, baðker og gólf á baðherbergjum. Og
eins og áður sagði er brýnt að endurtaka lyfja-
meðhöndlun eftir tvær vikur til að drepa þá
njálga sem gætu verið að þroskast hafi end-
ursmit átt sér stað.
Almennt er talið að mestar líkur séu á því að
smitast þar sem börn koma saman, til dæmis á
leikskólum og í skólum (20). Erfitt er að verj-
ast utanaðkomandi njálgssmiti þar sem njálgs-
eggin geta meðal annars borist langar leiðir í
lofti eins og hvert annað ryk. Þó er hægt að
benda á nokkrar leiðir sem draga úr hættunni á
því að smitast af njálgi utan heimilis. Þar skal
aftur nefndur handþvottur eftir salemisferðir
og fyrir máltíðir. A almenningssalernum skal
leitast við að nota einnota handþurrkur eða
skipta þétt á handklæðum. Einnig að þvo sal-
ernissetur, salerni, vaska, gólf og handföng á
baðherbergjum daglega. Einnig má benda
börnum á að forðast að fara með fingur úr nefi
beint upp í munn (éta ekki hor) og að venja sig
ekki á að stinga hlutum upp í sig. Fullorðnum
skal sérstaklega bent á mikilvægi handþvottar
eftir að hafa hjálpað börnum með þrif eftir sal-
ernisferðir.
Þakkir
Samverkamenn höfundar þeir Matthías Ey-
dal og Sigurður H. Richter Iásu handrit og
bentu á ýmislegt sem betur mátti fara.
HEIMILDIR
1. Jónsson B, Skírnisson K. Njálgssýkingar í leikskólabörn-
um í Reykjavík og Kópavogi. Læknablaðið 1998; 84:
215-8.
2. Richter SH, Eydal M, Skírnisson K. Yfirlitsgrein: Sníkju-
dýr í mönnum á íslandi. Læknablaðið 1990; 76: 287-93.
3. Russel LJ. The Pinworm, Enterobius vermicularis.
Primary Care 1991; 18: 13-24.
4. Ingólfsson G. Um orðmyndina njálgur. Reykjavík: Til-
raunastöðin Keldum, 1997: 1.
5. Mohr N. Forspg til Islandsk Naturhistorie. Kaupmanna-
höfn: Christian Friederich Holm, 1786: 414 +XVI p.
6. Pétursson J. Lækningabók fyrir almúga. Kaupmannahöfn:
Þorsteinn Jónsson, 1834: 243 + VIII p.
7. Gröndal B. Dýrafræði. Reykjavík: ísafoldarprentsmiðjan
hf, 1878: 168 +XIV p.
8. Jónsson V. Ársskýrsla hjéraðslæknisins í ísafjarðarhjéraði
árið 1921. Heilbrigðisskýrslur 1921-1925. Reykjavík: Fé-
lagsprentsmiðjan, 1927: 154-61.
9. Heilbrigðisskýrslur 1960. Reykjavík: Landlæknisembætt-
ið, 1964: 93.
10. Jónsson S. Oxyuriasis. Læknablaðið 1919; 5: 161-2.
11. Hansen H. Njálgur (oxyuriasis). Læknablaðið 1926; 12:
182-4.
12. Hansen H. Melting og meltingarsjúkdómar. In: Dungal N,
ed. Heilsurækt og mannamein. Læknisfræði nútímans fyr-
ir almenning. Reykjavík: Bókaútgáfan Dagrenning, 1943:
310-40.
13. Friðriksson Á. Mannætur. Reykjavík: ísafoldarprentsmiðj-
anhf, 1933: 157 p.
14. Matthíasson S. Appendicitis og oxyuriasis. Læknablaðið
1917; 3: 97-101.
15. Matthíasson S. Oxyures og önnur corpora aliena í append-
ix. Læknablaðið 1921; 7, 145-7.
16. Hugot JP, Tourte-Schaefer C. Étude morphologique des
deux oxyures parasites de Lhomme: Enterobius vermicul-
aris et E. gregorii. Ann Parasitol Hum Comp 1985; 60:
57-64.
17. Ashford RW, Hart CA, Williams RG. Enterobius vermicu-
lalris infection in a children’s ward. J Hosp Infect 1988;
12: 221-4.
18. Ahn YK, Chung PR, Soh CT. Enterobius gregorii Hugot,
1983 recovered from school children in Kangwon-Do,
Korea. Kisaengchunghak Chapchi 1992; 30: 163-7.
19. Mangali A, Sasabone P, Syafruddi, Abadi K, Hasegawa H,
Toma T, et al. Intestinal parasitic infections in Campalagi-
an district, south Sulawesi, Indonesia. Southeast Ásian J
Trop Med Public Health 1993; 24: 313-20.
20. Roberts LS, Janovy J. Foundations of Parasitology. 5th ed.
Dubuque, Bogota, Buenos Aires, Caracas,Chicago, Guill-
ford CT, London, Madrid, Mexico City, Sydney, Toronto:
Wm. C. Brown Publishers, 1996: 659 p.
21. Beaver PC, Jung RC, Cupp EV. Clinical Parasitology. 9th
ed. Philadelphia: Lea & Febiger, 1984: 825 p.
22. Bogitsh BJ, Cheng TC. Human Parasitology. lst ed. Phila-
delphia, New York, Chicago, San Francisco, Montreal,
Toronto, London, Sydney, Tokyo: Saunders College Publ-
ishing, 1990: 435 p.
23. Garcia LS, Bruckner DA. Diagnostic Medical
Parasitology. 2nd ed. Washington D.C.: American Society
for Microbiology, 1993: 764 p.
24. Katzman EM. What’s the most common helminth in the
U.S.? J Matern Child Nurs 1989; 14: 193-5.
25. Jóhannesson Þ. Sýklalyfjafræði III. Reykjavfk: Háskólaút-
gáfan, 1996: 272-378.