Læknablaðið - 15.03.1998, Síða 48

226
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
lare). Glomus jugulare æxli eru oftast stakur
viðburður (sporadic) þar sem ekki er greinan-
legt neitt ákveðið erfðamynstur, þó svo að þeim
hafi verið lýst í fjölskyldum. Við rannsókn á
einni slíkri fjölskyldu kom þó í ljós að erfðir
voru til staðar, þannig að æxlisvöxtur gerður af
glomusfrumum er háður tjáningu gens, sem
erfist frá föður (genomic imprinting) (3).
Greining: Klínísk einkenni fara eftir stað-
setningu æxlisins. Glomus jugulare æxli hafa
oftast áhrif á þær heilataugar, sem fara um
hóstarbláæðargat, það er heilataugar IX, X og
XI. Þannig eru kyngingarerfiðleikar, hæsi og
slappleiki eða jafnvel rýrnun á sjalvöðva og
höfuðvendivöðva algeng einkenni. Einkenni
frá eyrum eru vel þekkt og koma fyrir í um
80% tilfella glomus jugulare æxla. Eyrnaein-
kennin eru tvíþætt. Annars vegar vegna æxlis-
vaxtar í miðeyranu, en hins vegar vegna æxlis-
vaxtar í innra eyra og í heyrnar- og jafnvægis-
taug.
í fyrra tilvikinu er fyrst og fremst um að
ræða eyrnasuðu (tinnitus) ofl hamrandi og
leiðsluheyrnartap þar sem Webers-próf er já-
kvætt í heyrnardaufa eyranu. Við smásjárskoð-
un á eyra á þessu stigi má sjá æxlið í miðeyr-
anu ‘eins og sólsetur’ við neðri brún hljóð-
himnu. I síðara tilvikinu er megineinkennið
huglægur svimi og heyrnardeyfan er vegna
skyntaugarskemmdar (Webers-próf jákvætt í
heilbrigða eyranu). Tungan hliðrast til sömu
hliðar og æxlið er ef tungurótartaug (n.
hypoglossus) skaddast og andlitslömun sést við
æxlisáverka á andlitstaug (n. facialis). Mjög
stór glomus jugulare æxli, einkum ef vöxtur er
í aftari kúpugróf, geta valdið þrýstingi á hnyk-
il (cerebellum) og hækkun þrýstings í heilabúi.
Rannsóknir: Greining er oftast staðfest með
tölvusneiðmyndun og/eða segulómun og þá má
kortleggja æxlið nákvæmar með æðamynda-
töku (angiographia).
Meðferð: Hornsteinn meðferðar er brottnám
æxlisins með skurðaðgerð, hugsanlega með
geislun fyrir aðgerð sem valmöguleika. Þar
sem blóðnæring til glomus jugulare æxla er
mismunandi eftir staðsetningu þeirra, en æxlin
hafa oftast margar næringarleiðir frá ytri háls-
slagæð (a. carotis externa), innri hálsslagæð (a.
carotis interna) og hryggslagæð (a. vertebralis).
Þvermál æðakvísla frá innri hálsslagæð og
hryggslagæð er svo lítið og hættan á blóðreks-
stíflum í heilabúi (intracranial embolia) það
mikil, að stíflun fyrir aðgerð (pre-operativ
embolization) á slagæðarkvíslum til æxlisins er
oft erfið (3).
Þakkir
Sérstakar þakkir til röntgendeildar og
speglunardeildar Sjúkrahúss Reykjavíkur.
HEIMILDIR
1. Henson RA, et al. Tumours of glomus jugulare. J Neurol
Neurosurg Psychial 1953; 16: 127.
2. Fuller AM, et al. Chemodectomas of the glomus jugulare.
Laryngoscope 1967; 77: 218.
3. Glasscock ME, Gulya AJ, Jackson CG, Carrasco V. Laryn-
goscope 1993; 103; greinar I-V.
Sjúkratilfelli mánaðarins
er nýjung í Læknablaðinu. Hugmyndin með þessum kafla er að kynna á stuttan og hnit-
miðaðan hátt hin ýmsu sjúkratilfelli sem um hendur lækna fara. Þessu hefur verið ætlað
rými í hverju tölublaði fyrir sig, ein til tvær blaðsíður í senn. Ætlast er til að fram komi
helstu atriði í sjúkrasögu og sjúkdómsgangi ásamt stuttum texta varðandi sjúkdóminn
sjálfan, en í lokin má geta heimilda (tveggja til þriggja). Mynd eða myndir verða að fylgja
er skýra og styðja textann. Vegna þessarar áherslu á myndir, er nauðsynlegt að þeir sem
áhuga hafa á að nýta sér þetta afli samþykkis sjúklings þar sem persónuleynd viðkom-
andi gæti verið í húfi. Hvað varðar ritrýni á þessu efni, þá gerist hún hjá ritstjórn Lækna-
blaðsins og er það gert til að stytta megi þann tíma sem líður frá því að efni berst inn og
þar til aö birtingu kemur.
Ritstjórn